Οι Ταλιμπάν, στην πρώτη επίσημη συνέντευξη Τύπου, διαμήνυσαν σε κάθε τόνο ότι θα κυβερνήσουν το Αφγανιστάν εντός του πλαισίου του νόμου της Σαρίας, μια δέσμευση η οποία προκαλεί ανησυχία σ’ όλο τον δυτικό -και όχι μόνο- κόσμο.

Από το 1996 έως το 2001, όταν οι εξτρεμιστές βρίσκονταν και πάλι στην εξουσία (ακουλούθησε η εισβολή και η κατοχή από τον αμερικανικό στρατό), η τήρηση του νόμου της Σαρίας ισοδυναμούσε με βάναυσες τιμωρίες, όπως δημόσιες εκτελέσεις και λιθοβολισμοί. 

Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς είναι η Σαρία;

Στην ουσία, πρόκειται για το νομικό σύστημα του Ισλάμ. Προέρχεται τόσο από το Κοράνι (το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων) όσο κι από τον φετφάς (ο δημόσιος λειτουργός που δίνει τη νομική ερμηνεία για το Κοράνι). 

Στην κυριολεξία, βέβαια, η λέξη Σαρία σημαίνει το «καθαρό μονοπάτι προς το νερό».

Για πολλούς Μουσουλμάνους ανά τον κόσμο, ο νόμος της Σαρίας λειτουργεί εν είδει ενός συστήματος αξιών, από τον τρόπο προσευχής έως τις δωρεές προς τους άπορους.

Πρόκειται, εν ολίγοις, για ένα εγχειρίδιο, το οποίο περιγράφει το πώς οι πιστοί πρέπει να ζουν με βάση τις διδαχές του Αλλάχ. Από το αν μπορούν να πιουν μία μπύρα μετά τη δουλειά έως το πώς πρέπει να «τρέξουν» την οικογενειακή τους επιχείρηση.

Τι σημαίνει στην πράξη;

Ο νόμος της Σαρίας, όπως είναι φυσικό, δεν εφαρμόζεται σ’ όλες τις μουσουλμανικές χώρες. Τηρείται κυρίως, σε όσες δεν έχουν κοσμικό κράτος ή σε όσες ελέγχονται από θεοκρατικά καθεστώτα.

Ακόμη και στις χώρες που εφαρμόζεται, βέβαια, παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις, καθώς οι διαφορετικές ερμηνείες του νομικού συστήματος συνεπάγονται και διαφορετικοί νόμοι – τιμωρίες.

Όσον αφορά στην περίπτωση των Ταλιμπάν, πρόκειται για μία οργάνωση, η οποία ακολουθεί την πιο αυστηρή ερμηνεία της Σαρίας, κάτι το οποίο δύναται να επιφέρει σκληρές τιμωρίες για τους παραβάτες, όπως η θανατική ποινή, ο δημόσιος λιθοβολισμός, οι ακρωτηριασμοί, ο απαγχονισμός, το μαστίγωμα κ.α..

Όλα όσα, δηλαδή, είχαμε δει και στα τέλη του 20ου αιώνα στο Αφγανιστάν, όταν οι Ταλιμπάν είχαν καταλάβει την εξουσία. Σήμερα, βέβαια, δεσμεύονται ότι η διακυβέρνηση θα είναι λιγότερο σκληρή και περισσότερο ανεκτική.

Ωστόσο, πόσοι πιστεύουν ότι οι εξτρεμιστές θα τηρήσουν τον λόγο τους, ιδίως όταν τα φώτα της κοινής γνώμης απομακρυνθούν από τη χώρα της κεντρικής Ασίας;

Αξίζει όμως να δούμε τον τρόπο με τον οποίο η Σαρία ερμηνεύεται αλλά και εφαρμόζεται - μπορεί να διαφέρει μεταξύ των μουσουλμανικών κρατών. 

Τα εγκλήματα να εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες:

- Τα αδικήματα Tazir είναι τα λιγότερο σοβαρά και εναπόκεινται στη διακριτική ευχέρεια ενός δικαστή.

