Ο φασισμός είναι αμορφωσιά. Εσύ, τι είσαι;

Ο φασισμός είναι αμορφωσιά. Εσύ, τι είσαι;

Αν βαριέσαι ν’ ανοίξεις βιβλίο, κατέβασε ένα ebook

Ο φασισμός είναι αμορφωσιά. Εσύ, τι είσαι;
Την ερώτηση-τοποθέτηση “Σχολείο εν επήες;” αποφεύγω να την χρησιμοποιώ, μάλλον την σνομπάρω.

Η μόρφωση, γιατί περί αυτού πρόκειται, σίγουρα δεν περιορίζεται στα τετραγωνικά ενός κτιρίου και στην προσπάθεια ενός εκπαιδευτικού συστήματος -και των λειτουργών του- να επιτύχουν την “εσωτερική καλλιέργεια των παιδιών”.

Πόσο μάλλον σε σχολεία όπου ο κυρίαρχος λόγος προτείνει να διδάσκεται -και ενίοτε να δραματοποιείται- η αφήγηση σχετικά με κρυφά σχολειά ή υποτιθέμενα -κι ηρωικά- ΟΧΙ. Η αναγκαστική κρατική εκπαίδευση και κατ’ επέκταση το σχολείο είναι η “επίσημη” έναρξη αυτού που μπορεί να θεωρείται “μόρφωση” αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εξαντλείται εκεί.

Το να θεωρείς, για παράδειγμα, πως κάποιος είναι αρκετά ώριμος να ακούσει την χιλιοπαιγμένη κασέτα “Εδώ πολυτεχνείο, εδώ πολυτεχνείο” αλλά όχι, επιπλέον, να συζητήσει ή να διδαχθεί πως άλλες Χούντες δεν χωράνε και δεν πρέπει να χωρέσουν στην ανθρωπότητα, δεν έχει να κάνει με το αναλυτικό πρόγραμμα του υπουργείου. Αν δεν γουστάρει το υπουργείο, το “Εδώ πολυτεχνείο” θα σου μείνει. Η όπου να ‘ναι Χούντα που, δεν πρέπει να προλάβει να ξαναγεννηθεί, δεν θα σε απασχολήσει ποτέ.

Αμορφωσιά είναι το τελευταίο και αμορφωσιά είναι επίσης να πιστεύεις πως αυτές οι εποχές έχουν περάσει ανεπιστρεπτί και δεν υπάρχει ανάγκη να ‘χεις αυτιά και μάτια ανοιχτά. Πώς ο φασισμός μας έχει τελειώσει και δεν πρόκειται αν βρει μισάνοιχτη την πόρτα να την σκουντήξει και να μπει μέσα.

Ας αρχίσουμε από αυτό, πως οι διάφορες απόψεις που ακούγονται και καταγράφονται αυτές τις μέρες, με αφορμή πανό που αναρτήθηκε σε ποδοσφαιρική κερκίδα, “επιτρέπεται” να ακούγονται επειδή δεν επικράτησε ο φασισμός. Σε μία εποχή που όλα χάνουν το νόημά τους, καλό είναι να θυμόμαστε από που μας ήρθε, πως πήρε μορφή, τι άφησε πίσω του και πως κατά καιρούς αλλάζει τα ρούχα του και τα βάζει αλλιώς.

Την εικόνα των ραβδούχων που προπορεύονταν των Ρωμαίων αξιωματούχων στην αρχαιότητα είχε ξεσηκώσει ο Μουσολίνι ένα αιώνα πριν για να βαπτίσει τα “έργα” του. Είχε μάλιστα σημειώσει, μεταξύ άλλων, στο μανιφέστο του πως το δόγμα αυτό αφορά σε πράξεις ηρωικές και δεν στηρίζεται σε κανένα οικονομικό μοτίβο. Και παράλληλα μάζεψε ένα μπουλούκι νεαρούς και απαίδευτους της μεσαίας τάξης, πείθοντάς τους, με ευκολία, πως έτσι δουλεύει το πράμα. Βολικοί οι απαίδευτοι, σε κάθε εποχή εξάλλου, κατάφεραν να γιγαντώσουν ένα κίνημα διαταξικής συνεργασίας.

Η αμορφωσιά είναι 'αξία' διαχρονική. Κι οι βολικοί και απαίδευτοι το ίδιο. Ευκολάκι να τους αρπάξεις και να τους πλάσεις. Να τους πείσεις. Να τους κάνεις να νιώσουν επιφορτισμένοι με αποστολές εθνικής αναγέννησης. Να τους ξεπετάξεις στον εύκολο δρόμο μιας ζωής θεμελιωμένης σε μύθους και ανέξοδου ακτιβισμού. Να τους κάνεις να πιστέψουν σε μία -και καλά- ανώτερη ηθική κοινότητα. Για να φτιάξουν αγίους και πνεύμα πολεμικό.

Αποτέλεσμα ενός δύσκολου fin de siecle τότε, η ιδεολογία αυτή δεν πρέπει να σημαδέψει ακόμα μία εποχή. Όσες ομοιότητες κι αν παρατηρούνται εκατό χρόνια μετά.

Κι αυτό γιατί ξέρεις. Ή θα έπρεπε να ξέρεις. Κι αυτό δεν έχει κατ’ ανάγκη να κάνει με το αν πήγες σχολείο. Έχει να κάνει με την ζωή και πως κινείσαι, πως υπάρχεις, μέσα σ’ αυτή. Αν έχεις μάτια και αυτιά ανοιχτά. Αν έχεις ξεφυλλίσει πέντε σελίδες απ’ την πρόσφατη Ιστορία της ανθρωπότητας. Κι αν βαριέσαι να ανοίξεις βιβλίο, κατέβασέ το σε ebook.

Αμόρφωτος είναι ο απαίδευτος. Αυτός που είναι έτοιμος να πιστέψει σε ό,τι να ‘ναι επειδή με κάποιο τρόπο ταΐζει το εγώ του. Εξίσου αμόρφωτος είναι κι αυτός που υποστηρίζει ότι “Εν οκ, εν μια χούφτα μιτσοί που εν ηξέρουν”.

Δυστυχώς, το τελευταίο αφορά και στην γέννηση του φασισμού. Μια χούφτα μιτσοί που βρήκαν χώρο να εκφράσουν ανοιχτά τον σοβινισμό που τους έπεισαν ότι είναι αναγκαίο να επιδείξουν με κάθε δυνατό τρόπο για να αναρριχηθούν και να επιβληθούν.

Για τους ίδιους μιτσιούς ή τους μιτσιούς που μεγάλωσαν και κρατάνε τις ίδιες ή παρόμοιες σημαίες, η πόρτα πρέπει να μείνει ερμητικά κλειστή.

Loader