Μπορεί η έκφραση αυτή να χαρακτηριστεί καυστική και να παρερμηνευτεί τοποθετώντας τον κόσμο απέναντι στην ηθική, ωστόσο εάν το καλοσκεφτούμε, χωρίς την ηθική ο κόσμος θα ήταν ένα άναρχο λεωφορείο δίχως οδηγό.

Στο συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον που ζούμε, θα ήμασταν το λιγότερο αφελείς εάν αφήναμε απέναντί μας την ηθική, το «αντίδοτο» για πολλά από τα κοινωνικά προβλήματα και διαπροσωπικές σχέσεις που βιώνουμε καθημερινά. Ιδιαίτερα σε ένα επάγγελμα σαν αυτό του ελεγκτή, η ηθική πρέπει να αποτελεί «ευαγγέλιο».

Μυριάδες είναι τα παραδείγματα συμφωνιών μεταξύ συμβαλλόμενου και αντιπροσώπου. Ένα από αυτά, στο οποίο μπορούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας, είναι το γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων διοικείται από διευθυντές – αντιπροσώπους, οι οποίοι δρουν εκ μέρους των ιδιοκτητών – συμβαλλόμενων. Σε ένα ηθικό περιβάλλον, η σχέση μεταξύ αντιπροσώπων και συμβαλλόμενων δεν έχει οποιεσδήποτε επιπλοκές καθώς ο αντιπρόσωπος δεν ενεργεί με γνώμονα το προσωπικό του συμφέρον, στις περιπτώσεις όπου αυτό έρχεται σε σύγκρουση με εκείνο των συμβαλλόμενων. Ωστόσο, τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα που έρχονται στην επιφάνεια αποδεικνύουν ότι δυστυχώς δεν ζούμε σε ένα ηθικό περιβάλλον. Το ατομικό συμφέρον υπερτερεί και η εμπιστοσύνη μεταξύ αντιπροσώπων και συμβαλλόμενων έχει χαθεί. Σαν αποτέλεσμα δημιουργήθηκε η ανάγκη μιας τρίτης, ανεξάρτητης και αμερόληπτης γνώμης. Αυτή η τρίτη γνώμη είναι ο θεμέλιος λίθος του επαγγέλματος του ελεγκτή.

Ελεγκτική ορίζεται ως η αμερόληπτη εξέταση και αξιολόγηση των οικονομικών καταστάσεων ενός οργανισμού.

Ο ελεγκτής, μέσω της δικής του αναφοράς, διαβεβαιώνει τον αναγνώστη κατά πόσο οι οικονομικές καταστάσεις αντικατοπτρίζουν την πραγματική και δίκαιη οικονομική κατάσταση του οργανισμού. Τεράστιοι κολοσσοί έχουν στηθεί και εξυπηρετούν την ελεγκτική. Αμέτρητες εξάλλου είναι και οι επενδύσεις που βασίζονται στην έκθεση του ελεγκτή. Αναμφίβολα, ο ελεγκτής κουβαλά στις πλάτες του ένα τεράστιο βάρος οικονομικών αποφάσεων και ο ρόλος του είναι καταλυτικός στην ανάπτυξη ή την κατάρρευση μιας επιχείρησης. Είναι για αυτό ακριβώς το λόγο που προκύπτει το μεγάλο δίλημμα της σύγκλισης ή της απόκλισης με την ηθική.

Ο άνθρωπος από τη φύση του λειτουργεί συνήθως με γνώμονα τα δικά του θέλω. Όταν αυτά έρχονται σε αντίθεση με εκείνα του συνανθρώπου του, τότε μπαίνει στον πειρασμό να βρει τρόπους ώστε να τον ξεγελάσει. Ο Αλβέρτος Άϊνσταϊν δήλωσε ότι «η δύναμη ελκύει πάντα ανθρώπους με χαμηλή ηθική».

