«Ο κορωνοϊός μπορεί να θεωρηθεί μία πολύ εγωκεντρική ασθένεια»

«Ο κορωνοϊός μπορεί να θεωρηθεί μία πολύ εγωκεντρική ασθένεια»

Ο πανικός, θα μπορούσε να προκαλέσει και πληθώρα ψυχοπαθολογικών ασταθειών, όπως έγινε το 2013 με το κούρεμα των τραπεζικών λογαριασμών, σύμφωνα με την Κλινική Ψυχολόγο, Μαρίνα Σταυρινού

Ο Covid-19, είναι πλέον εκτός από πανδημία και «κάτοικος» Κύπρου. Η απειλή του ιού δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο στη ραγδαία μετάδοση, τα αυξημένα κρούσματα και το επίπεδο θνητότητας. Έχει να κάνει και με την ψυχολογία μας που υποφέρει, αφού γύρω μας έχει πλέξει τον ιστό του ο πανικός. 

Συνέντευξη στην Νίκολα Καρατζιά

Η Κλινική Ψυχολόγος, MSc, Νευροψυχολόγος, MSc., Μαρίνα Σταυρινού, μιλάει για την φυσική αλλά και συναισθηματική απομόνωση που πολλοί από εμάς θα βιώσουμε εάν νοσήσουμε, το κύμα παράνοιας που επικρατεί, το ρατσισμό και στοχοποίηση που παρατηρείται. Αναφέρεται σε ζευγάρια που ίσως έρθουν πιο κοντά και άλλα που θα αποστασιοποιηθούν, στις ψυχό-συναισθηματικά ευάλωτες ομάδες και το ενδεχόμενο, μέσα στη μοναξιά και μιζέρια που βιώνουν κάποιοι, να «παγιδευτούν» σε νέες συνήθειες και εθισμούς, όπως τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ. 

Από τη δική σας εμπειρία και προσωπική εκτίμηση, θεωρείτε ότι παρατηρείται ένα αίσθημα πανικού λόγω του κορωνοϊού που έχει πλέον φτάσει και στην χώρα μας;

Ο πανικός είναι το πρωταρχικό χαρακτηριστικό της επιδημίας, ενώ στη συνέχεια έρχονται τα παθολογικά συμπτώματα – εάν έρθουν. Το κύμα παράνοιας που πλημμύρισε την Κύπρο αλλά και το παγκόσμιο όσον αφορά στη μεταδοτικότητα της ασθένειας, άφησε λίγα έως καθόλου περιθώρια ψυχραιμίας και λογικής. 

Τι θα μπορούσε να προκαλέσει ο πανικός σε παρόμοια περίπτωση και πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας;

Ο πανικός σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να προκαλέσει πληθώρα ψυχοπαθολογικών ασταθειών, όπως έγινε και το 2013, με το κούρεμα των τραπεζικών λογαριασμών. Πολλές «ευπαθείς» ομάδες, δεν μπορούσαν να διαχειριστούν τα νέα δεδομένα και επηρεάστηκαν έντονα. Σήμερα, καλό θα ήταν, να λάβει ο καθένας τα κατάλληλα μέτρα αυτοπροστασίας, ώστε να παραμείνει ψύχραιμος.

cvzd

Σε τέτοιες καταστάσεις που αφορούν στη δημόσια υγεία, παρατηρούνται πιο έντονα τα φαινόμενα "ρατσισμού" και στοχοποίησης π.χ. λόγω χώρας προέλευσης μίας ασθένειας ή αυξημένων κρουσμάτων εκεί;

Στην αρχή της διάγνωσης του ιού, ο ρατσισμός και τα στοχοποιητικά  σχόλια αναφορικά με την χώρα προέλευσης, ήταν άκρως έντονα. Τόσο, που είχαν ως αποτέλεσμα, να βάλουν όλα τα άτομα της συγκεκριμένης φυλής σε ένα τεράστιο «κουτί», το οποίο έπρεπε όλοι να αποφύγουν. Ακόμα και τώρα, όπου ο ιός εξαπλώθηκε και εκτός Κίνας, το ευρύτερο κοινό συνεχίζει να επιρρίπτει ευθύνες σε εκείνη. Καλό θα ήταν, να περιοριστούμε και επικεντρωθούμε στο πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση και όχι να την επιβαρύνουμε περισσότερο με παρόμοιες συμπεριφορές. 

