Τα Όσκαρ χρειάζονται τον υπόλοιπο κόσμο περισσότερο απ’ ότι ο υπόλοιπος κόσμος χρειάζεται τα ‘Οσκαρ

Τα Όσκαρ χρειάζονται τον υπόλοιπο κόσμο περισσότερο απ’ ότι ο υπόλοιπος κόσμος χρειάζεται τα ‘Οσκαρ

Γιατί ο θρίαμβος του Parasite είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την Ακαδημία αλλά και για το ίδιο το σινεμά

Πριν την 92η απονομή των βραβείων Όσκαρ έλεγα πως το Καλύτερης Ταινίας θα παιζόταν ανάμεσα στο Once Upon a Time in Hollywood και το Parasite (με το 1917 ως μια αρκετά απομακρυσμένη τρίτη επιλογή) ανάλογα με το ποιο ρεύμα εντός της Ακαδημίας θα κυριαρχούσε: εκείνο που κινείται εκ του ασφαλούς στα γνώριμα μονοπάτια της αυταρέσκειας (το Χόλιγουντ λατρεύει τις ταινίες για το ίδιο) ή των εύπεπτων αντιπολεμικών μηνυμάτων (σε περίπτωση που επικρατούσε το μονοπλάνο φιλμ του Sam Mendes) ή εκείνο που φωνάζει για ποικιλότητα, ανανέωση και σκέψη έξω απ’ το κουτί - όσο φυσικά μπορείς να μιλήσεις για κάτι τέτοιο σε μια βιομηχανία που όσο φημίζεται για τον λιμπεραλισμό της άλλο τόσο επικρίνεται για τον ισαποστασικισμό, την πολιτική ορθότητα και την επιδερμική σύγκρουση. 

Ω ναι, αν υπάρχει κάτι εξίσου προβλέψιμο με την προβλεψιμότητα της Ακαδημίας είναι όταν προσπαθεί να είναι απρόβλεπτη.

Το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας του Parasite (ένα απ’ τα συνολικά τέσσερα που απέσπασε το νοτιοκορεάτικο blockbuster) ξεπερνά το απλό ρεκόρ της “πρώτης ξενόγλωσσης ταινίας που τιμήθηκε με το μεγάλο βραβείο” - είναι ένας θρίαμβος σε πολλά επίπεδα, όχι όμως κάτι που δεν το είδαμε να έρχεται. Τις τελευταίες δεκαετίες η Ακαδημία βάλλεται συστηματικά και όχι άδικα, κυρίως από γυναίκες και μειονότητες, ότι κατάντησε ένα κλαμπ λευκών ηλικιωμένων αντρών οι οποίο φυσικά έχουν και ανάλογα γούστα και κριτήρια με τα οποία ψηφίζουν. Νωπές ακόμα οι μνήμες του #OscarsSoWhite όμως της πιστώνουμε ότι προσπαθεί να αποτινάξει αυτή την εικόνα εγγράφοντας χιλιάδες νέα μέλη σε όλον τον κόσμο με έμφαση στη φυλετική ποικιλότητα αλλά και μείωση της ψαλίδας μεταξύ αντρών - γυναικών. Το 2015 οι γυναίκες αποτελούσαν το 25% των μελών με δικαίωμα ψήφου, το φετινό ποσοστό είναι 32%. Για την ίδια χρονική περίοδο το ποσοστό των μη-λευκών μελών διπλασιάστηκε στο 16% από 8% ενώ τα περσινά νέα μέλη προέρχονται από 59(!) χώρες. Το μέτρο δείχνει να αποδίδει, οι υποψηφιότητες και οι νίκες μη-λευκών αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την... 90χρονη ιστορία ενός θεσμού που ας μην ξεχνάμε τα πρώτα χρόνια της ζωής του έστελνε τους (ελάχιστους) μαύρους προσκεκλημένους να καθίσουν στον εξώστη ή πίσω-πίσω δίπλα απ’ την κουζίνα, όμως είναι φανερό πως υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος να διανυθεί.