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που υψηλόβαθμα στελέχη σε θέσεις «κλειδιά» υποπίπτουν στα περισσότερα παραπτώματα. Ο ελεγκτής διαθέτει, ελέω της θέσης του, μεγάλη δύναμη και στην περίπτωση που δεν έχει γαλουχηθεί με τα απαραίτητα εφόδια και/ή τύχει της κατάλληλης εκπαίδευσης, είναι πιθανόν να διολισθήσει και αυτός στην ανηθικότητα. Με άλλα λόγια να λειτουργήσει με ιδιοτελείς σκοπούς, χωρίς να νοιάζεται διόλου για το κοινό καλό. Μερικές φορές η στιγμιαία απόλαυση υπερτερεί της μακροπρόθεσμης και εδώ είναι που γίνεται το μεγαλύτερο λάθος. Μία απόφαση που βραχυπρόθεσμα θεωρείται συμφέρουσα, μακροπρόθεσμα μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Τίποτα όμως δε μένει μυστικό. Απόδειξη, οι μεγάλοι οργανισμοί που καταρρέουν μέσα σε μόλις μία νύχτα όταν βγαίνει στην επιφάνεια μια ανήθικη, παράνομη ενέργεια.

Ανακαλώντας τα λόγια του Nietzsche, και σε συνεχεία του συνειρμού της προηγούμενης παραγράφου, αυτό που αναμφίβολα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στον πειρασμό της λανθασμένης απόφασης είναι η ηθική. Μέσω των ηθικών αξιών αποτρέπονται τα παραπτώματα εν τη γενέση τους και ο άνθρωπος παύει να σκέφτεται ατομικιστικά υιοθετώντας μια πιο αλτρουιστική στάση.

Η ηθική είναι μονόδρομος προς την μακροχρόνια επιτυχία και βιωσιμότητα ενός οργανισμού και ιδιαίτερα ενός ελεγκτικού γραφείου.

Αν ο ελεγκτής είναι εφοδιασμένος με ηθικές αξίες δεν χρειάζεται τίποτα άλλο για να μπορεί να αποφασίσει ορθά σε τυχόν επερχόμενο δίλημμα. Κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις θα μπορεί να λαμβάνει την ορθότερη απόφαση, η οποία θα είναι ταυτόχρονα συμφέρουσα όχι μόνο προς το κοινό καλό αλλά και προς τον ίδιο και την εταιρεία του. Κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι πολλά είναι τα ελεγκτικά γραφεία που πέραν των υπηρεσιών τους, λειτουργούν και ως πραγματικό «σχολείο» για τους εργαζομένους.

Πέραν από εργασιακή εμπειρία και επαγγελματική ωριμότητα, στην ουσία καλλιεργούν πνευματικά και κληροδοτούν τους εργαζομένους τους με τα απαραίτητα εφόδια, όπως εντιμότητα, ευνομία, πειθαρχία και κοινωνική συνείδηση. Αυτό από μόνο του δείχνει πόσο σημαντική είναι η ηθική στο επάγγελμα του ελεγκτή και πως μόνιμος στρατηγικός στόχος των εταιρειών είναι η σύγκλιση της ηθικής και της ελεγκτικής.

Εν κατακλείδι, όλα βασίζονται στην εμπιστοσύνη. Αν και μόνο αν εμπιστεύεσαι κάποιον, θα στηριχτείς πάνω στα λεγόμενά του και θα πράξεις ανάλογα. Άλλωστε οι μεγαλύτερες συμφωνίες ιδιωτών με ελεγκτικά γραφεία έχουν ως πρωταρχική συνιστώσα την σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ συγκεκριμένων ανθρώπων. Η ηθική λοιπόν, σε συνδυασμό με τις εξειδικευμένες γνώσεις ενός ελεγκτή, αποτελούν το επιθυμητό κράμα για να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πελατών του, των επενδυτών αλλά και γενικότερα της κοινής γνώμης.

Άδωνης Φιλίππου, Principal, KPMG Limited, τηλ. 22209000, ηλεκ. διευθ. [email protected]