Δεν συνηθίζω τα προσωπικά κείμενα παρά μόνο εάν συνδέονται με κάποιο θέμα της επικαιρότητας, φαινόμενο της εποχής ή η ανάγκη να μοιραστώ κάτι βαθιά ιδιωτικό με το αναγνωστικό κοινό υπερσκελίζει τον φόβο της υπερβολικής έκθεσης. Όμως θα σας παρακαλέσω να με υποστείτε, πού ξέρετε, κάποιοι μπορεί και να ταυτιστείτε, ειδικά εάν έχετε κόρη. Οι υπόλοιποι μπορείτε να πατήσετε το back button, ξέρω καλά πόσο just-shoot-me-now ανιαρό είναι να σου μιλάει ο άλλος για τα παιδιά του. Άσχετο, αλλά έχετε προσέξει ότι όταν μιλούν δύο γονείς (κυρίως μαμάδες) για τα βλαστάρια τους, κανένας στην ουσία δεν προσέχει τι λέει ο άλλος, παρά τον κοιτάζει με κενό βλέμμα και μηχανικό χαμόγελο ενώ επεξεργάζεται τι θα πει εκείνος και στο πρώτο άνοιγμα που βρίσκει στην αφήγηση μπαίνει με τη φράση «εμάς ο δικός μας ...»; Παρατηρήστε το, ειδικά εάν στακάρεις σε κάποιο πάρτι σε παιδότοπο όπου δεν ξέρεις κανέναν, είναι ένας ευχάριστος τρόπος να περάσει η ώρα (πιστέψτε με, μιλάω εκ πείρας). Στο θέμα μας τώρα.

Δεν θυμάμαι ακριβώς πότε η Νάγια ανακάλυψε τις πριγκίπισσες. Πρέπει να ήταν στο νηπιαγωγείο, όταν ζήτησε για πρώτη φορά να ντυθεί νεράιδα. Μέχρι τότε, η σύζυγός μου κι εγώ, είχαμε ακολουθήσει, στον βαθμό που ήταν εφικτό, μία πολιτική ουδετερότητας φύλου σε ότι αφορά στα παιχνίδια, εφοδιάζοντας τη μικρή με gender-neutral παζλ, οχήματα, ζωάκια, σπιτάκια, εικονοβιβλία και γενικά οτιδήποτε δεν είχε μόνο ένα αγόρι ή μόνο ένα κορίτσι στο μπλε ή ροζ κουτί αντίστοιχα. Με το ροζ δεν θα πω ότι το αποκλείσαμε τελείως, υπήρχε στο δωμάτιό της και σε κάποια από τα ρούχα της από την πρώτη μέρα που ήρθε στον κόσμο, αλλά δεν ήταν αποκλειστικό, ούτε κυρίαρχο. Απλά συνυπήρχε με δεκάδες άλλα. Είπαμε, στο σπιτικό μας δεν χωράνε αποκλεισμοί. Κανενός είδους.

Αυτό ακριβώς εφαρμόστηκε και όταν η Νάγια ανακάλυψε τη Μπάρμπι, τις νεράιδες και τις πριγκίπισσες της Disney, σίγουρα όχι χάρη σε μας αφού δεν την ωθήσαμε ποτέ προς αυτή την κατεύθυνση αλλά γιατί ήταν αναπόφευκτο λόγω της κοινωνικοποίησης του παιδιού μέσω του νηπιαγωγείου. Τα παιδιά δεν έχουν τα δικά μας πολύπλοκα κριτήρια, δεν ξέρουν από ουδετερότητα φύλου, τοξική αρρενωπότητα ή γυναικεία χειραφέτηση, η Νάγια είδε τη Μπάρμπι της φίλης της και ξετρελάθηκε, έμαθε για τις νεράιδες και ενθουσιάστηκε, γνώρισε τη Χιονάτη και τη Σταχτοπούτα κι αποφάσισε πως θα είναι οι κολλητές της. Και ποιοι είμαστε εμείς που θα πούμε το αντίθετο; Βλέπετε καλή και άγια (πιστεύουμε) η προσπάθειά μας να μην εγκλωβιστεί από μικρή στα στερεότυπα του φύλου της (και το πληρώσει αργότερα ως γυναίκα σ’ έναν κυρίως ανδρικό κόσμο) από την άλλη όμως, το δικαίωμα επιλογής, η ελευθερία να διαλέξει εκείνη αυτό που την ευχαριστεί (χωρίς καθοδήγηση), είναι πολύ πιο σημαντικό και ζωτικής σημασίας μάθημα ζωής απ’ οποιαδήποτε ανάλυση περί φύλων. Δεν νομίζω να καταπολεμάς τον σεξισμό όταν επιχειρείς να επιβάλλεις μία παραλλαγή του, δηλαδή να εμποδίσεις ένα κορίτσι απ’ το να είναι, όχι απαραίτητα κορίτσι, αλλά απλά ο εαυτός του. 