Το Parasite έσπασε το γλωσσικό φράγμα, το κακό συνήθειο των Αμερικανών να μην βλέπουν ταινίες με υπότιτλους (εδώ ένα μέλος της Ακαδημίας που μίλησε ανώνυμα στο Hollywood Reporter πριν την απονομή είπε ότι οι ξενόγλωσσες ταινίες δεν πρέπει να βρίσκονται στην ίδια κατηγορία με τις “κανονικές”  εννοώντας τις... αμερικανικές) έχοντας εισπράξει μόνο στις ΗΠΑ $35,4 εκατ. ποσό αδιανόητο για υποτιτλισμένο φιλμ που συνήθως δεν βλέπει το φως του προτζέκτορα πέρα από κάποιες arthouse αίθουσες σε Λος Άντζελες και Νέα Υόρκη.

Ταυτόχρονα έκανε την Ακαδημία να βγει απ’ τη φούσκα της, να αφουγκραστεί το παγκόσμιο κοινό που υπάρχει πέρα από το καλογυαλισμένο χωριό της Tinseltown και το οποίο αγκάλιασε ένα πανούργο φιλμ με ξεκάθαρο πολιτικό, ταξικό, αντικαπιταλιστικό μήνυμα. Δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις ότι το Χόλιγουντ έστριψε αριστερά (είναι άλλωστε όσο αριστερό και προοδευτικό επιτρέπεται να είναι μια ανθίζουσα βιομηχανία που έχει συμβάλλει τα μέγιστα στο να καταστεί η Καλιφόρνια 5η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο  ναι, μόνο η Καλιφόρνια) όμως τουλάχιστον φέτος δεν άφησε τις όποιες αγκυλώσεις της να την εμποδίσουν απ’ το να αναγνωρίσει την τεράστια καλλιτεχνική αξία του Parasite ή το γεγονός ότι το κορεατικό σινεμά βρίσκεται σταθερά μια δεκαετία μπροστά από τον υπόλοιπο κόσμο.

Δεν είναι και λίγο να παραδέχεσαι πρακτικά ότι ως θεσμός τα Όσκαρ δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα δοξασμένο ετήσιο office party όπου οι εργαζόμενοι αλληλοχτυπιούνται φιλικά στην πλάτη επευφημώντας ο ένας τη δουλειά του άλλου με αναλαμπές επιδερμικής αυτοκριτικής και σποραδικά ανώδυνα ξεσπάσματα χωρίς ωστόσο να αποκλίνει θεαματικά από τις σταθερές της αξίες (μιλάμε άλλωστε για την Ακαδημία που απένειμε τιμητικό βραβείο στον Ηλία Καζάν που ρουφιάνεψε το μισό Χόλιγουντ στον Μακάρθι). Τώρα, έστω κι αργά στα 92 του, ο θεσμός κατάλαβε πλέον ότι το παιχνίδι παίζεται και εκτός αμερικανικών συνόρων. Με το κινεζικό box office το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως ($9.2 δισ. εισπράξεις το 2019, με το αμερικανικό να αγγίζει τα 11,4 δισ. όμως με την Κίνα να έχει μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης, μόνο πέρσι άνοιξαν 9,708 νέες αίθουσες) και το αμερικανικό να έχει περιοριστεί πλέον μόνο σε γνώριμα brands και franchises (Marvel, DC, Star Wars, sequels, prequels, reboots) προκειμένου να έχουν διεθνή απήχηση, γιατί πλέον χωρίς τις παγκόσμιες εισπράξεις δεν μπορούν να ρεφάρουν τα υπέρογκα κόστη (πλέον κάθε επίδοξο blockbuster που σέβεται τον εαυτό του κοστίζει βορείως των $200 εκατ.).

Το είπε άλλωστε και ο ίδιος ο Bong Joon Ho πριν την απονομή: “Τα Όσκαρ δεν είναι ένα διεθνές φεστιβάλ αλλά τοπικό”, έχοντας κατακτήσει το μεγάλο βραβείο σε ένα πραγματικά διεθνές φεστιβάλ (τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών, ενός φεστιβάλ που προσπάθησε πολλές φορές το Χόλιγουντ να κοπιάρει ανεπιτυχώς).