Άτομα που νόσησαν αλλά ξεπέρασαν ασθένειες όπως ο κορωνοϊός, μπορεί να αποκλειστούν κοινωνικά για αρκετό καιρό, λόγω της φοβίας ενδεχόμενης μετάδοσης; 

Ο κορωνοϊός θα μπορούσε να θεωρηθεί μία πολύ εγωκεντρική ασθένεια, αφού καταφέρνει να σε απομονώσει από τα πάντα και να σε κάνει να επικεντρωθείς στον εαυτό σου. Τα άτομα που νόσησαν ή πιθανόν να νοσήσουν στο μέλλον, είναι αναμενόμενο να βιώσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, αφού όλοι θα προσπαθούν να προστατευτούν από εκείνους. Κάτι τέτοιο, μπορεί να κάνει τους συγκεκριμένους ανθρώπους να νιώσουν μη αποδεκτοί και ευάλωτοι, αφού θα ζήσουν μεγάλες περιόδους απομόνωσης.

jhf

Πώς πρέπει λοιπόν τα άτομα αυτά, να διαχειριστούν μία τέτοια κατάσταση; 

Ένας τρόπος για να ανταπεξέλθουν σε μία τέτοια περίσταση, είναι να έχουν εις γνώσιν τους ότι οι γύρω τους, απλώς προσπαθούν να προστατέψουν τον εαυτό τους. Στην πραγματικότητα, δεν έχουν κάτι προσωπικό με εκείνους. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να παίρνουν βαρέως τα σχόλια του κόσμου. Σε τυχόν περίπτωση απομόνωσης, καλό θα ήταν να εξασφαλίσουμε διάφορους τρόπους ψυχαγωγίας αλλά και να εκμεταλλευτούμε το περιστατικό, θεωρώντας το ως μια καλή ευκαιρία ξεκούρασης και αυτοαντανάκλασης, η οποία μπορεί μάλιστα να αποβεί και θεραπευτική. 


ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ: Συμβουλές για την καραντίνα από τον Παγκύπριο Σύλλογο Ψυχολόγων Κύπρου


Υποθέτω πως μπορεί να υπάρξουν αυξημένα επίπεδα άγχους και θυμού λόγω της συγκεκριμένης πανδημίας. Πως ελέγχονται τα συναισθήματα αυτά;

Αυξημένα επίπεδα άγχους παρατηρούνται σε πολύ υψηλά ποσοστά του πληθυσμού, κάτι για το οποίο, ευθύνη φέρουν τα ΜΜΕ και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης που φρόντισαν να σπείρουν τον πανικό ακόμα και σε άτομα, που δύσκολα επηρεάζονται συναισθηματικά από κάτι. Όταν παρουσιάζεται ο ιός ως ζήτημα ζωής και θανάτου, τότε το άγχος σε κάθε του μορφή, θα "εισχωρήσει" στον κάθε ένα από εμάς. Ο θυμός, πιθανόν να προορίζεται για τις αποφάσεις του κράτους και να επικεντρώνεται σε πιθανώς, λανθασμένη διαχείριση κρίσης. 

Ο κόσμος αναζητάει εξιλαστήριο θύμα σε τέτοιες περιπτώσεις και πόσο επικίνδυνο θα μπορούσε να αποβεί κάτι τέτοιο;

Σε περιπτώσεις πανικού, η κοινωνία, όντως ψάχνει σε ποιον να επιρρίψει τις ευθύνες, εστιάζοντας μόνο στα λάθη που μπορεί ενδεχομένως να έχουν γίνει. Αυτό, θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλη παγίδα και να προκαλέσει μεγάλη ασυνεννοησία, αφού όλοι ξεφεύγουν από την ουσία του θέματος. Ξεκινούν συγκρούσεις που εν τέλει, οι εμπλεκόμενοι δεν θυμούνται καν από που ξεκινήσαν και γιατί. 

 vc

Στην ιστορία της ψυχολογίας, έχουν γίνει «πειράματα» ψυχολογικά και έρευνες που να παρουσιάζουν την πιο συνήθη αντίδραση των ανθρώπων σε παρόμοιες περιπτώσεις (επιδημίες – πανδημίες);

Κατά τη διάρκεια του Η1Ν1 που υπήρχε στο πρόσφατο παρελθόν, εξετάστηκαν άτομα τα οποία νόσησαν και ήταν σε ευάλωτη ψυχολογική κατάσταση. Η έρευνα, έδειξε ότι τα άτομα αυτά δεν διαχειρίστηκαν την κρίση την ώρα  που συνέβαινε ή δεν είχαν δίπλα τους ανθρώπους οι οποίοι θα τους καθοδηγούσαν όπως θα έπρεπε. Το αποτέλεσμα, ήταν να βρεθούν σε κατάσταση συναισθηματικής δυσφορίας. Από τότε, το σύστημα στο Ην. Βασίλειο ανάπτυξε ομάδες διαχείρισης για περιστατικά σαν αυτά. Καλό θα ήταν, όπως η κάθε χώρα αναπτύξει το δικό της πρωτόκολλο, έχοντας εκ των προτέρων προκαθορισμένες ομάδες στήριξης για καιρούς ενδεχόμενης κρίσης, ούτως ώστε να είναι σε ετοιμότητα να την αντιμετωπίσει εάν προκύψει.

