Μια μέρα, μου είπε σε κουβέντα που κάναμε πρόσφατα, που επιχείρησε στο πλαίσιο της έρευνάς της να πάει με αστικό λεωφορείο από τη μία άκρη της Λεμεσού στην άλλη, κατέληξε να κλαίει. «Από τις 10 το πρωί που έφυγα από τον συνοικισμό Κολοσσίου έφτασα στην περιοχή της Μουτταγιάκκας γύρω στις 4 το απόγευμα. Μόνο στον κεντρικό σταθμό λεωφορείων, στο παλιό νοσοκομείο, σπατάλησα 30 ολόκληρα λεπτά για να κατανοήσω τι γίνεται με τις γραμμές, αφού άλλες πληροφορίες υπάρχουν στο σαιτ κι άλλες εκεί. Στον χάρτη, δε, γίνεται αναφορά σε λεωφορεία που δεν υπάρχουν καν!».

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην περιοχή Συνοικισμός Κολοσσίου, η Νάταλυ έχει σπουδάσει Interior Design στο Μιλάνο και Αρχιτεκτονική στο Λονδίνο. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στο Lund της Σουηδίας. Σήμερα, ζει στην Κοπεγχάγη.

Η διατριβή για το μεταπτυχιακό της έχει επικεντρωθεί στην αστική αταξία της Λεμεσού. Το Urban Ataxia:CY, όπως τιτλοφορείται η έρευνα, προέκυψε από την προσωπική της επιθυμία να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις της προς όφελος της πόλης από την οποία κατάγεται αλλά και λόγω πρακτικών δυσκολιών που αντιμετώπισε στις προσωπικές, καθημερινές της διακινήσεις, όταν στην οικογένειά της στην Κύπρο προστέθηκαν μικρά παιδιά. 

«Από τη μέρα που μπήκαν στη ζωή μου τα ανίψια μου, άρχισα να ζω τη Λεμεσό, όχι ως ένα αυτόνομο και αρτιμελές άτομο που διακινείται με ανεξαρτησία αλλά μέσα απ’ τις δικές τους ανάγκες. Πιστεύω πως είναι γελοίο άτομα που έχουν μικρά παιδιά να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια στο Λονδίνο από την Κύπρο. Έπειτα υπάρχουν τα ΑμΕΑ, καθώς και τα τόσα πολλά οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Είναι δυνατό να ξοδεύουμε 600 χιλιάδες ευρώ κάθε μέρα σε καύσιμα;».

Τι συνάντησες λοιπόν Νάταλυ κατά τη διάρκεια της έρευνάς σου, που αξίζει να το μοιραστείς;

Σκοπός της έρευνας μου υπήρξε να βρω απαντήσεις στο πώς καταλήξαμε να έχουμε στη Λεμεσό τόσα πολλά αυτοκίνητα και ποιες είναι οι παράπλευρες επιπτώσεις που σχετίζονται βεβαίως με κακή δημόσια συγκοινωνία, κακά πεζοδρόμια και μη ικανοποιητικούς δημόσιους χώρους. Θα μπορούσα να μιλάω ώρες ολόκληρες για τα ευρήματά μου, θα προσπαθήσω όμως να είμαι σύντομη και περιεκτική. Μελέτησα το ρυμοτομικό σύστημα της πόλης και πώς αυτό αλληλεπιδρά με το νευρολογικό σύστημα του εγκεφάλου μας. Πώς, δηλαδή, μέσω της μετακίνησής μας στην πόλη, διαχειριζόμαστε διάφορες πληροφορίες, είτε αυτές είναι οικονομικής, κοινωνικής είτε οικολογικής φύσεως. Στη συνέχεια μελέτησα αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις και στρατηγικές που θα μπορούσαν να επιτρέψουν την «ανάρρωση» του αστικού φλοιού και τη βελτίωση της βιωσιμότητας στη Λεμεσό.

Tο ΣΒΑΚ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, πώς σου φάνηκε;

Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) Λεμεσού είναι ένα προϊόν μελέτης που προήλθε από τη συνεργασία διαφόρων επαγγελματιών. Είναι ένα σχέδιο το οποίο προσπαθεί να δώσει απαντήσεις στα τόσα πολλά σημερινά προβλήματα και ανάγκες της πόλης και των κατοίκων της. Δεν πρόκειται για την απλή και μεμονωμένη άποψη κάποιου αλλά για εμπεριστατωμένες πληροφορίες και συλλογική γνώση. Σαφώς, όπως κάθε μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη, ίσως να υπάρχουν σημεία που επιδέχονται βελτίωσης. Θεωρώ ωστόσο τεράστια την ευκαιρία να αρχίσουμε επιτέλους από κάπου, θεμελιώνοντας ταυτόχρονα ένα συγκεκριμένο όραμα και έναν πραγματοποιήσιμο στόχο. Όσο μένουμε άπραγοι, τόσο τα προβλήματά μας θα πληθαίνουν.

