Τα περιοριστικά μέτρα λόγω κορωνοϊού άλλαξαν πολλά στη ζωή μας. Και ενώ κάποια από αυτά στην αρχή ήταν ευχάριστα, εξελίχθηκαν σε εφιάλτη. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές απολαύσεις που μετατράπηκε σε μαρτύριο για κάποιους, είναι η δουλειά από το σπίτι. Για τους περισσότερους, μικρότερη πίεση, περισσότερες ώρες διάσπαρτες μέσα στην ημέρα, αρκεί να «βγει» η δουλειά. Το μεγαλύτερο γνωστό «εμπόδιο» τις πρώτες μέρες ήταν τα παιδιά στο σπίτι. 

Ωστόσο, όσο τα περιοριστικά μέτρα έπαιρναν παρατάσεις, τόσο οι απαιτήσεις της δουλειάς αυξάνονταν και τόσο πιο συχνά έπρεπε να πραγματοποιούνται τηλεδιασκέψεις. Ετσι ξαφνικά, το Zoom μπήκε στη ζωή μας. Οχι μόνο την επαγγελματική. Aλλά και την προσωπική, αφού συνδεόμαστε μέσα από το σπίτι, τον προσωπικό μας χώρο. Και αυτό τις πρώτες ημέρες εξυπηρετούσε βασικές ανάγκες και υποκαθιστούσε τη φυσική επαφή και τα γραφεία. Τόσο, που αρκετοί μεγάλοι όμιλοι, δήλωναν ότι οι εργαζόμενοί τους θα μπορούν πλέον να εργάζονται από το σπίτι… 

Εντούτοις, μετά από περίπου 15 ημέρες βιντεοκλήσεων, άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα. Δηλαδή εξαιρετικά γρήγορα! Πλέον, υπάρχει ένας νέος όρος που λέγεται «κόπωση του Zoom». Οι κοινωνικοί επιστήμονες αναφέρονται ότι πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας ξαφνικής μαζικής υιοθέτησης της εν λόγω τεχνολογίας που διαταράσσει τον φυσιολογικό, ενστικτώδη και λεπτομερή τρόπο επικοινωνίας που αναπτύχθηκε για να βοηθήσει του ανθρώπους να επιβιώσουν.

 Το Zoom σε βομβαρδίζει με εικόνες που αλλάζουν γρήγορα και είναι δύσκολο να τις παρακολουθήσει κάποιος «Εχουμε εξελιχθεί με τέτοιο τρόπο που μπορούμε με μία ματιά να κατανοήσουμε τον συνομιλητή μας. Το είδος μας έχει επιβιώσει επειδή μπορούμε να εκπέμψουμε και να λάβουμε τα συγκεκριμένα σήματα» εξηγεί στη Wall Street Journal o Τζέρεμι Μπάιλενσον, καθηγητής ο οποίος μελετά το πεδίο των εικονικών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στην Καλιφόρνια. 

Το εν λόγω πρόγραμμα το γνώριζαν ελάχιστοι, ενώ υπήρχε εδώ και εννέα χρόνια. Και από τα 10 εκατομμύρια χρήστες που είχε, σε 10 μέρες έφτασε τα 300 εκατομμύρια. 

Το Zoom σε βομβαρδίζει με εικόνες που αλλάζουν γρήγορα και είναι δύσκολο να τις παρακολουθήσει κάποιος. Μπορούν να υπάρχουν 20 ανοιχτά παραθυράκια με ένα κεφαλάκι στο κάθε ένα από αυτά. Οσο και αν επικεντρωθείς σε κάποιο από αυτά, δεν έχει καμία σχέση με τον τρόπο που θα στρέψεις το κεφάλι σου και να κοιτάξεις στα μάτια ή τα χείλη τον συνομιλητή σου. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι ύστερα από πολύωρη χρήση της πλατφόρμας, δηλώνουν πώς αισθάνονται ιδιαίτερα κουρασμένοι και εξαντλημένοι. 

Οι ειδικοί εξηγούν ότι όταν υπάρχει αλληλεπίδραση με ένα άλλο άτομο μέσω της οθόνης, οι εγκέφαλοι πρέπει να δουλέψουν πολύ πιο σκληρά και να καταναλώσουμε μακράν μεγαλύτερη ενέργεια για να κατανοήσουν τι συμβαίνει. 

Αυτό οφείλεται στο ότι απουσιάζουν κάποιες πρόσθετες πληροφορίες που βοηθούν τον εγκέφαλο να κατανοήσει το περιβάλλον γύρω του. Και δεν μιλάμε μόνο για οπτικές πληροφορίες, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι απουσιάζει η περιφερειακή όραση (στο Zoom βλέπουμε μόνο μπροστά, είναι σαν φοράμε παρωπίδες), αλλά άλλες αισθήσεις όπως η μυρωδιά του δωματίου. Αυτή η πραγματικότητα μπορεί μερικές φορές να θέσει το άτομο σε μειονεκτική θέση.

 Μια έρευνα που έγινε πάνω στις συνεντεύξεις, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι τείνουν να εξαντλούνται περισσότερο όταν κάνουν τηλεδιασκέψεις μέσω βιντεοκλήσεων από ότι όταν γίνονται συσκέψεις πρόσωπο με πρόσωπο. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι όταν τα δικαστήρια αποφάσισαν σχετικά με την έφεση ενός πρόσφυγα χρησιμοποιώντας μια βιντεοκλήση, ήταν λιγότερο έμπιστα και αποτελεσματικά. 

Οι κατηγορούμενοι είχαν περισσότερες πιθανότητες να πουν ψέματα και οι δικαστές είχαν λιγότερες πιθανότητες να εντοπίσουν αυτά τα ψεύδη. Μια τρίτη μελέτη της αλληλεπίδρασης μέσω βιντεοκλήσεων που αφορά μαθητή και δάσκαλο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όταν διεξήχθη μια προφορική εξέταση μέσω βίντεο, οι μαθητές αγχώνονταν ακόμη περισσότερο από όταν υποβάλλονταν σε εξέταση πρόσωπο με πρόσωπο. Κατά συνέπεια, τείνουν να έχουν χειρότερα αποτελέσματα μέσω του βίντεο. 

Πώς αντιμετωπίζεται

Υπάρχουν μερικά σχετικά απλά πράγματα που μπορούν να πραγματοποιηθούν ώστε να γίνει η τηλεδιάσκεψη λιγότερο κουραστική και αγχωτική. 

Αρχικά πρέπει να αποφευχθεί η πολυπραγμοσύνη, δηλαδή να μη γίνονται πολλά πράγματα ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια της βιντεοκλήσης. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν διαλείμματα μεταξύ των κλήσεων και ο χρήστης να φεύγει από την οθόνη έστω και για λίγο, να προβληματίζεται και να σκέφτεται χωρίς να κοιτάει την οθόνη του. 

Ακόμη, η απόκρυψη της εικόνας του ίδιου του χρήστη κατά τη διάρκεια της βιντεοκλήσης μπορεί να βοηθήσει στη συγκέντρωση και στη μεγαλύτερη κατανόηση των ομιλητών, αφού δεν βλέπει την εικόνα του και επικεντρώνεται το βλέμμα στους ομιλητές. Υπάρχουν επίσης άλλοι τρόποι επικοινωνίας, εκτός των βιντεοκλήσεων. 

Τα μηνύματα κειμένου, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και οι τηλεφωνικές κλήσεις μπορούν να είναι καλύτερα από την τηλεδιάσκεψη, με την προϋπόθεση ότι εναλλάσσονται.

Πηγή