Όχι πως δεν προσπαθήσαμε να της διευρύνουμε τους ορίζοντες του παιχνιδιού και των ενδιαφερόντων της. Μαζί με το πλήρες εξοπλισμένο κουζινάκι που ζήτησε σε κάποια γενέθλια της πήρα και μία εργαλειοθήκη, όχι τόσο για ισορροπία μεταξύ των φύλων αλλά περισσότερο για εξοικείωση με όλες τις πτυχές της ζωής στο σπίτι. Έπαιξε καναδυό μέρες με τα σφυριά και τα κατσαβίδια και μετά τα παράτησε, δεν τα βρηκε καθόλου ενδιαφέροντα. Και γιατί να τα βρει; Σάμπως υπάρχει αληθινή εργαλειοθήκη στο σπίτι ή πατέρας που να μαστορεύει και να εμπνεύσει το παιδί; Εδώ το πιο απλό τραπεζάκι του ΙΚΕΑ πήγα να συναρμολογήσω και μετά από δυο ώρες έμοιαζα σαν θαλασσοδαρμένος ψαράς του Deadliest Catch. Αφήστε τις αποτυχημένες προσπάθειές μου να τη μυήσω στους σούπερ ήρωες. Βρε καλή μου, βρε χρυσή μου, καλές η Άριελ και η Ραπουνζέλ αλλά κοίτα πόσο κουλ είναι ο Iron Man, o Captain America, η Wonder Woman (μη χάσω τη γυναικεία ενδυνάμωση εγώ). Τίποτα. «Σιγά μπαμπά, είναι απλά μεγάλοι άνθρωποι με αποκριάτικες στολές». Η απόλυτη αποδόμηση. Κανένας σεβασμός. 

Όταν έχεις κόρη ο δρόμος της μάθησης είναι διπλής κατεύθυνσης. Μαθαίνει να μιλάει σωστά, να συμπεριφέρεται ευγενικά και να αναπτύσει τη δική της προσωπικότητα, μαθαίνεις να ζεις με γκλίτερ στα μούτρα, φτερά νεράιδας στην πλάτη και να τραγουδάς ντουέτο το “Let it Go” απ’ το Frozen τρεις φορές την ημέρα (όχι να το παινευτώ αλλά υπήρξα μια πολύ πετυχημένη Έλσα). Η αλήθεια είναι πως είχα φάει τόσο μεγάλο κόλλημα με το μεγαθήριο της Disney (παραμένει μία απ’ τις αγαπημένες μου ταινίες ever) που ήταν η μικρή που αναφώνησε έλεος μπαμπά!» όταν της ζήτησα να αναπαραστήσουμε γι’ ακόμα μια φορά τη σκηνή του «Θες χιονάνθρωπο να φτιάξεις;». Σκέτη fun killer η μικρή, ήθελα να’ ξερα σε ποιον έμοιασε. 

η ελευθερία να διαλέξει εκείνη αυτό που την ευχαριστεί (χωρίς καθοδήγηση), είναι πολύ πιο σημαντικό και ζωτικής σημασίας μάθημα ζωής απ’ οποιαδήποτε ανάλυση περί φύλων

Το point μου είναι πως μπορείς να μεγαλώσεις την κόρη σου με αξίες, να χρησιμοποιεί το μυαλό της, να μην υπακούει σε κοινωνικές προσταγές, στερεότυπα και προκαταλήψεις, ν’ αναπτύξει μια ισχυρή και ανεξάρτητη προσωπικότητα και γενικά να μην αφήνει ποτέ κανέναν να της πει τι μπορεί να κάνει και τι όχι επειδή είναι γυναίκα και όλα αυτά χωρίς να στερείται τα «θέλω» της, ακόμα κι όταν εσύ τα θεωρείς κοριτσίστικα, ρηχά ή μειωτικά για το φύλο της. Ναι, έπαιζε ταυτόχρονα και με τα κουζινικά της και με το εργαστήριο χημείας, πήγαινε την ίδια περίοδο και μπαλέτο και μπάσκετ στον Κεραυνό. Γιατί πολύ απλά γούσταρε, γιατί πολύ απλά είχε (και έχει πάντα) την επιλογή. 

Σήμερα γίνεται δέκα, the big ten όπως το λέμε στο σπίτι «γιατί στην Αλεξανδρούπολη μιλούσες σαν τον Δούκα του Έξετερ» όπως συνηθίζει να μου (τη) λέει η σύζυγος. Σε λίγα χρόνια εφηβεία, πρώτα βήματα ανεξαρτητοποίησης, αντίδραση, αμφισβήτηση, αγόρια (ή κορίτσια, δεν έχει άλλωστε σημασία), πειραματισμοί, first world problems, ανησυχίες, too much drama. Ξέρετε, πολλοί προοδευτικοί (όχι δήθεν αλλά γνήσιοι) πατεράδες νιώθουν αμηχανία σε ό,τι αφορά στη σεξουαλική ζωή των κορών τους. 