κάθε αλλαγή και δύσκολη, αυτό δεν σημαίνει όμως πως το οικείο είναι και το καλύτερο

Τι πιστεύεις πως πρέπει να αλλάξει στη Λεμεσό;

Σε αστικό επίπεδο η πόλη έχει μεγάλες πιθανότητες να μετεξελιχθεί σε ένα βιώσιμο, αστικό πρότυπο. Εαν ληφθούν οι κατάλληλες δράσεις και πρωτοβουλίες και σκεπτόμενοι έξω απ’ το κουτί, σε μερικές δεκαετίες η Λεμεσός θα μπορούσε να γίνει αξιοζήλευτη. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει όμως ομαδική δουλειά, όπως επίσης φιλόδοξες όσο και τολμηρές πολιτικές αποφάσεις. Δυστυχώς, οι μεσοβέζικες και οι σποραδικές λύσεις που συχνά προωθούνται, όπως πρόσφατα με τον διαβόητο ποδηλατόδρομο, βλέπω να φέρνουν το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Χρειάζεται μεθοδικότητα και συστηματικότητα, ώστε να χτιστούν γερά θεμέλια γύρω από τη μελλοντική βιωσιμότητα του αστικού τοπίου.

Συμφωνείς με το να γίνει η οδός Ανεξαρτησίας και ολόκληρο το ιστορικό κέντρο ένας τεράστιος πεζόδρομος;

Φυσικά! Το ιστορικο κέντρο της πόλης σήμερα έχει καταντήσει εντελώς δυσλειτουργικό, αφου είχε φτιαχτεί μια εποχή που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα αλλά πεζοί, ποδήλατα και άμαξες.Τις τελευταίες δεκαετίες προσπαθούμε ετσιθελικά να δημουργήσουμε ένα νέο οδικό δίκτυο, νομιζόμενοι ότι αυτό θα λειτουργήσει καλύτερα. Αντί όμως για κοινόχρηστους χώρους, πράσινο, σπίτια και επιχειρήσεις, η καρδιά της πόλης έχει γεμίσει σήμερα με ταμπέλες για πάρκινγκ τριών ευρώ. Σίγουρα κάθε αλλαγή και δύσκολη το οικείο ωστόσο δεν σημαίνει απαραίτητα πως είναι και το καλύτερο.

Πώς πιστεύεις πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η νοσηρή μας νοοτροπία να μην χρησιμοποιούμε τα λεωφορεία;

Η νοοτροπία μας εν μέρει είναι που ευθύνεται και εύκολα μπορεί να κατανοήσει κανείς πως δημιουργήθηκε. Μετά τον πόλεμο, για παράδειγμα, ο πατέρας μου πήγαινε δουλειά με το ποδήλατο. Με το πέρασμα του χρόνου και την οικονομική προσιτότητα σε ό,τι αφορούσε στην απόκτηση ενός ΙΧ, η συνέχεια είναι γνωστή. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε, ότι, σύμφωνα με έρευνες, από το 2008 μέχρι το 2018 έχει σημειωθεί 128% αύξηση στα ΙΧ ενώ η αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού κυμαίνεται σε ένα μόλις 25%!

Όσο όμως η πόλη δεν προσφέρει ως εναλλακτική επιλογή ένα υγιές σύστημα δημόσιων μεταφορών, δεν πρέπει να δαχτυλοδείχνουμε ως αποκλειστικά υπεύθυνη τη νοοτροπία των πολιτών της. Την τελευταία δεκαετία, μετά την ένταξή μας στην ΕΕ, έχουν γίνει επενδύσεις που κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και πιστεύω πως, αν μπουν γερά θεμέλια εκ μέρους της πολιτείας, η νοοτροπία των πολιτών θ’ αλλάξει και θ’ ακολουθήσει. 

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο ο δημόσιος χώρος στην ακτογραμμή της Λεμεσού έχει αναβαθμιστεί, αρκετά κιόλας. Σ' αυτό, πώς θα απαντούσες;

Θα συμφωνούσα ότι έχουν γίνει έργα, είναι όμως σποραδικά. Σε κάτι τέτοιο θα απαντούσα λοιπόν με μια απλοϊκή ερώτηση: Αφού βλέπουμε ότι αυτά τα έργα έχουν τόσο όμορφη επίδραση στη ζωή και στην καθημερινότητά μας, γιατί σταματάμε εκεί; Ας αρχίσουμε με το προφανές: Όλοι έχουμε δικαίωμα σε ασφαλή πεζοδρόμια. Με άλλα λόγια, η ωραία αυτή αίσθηση που έχει κανείς σήμερα περπατώντας στον Μόλο της Λεμεσού, πρέπει να υπάρχει παντού: Στον μανάβη, στον γείτονα, στη δουλειά και στο σχολείο. Ανθρώπινη ελευθερία διακίνησης, με ασφάλεια και με ποιότητα.