- Στα εγκλήματα Qisas, ο δράστης υπόκειται στην ίδια δοκιμασία με το θύμα.

- Το Hudud είναι το πιο σοβαρό είδος αδικήματος και θεωρείται έγκλημα κατά του Θεού.

Στα εγκλήματα Hudud συμπεριλαμβάνονται η κλοπή, η ληστεία σε αυτοκινητόδρομο, η απιστία και η κατανάλωση αλκοόλ. Μεταξύ των ποινών που επιβάλλονται για αυτά είναι ακρωτηριασμοί χεριών και ποδιών, μαστίγωμα ή ακόμη και θάνατος - αλλά σπάνια επιβάλλονται αυστηρές ποινές λόγω των αδιάσειστων αποδείξεων που απαιτούνται.

Ο νόμος των Ταλιμπάν: Τι είναι η Σαρία και πώς την «μεταφράζουν» οι ισλαμιστές

«Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες μουσουλμανικές χώρες δεν χρησιμοποιούν παραδοσιακές κλασικές ισλαμικές τιμωρίες», λέει ο Αλί Μαζρούι του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Πολιτιστικών Σπουδών.

Παραδείγματα αδικημάτων Tazir είναι οι κλοπές μεταξύ συγγενών ή η απόπειρα αλλά ανεπιτυχής ληστεία, καθώς και η ψευδής μαρτυρίας ή ο δανεισμός χρημάτων.

Το Qisas είναι ο ισλαμικός όρος που ερμηνεύεται ως «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Σε περίπτωση δολοφονίας, δίνει το δικαίωμα για καταδίκη σε θάνατο του δράστη, εάν το δικαστήριο την εγκρίνει.

Η μετάφραση της Σαρία από τους Ταλιμπάν

Οι Ταλιμπάν καταδικάστηκαν διεθνώς για την επιβολή μιας αυστηρής και ακραίας εκδοχής του νόμου της Σαρία κατά τη διακυβέρνησή τους από το 1996 έως το 2001, η οποία περιελάμβανε τιμωρίες όπως δημόσιους λιθοβολισμούς, μαστιγώματα και απαγχονισμούς.

- Η σκληρή ομάδα των μαχητών απαγόρευσε επίσης τη μουσική και τα μουσικά όργανα, με εξαίρεση το νταφ (σ.σ. ένα είδος τυμπάνου), έκοβε τα χέρια των κλεφτών και λιθοβολούσε όσους απατούσαν τους/τις συζύγους τους.

- Μαζί με τους συμμάχους τους, οι Ταλιμπάν διέπραξαν σφαγές εναντίον Αφγανών πολιτών, αρνήθηκαν την προμήθεια τροφίμων του ΟΗΕ σε 160.000 ανθρώπους που λιμοκτονούσαν και άσκησαν μια πολιτική «καμένης γης» - έκαψαν τεράστιες περιοχές εύφορης γης και κατέστρεψαν δεκάδες χιλιάδες σπίτια.

- Υπό την κυριαρχία τους, οι γυναίκες τέθηκαν ουσιαστικά σε κατ ’οίκον περιορισμό καθώς δεν τους επιτρεπόταν να εργαστούν ή να λαμβάνουν εκπαίδευση.

- Οι γυναίκες και τα κορίτσια από την ηλικία των οκτώ ετών έπρεπε να φορούν μπούρκα και έπρεπε να συνοδεύονται από έναν άντρα συγγενή εάν ήθελαν να βγουν από το σπίτι τους.

- Τα παπούτσια με ψηλά τακούνια απαγορεύονταν ώστε να μην διεγείρονται οι άνδρες. 

- Τα σπίτια με παράθυρα στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο έπρεπε να καλυφτούν με μπογιά ενώ οι γυναίκες απαγορεύονταν επίσης να βγαίνουν στα μπαλκόνια τους.

- Δεν επιτρεπόταν η φωτογράφηση, η κινηματογράφηση ή η προβολή εικόνων γυναικών σε εφημερίδες, βιβλία, καταστήματα ή στο σπίτι. 

- Άλλαξαν τα ονόματα «γυνακείων» τοπωνυμίων  και απαγορεύτηκε στις γυναίκες να εμφανίζονται στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση ή σε δημόσιες συγκεντρώσεις.