Όμως όσα επικριτικά βέλη κι αν δεχθεί η Ακαδημία για την εσωστρέφεια, τις συνταγές, τον πολυετή σεξισμό και ρατσισμό, την ατολμία να βγει απ’ την comfort zone (και τα περισσότερα θα είναι δίκαια) όμως θα ήταν άδικο να μην της αναγνωριστεί η προσπάθεια για αλλαγή. Είναι άλλωστε ένας ζωντανός οργανισμός που έτσι και δεν προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον θα παρακμάσει και θα πεθάνει (ή θα καταντήσει ένα ανέκδοτο με χρυσό περιτύλιγμα όπως οι Χρυσές Σφαίρες). Ναι, πέρσι δεν τόλμησε κι αντί για το σκληρό αντιρατσιστικό BlacKkKlansman έδωσε το βραβείο στο ανώδυνο, εύπεπτο και με σύνδρομο λευκού σωτήρα Green Book, φέτος απέκλεισε σκανδαλωδώς τη Greta Gerwig από την κατηγορία της σκηνοθεσίας αλλά και σύσσωμο το καστ του Parasite από τις ερμηνευτικές κατηγορίες.

Για το τελευταίο υπάρχει εξήγηση, κυνική και αντικινηματογραφική αλλά λογική. Η απονομή είναι πρωτίστως ένα τηλεοπτικό προϊόν που μεταδίδεται κάθε χρόνο εναλλάξ από τα τέσσερα μεγάλα αμερικανικά δίκτυα (ABC, NBC, CBS και Fox) προσελκύοντας δεκάδες εκατομμύρια τηλεθεατές αλλά και τεράστια διαφημιστικά πακέτα. Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε κάθετη πτώση, κυρίως λόγω της τεράστιας διάρκειας, το διαρκώς μειούμενο ενδιαφέρον αλλά -κυρίως- γιατί τα μεγάλα βραβεία πήγαιναν σε ταινίες χωρίς εμπορική απήχηση και άγνωστες στο ευρύ κοινό. Γι’ αυτό και η συμπερίληψη στις μεγάλες κατηγορίες blockbusters όπως το Black Panther πέρσι ή το Joker και η επιστράτευση μεγάλων σταρ (όσων έχουν απομείνει) στις ερμηνευτικές κατηγορίες.

Ναι, το καστ του Parasite αξίζει χίλια βραβεία (και σκούπισε όντως τα περισσότερα) όμως πόσο ελκυστικό θα ήταν ως τηλεοπτικό προϊόν αν αντί των Leonardo DiCaprio και Charlize Theron φιγουράριζαν τα ονόματα Song Kang-ho και Jang Hye-jinq; H Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα (εντάξει, ούτε και σε 92 χρόνια, δεν είναι δα και κανένας χθεσινός θεσμός) όμως η αλλαγή έρχεται, με μικρά αλλά τουλάχιστον σταθερά βήματα. 

Τα Όσκαρ χρειάζονται τον υπόλοιπο κόσμο περισσότερο απ’ ότι ο υπόλοιπος κόσμος χρειάζεται τα ‘Οσκαρ.

Και η Ακαδημία δείχνει να το καταλαβαίνει αυτό, δεν ξέρω αν το προσέξατε αλλά η πρώην πια κατηγορία Καλύτερου Ξενόγλωσσου Φιλμ (Best Foreign Language Film) ονομάζεται από φέτος Καλύτερου Διεθνούς Φιλμ (Best International Feature Film), ακόμα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση με την απάλειψη της δαιμονοποιημένης -από την τραμπική διακυβέρνηση- λέξης “foreign”. Κι αυτό κάνει τον θρίαμβο του Parasite ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την επιβίωση της Ακαδημίας αλλά, στην εποχή του streaming, και της ίδιας της 7ης τέχνης. 


ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΕΔΩ 


 

Loader