Φαντάζομαι όχι απαραίτητα από άγνοια, συντηρητισμό, ντροπή ή φαλλοκρατισμό αλλά -πιθανότατα- από εκείνη την αρχέγονη, έμφυτη -και μεταξύ μας ολίγον τι ταλιμπανική- παρόρμηση να προστατεύσεις το κοριτσάκι σου από τη στρατιά των τεστοστερονόπληκτων, σπυριάρηδων εφήβων που -στο μυαλό σου πάντα- την έχουν βάλει στο μάτι. Έι, ακόμα κι εγώ αστειεύομαι ότι ετοιμάζομαι να υποδεχθώ τους υποψήφιους γκόμενους στη ξύλινη βεράντα, καθισμένος σε κουνιστή καρέκλα και με κουβέρτα στα πόδια που κρύβει την καραμπίνα (εννοείται πως δεν έχουμε τίποτα απ΄ όλα αυτά, άλλωστε ζούμε στη Λευκωσία και όχι στο Τενεσί). Αλλά είπαμε, αστειεύομαι. Ή μήπως όχι; Θέλετε στ’ αλήθεια να το ρισκάρετε; 

Είναι κοινό μυστικό ότι πολλοί άντρες, ειδικά του πολλά-βαρύς-και-macho είδους, το γύρισαν στον φεμινισμό επειδή απέκτησαν κόρη. Δεν είναι κακό ξέρεις να αποκτήσεις ενσυναίσθηση για το τι σημαίνει να μεγαλώνεις μια γυναίκα σε μια συντηρητική, οπισθοδρομική, πατριαρχική κοινωνία όπως η κυπριακή. Να ξέρεις από τώρα ότι θα την υποτιμούν, θα τη μειώνουν, θα τη στέλνουν συχνά στην κουζίνα να πλύνει κανά πιάτο (από ένα σοβαρό μίτινγκ μέχρι μια απλή οδική διένεξη), θα την πληρώνουν λιγότερο, θα αμφισβητούν τις γνώσεις, τις ικανότητες, την αξία ακόμα και την ηθική της για κάθε αύξηση/προαγωγή/ηγετική θέση που θα κερδίζει. Να τη βλέπεις να παίζει ανέμελη με τις κούκλες της ή απορροφημένη στο Netflix με το reboot της She-Ra και να σκέφτεσαι ότι μπορεί μια μέρα να κινδυνεύσει απλά και μόνο επειδή γεννήθηκε γυναίκα. Ο τρόμος που λέγαμε στην αρχή.

Δεν είναι ολότελα σωστό να είσαι φεμινιστής επειδή τυγχάνεις να έχεις κόρη, εδώ που τα λέμε ακούγεται λίγο ιδιοτελές, εγωιστικό και λάθος όπως το ανεκδιήγητο «θα μπορούσε να είναι η μάνα/κόρη/αδελφή σου». Το σωστό είναι να σκέφτεσαι έτσι από σεβασμό σε όλους τους ανθρώπους και όχι γιατί μπορεί να αφορά στην κόρη σου. Από την άλλη πάλι, ειδικά στον τόπο που ζούμε, ένας άνδρας φεμινιστής έστω και χάρη στην κόρη του είναι προτιμότερος απ’ τον τοξικό. Κι εδώ που φτάσαμε, χρειαζόμαστε όσα χέρια μπορούμε να έχουμε. 

Προσωπικά παραδέχομαι πως όντας πατέρας κοριτσιού ήταν μεγάλο eye-opener. Μου πήρε πολλά χρόνια να αποβάλλω τοξικά πατριαρχικά κατάλοιπα από πάνω μου και να φανταστείτε δεν υπήρχε καν πατέρας στην εικόνα. Παρά το γεγονός ότι με μεγάλωσε μια μάνα σούπερ ήρωας ολομόναχη (και με δύο πολύ μεγαλύτερες αδερφές ήταν σαν να είχα τρεις μάνες) κι έμαθα από σχετικά νωρίς ότι οι γυναίκες είναι πολύ πιο δυνατά πλάσματα απ’ όσο κάποιες ξεπερασμένες νοοτροπίες και προκαταλήψεις μάς επιτρέπουν να δούμε, ήταν ο περίγυρος, το σχολείο, η θρησκεία, το peer pressure, η ίδια η κοινωνία που ουσιαστικά μού επέβαλαν να συμπεριφέρομαι σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα του «σωστού άντρα». Όπως είπα, μου πήρε πολλά χρόνια και με σκληρή δουλειά να αποβάλλω τα βασικά κι έφτασα στα 45 μου και το δουλεύω ακόμα. Κάθε μέρα. Κάθε βλέμμα, ύφος, τόνο, υπονοούμενο, σχόλιο, κείμενο, αστείο, κίνηση, φλερτ, αντίδραση, χειρονομία, κολακεία, βρισιά - όλα. Ένας καθημερινός, διαρκής αγώνας που ναι, δεν το κρύβω ότι ενισχύθηκε από την έλευση της Νάγιας σαν σήμερα πριν από δέκα χρόνια.

Της νεράιδας που ελπίζω να γίνει ο καλύτερος άνθρωπος που με βοήθησε εκείνη να γίνω. Κι ας μην το ξέρει ακόμα.

ΥΓ Δεν ήμουν απολύτως ειλικρινής. Έχω κουνιστή καρέκλα.