- Οι γυναίκες που δεν υπάκουαν στους κανόνες, ακόμη και αν δεν είχαν άνδρες συγγενείς για να βγουν έξω, μαστιγώνονταν στο δρόμο ή στα γήπεδα και τα δημαρχεία.

- Επίσης, έκοβαν τις άκρες του αντίχειρά τους αν φορούσαν βερνίκι νυχιών και τις λιθοβολούσαν μέχρι θανάτου εάν αρνούνταν να δηλώσουν πίστη στους Ταλιμπάν.

- Οποιος παραβίαζε τους κανόνες μπορούσε να υποστεί ταπείνωση, δημόσιο ξυλοδαρμό από τη θρησκευτική αστυνομία των Ταλιμπάν ή να εκτελεστεί.

Οι φόβοι των Αφγανών γυναικών είναι «πραγματικοί»

Οι Ταλιμπάν προσπάθησαν να παρουσιαστούν ως μια πιο μετριοπαθής δύναμη τα τελευταία χρόνια.

Υποσχέθηκαν ότι θα σεβαστούν τα δικαιώματα των γυναικών, θα συγχωρήσουν εκείνους που πολέμησαν εναντίον τους και δεν επιτρέψουν το Αφγανιστάν να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τρομοκρατικές επιθέσεις.

Οπως δήλωσαν, «θέλουμε ο κόσμος να μας εμπιστευτεί» και δεν επιδιώκουν, κατά τα λεγόμενά τους, εκδίκηση μετά την ανάκτηση του ελέγχου της χώρας.

Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Σουχαί Σαχίν, ισχυρίστηκε ότι οι γυναίκες στο Αφγανιστάν θα έχουν το δικαίωμα να εργάζονται και να εκπαιδεύονται μέχρι το πανεπιστημιακό επίπεδο.

Ερωτηθείς αν οι Ταλιμπάν υπόσχονται να σεβαστούν τις ελευθερίες των γυναικών, είπε: «Φυσικά... είμαστε προσηλωμένοι στα δικαιώματα των γυναικών, στην εκπαίδευση, στην εργασία και στην ελευθερία του λόγου, υπό το φως των ισλαμικών μας κανόνων».

Αλλά πολλοί Αφγανοί και ειδικοί είναι δύσπιστοι απέναντι σε αυτές τις υποσχέσεις.

Η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, Μαλάλα Γιουσαφζάι, λέει ότι εκατομμύρια Αφγανές γυναίκες και κορίτσια έλαβαν εκπαίδευση τα τελευταία 20 χρόνια - αλλά το μέλλον που τους είχαν υποσχεθεί είναι «επικίνδυνα κοντά στην ολίσθηση».

Η Γιουσαφζάι, η οποία πυροβολήθηκε στο κεφάλι από τους Ταλιμπάν στο Πακιστάν το 2015, έγραψε σε ένα blog για τους New York Times: «Οπως πολλές γυναίκες, φοβάμαι για τις Αφγανές αδελφές μου». Δεδομένης της ιστορίας των Ταλιμπάν με τη «βίαιη καταστολή» των δικαιωμάτων των γυναικών, είπε ότι οι φόβοι των Αφγανών είναι «πραγματικοί».

Η Σόφι Γουόκερ, ιδρύτρια του Κόμματος Ισότητας των Γυναικών στη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε: «Είναι σαφές ότι τα δικαιώματα των γυναικών εξαλείφονται. Οι γυναίκες έχουν εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή και αυτό είναι πραγματικά πολύ ανησυχητικό».

Εξάλλου, αυτή τη στιγμή, οι γυναίκες στο Αφγανιστάν, έλαβαν τη διαταγή από τους Ταλιμπάν, να μείνουν στα σπίτια τους και μακριά από τις εργασίες τους! Και αυτό από μόνο του, είναι μια αρχή που δυστυχώς λέει πολλά για τη συνέχεια και το μέλλον των γυναικών εκεί. 

Πληροφορίες: moneyreview.gr,  BBC, huffingtonpost.gr και Skynews