hkm,j

Ιατρικά, υπάρχουν ευάλωτες ομάδες για τον κορωνοϊό. Ψυχοσυναισθηματικά, υπάρχουν αντιστοίχως;

Ναι, υπάρχουν ευάλωτες ομάδες οι οποίες είναι πολύ επιρρεπείς στο να επηρεαστούν από το άγχος και τον πανικό που επικρατεί. Είναι άτομα που μπορούν να αναπτύξουν γενικευμένο άγχος, κρίσεις πανικού αλλά ακόμη και ψυχωτική συμπτωματολογία, στην χείριστη των περιπτώσεων. 

cvccdx

Τα αυξημένα περιστατικά κοινωνικής απομόνωσης θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα και την υιοθέτηση επιβλαβών μέσων «ψυχαγωγίας», όπως η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ;

Είναι πολύ πιθανόν, τα άτομα που μπαίνουν σε απομόνωση, να αναπτύξουν συμπεριφορές οι οποίες δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Στην προσπάθεια κάποιος να ψυχαγωγηθεί, ενδέχεται να «κυλήσει» σε κακές και επιβλαβείς συνήθειες, οι οποίες μπορεί να είναι δύσκολο να ανατραπούν στο μέλλον. Γι᾽ αυτό, ο περιορισμός θέλει πάνω από όλα ενίσχυση της ψυχικής μας ανθεκτικότητας. 

gfn

«Παρακινδυνευμένη» εικασία μεν, αλλά, θα μπορούσε να παρατηρηθούν ακόμη και αυξημένα ποσοστά εγκυμοσυνων τους επόμενους μήνες, αφού ο κόσμος ίσως περιοριστεί στο σπίτι, οπότε και θα έρθει πιο κοντά με το σύντροφό του;

Πολύ πιθανόν να υπάρξει αυξημένο ποσοστό εγκυμοσυνών, αφού η απομόνωση μπορεί να φέρει πιο κοντά τους συντρόφους. Μπορεί όμως και όχι. Ο περιορισμός στο σπίτι, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα μας "δέσει" περισσότερο με τον άλλο. Η απομόνωση μπορεί και να μας απομακρύνει, αφού η συνεχής τριβή με κάποιον για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να επιφέρει εντάσεις ή και αποστασιοποίηση. 

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: Δεν θα γίνει γκέι το παιδί σου επειδή παίζει με κούκλες

c

Οι ηλικιωμένοι θα μπορούσε να «περιθωριοποιηθούν», εντείνοντας έτσι τη μοναξιά τους;

Είναι πολύ πιθανόν τα άτομα τρίτης ηλικίας να νιώσουν ακόμη περισσότερο αυτή την απομόνωση, αφού θεωρείται ότι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Το γεγονός αυτό, έρχεται δυστυχώς να προστεθεί και ενισχύσει την ενδεχομένως, προϋπάρχουσα μοναξιά τους. 

dfvefd

Περιστατικά εκφοβισμού (bullying), σε παιδιά ή και τις οικογένειες τους που ίσως νοσήσουν, πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν; 

Τα περιστατικά bullying θα έλεγα ότι είναι παρατραβηγμένο ενδεχόμενο, όχι όμως και απίθανο γεγονός. Η ψυχραιμία και η ψυχική ανθεκτικότητα, είναι και σε αυτή την περίπτωση τα κυριότερα συστατικά για να μπορέσουν τα άτομα που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους συμπεριφορές, να ανταπεξέλθουν. 

uyjr

Θα μπορούσε, αδίκως να στοχοποιηθούν ακόμη και τα ζώα μέσα στην παράνοια της αυτοπροστασίας και να παρατηρηθούν φαινόμενα αποφυγής τους ή εγκατάλειψης;

Σε αναφορά στις 11 Μαρτίου 2020, ο Παγκύπριος Κτηνιατρικός Σύλλογος, καθησύχασε τους κηδεμόνες ζώων, προτρέποντας τους να μην ανησυχούν αλλά ούτε να παραγκωνίσουν τα ζώα τους, αφού καμία έρευνα δεν επιβεβαίωσε ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από τον άνθρωπο στα ζώα ή από τα ζώα στον άνθρωπο.

b x

Πώς θα έπρεπε να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση;

Το δικό μου μήνυμα, είναι να είμαστε υπεύθυνοι. Όχι μόνο για εμάς αλλά και για τους υπόλοιπους. Να αυτό-προστατευόμαστε και να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας αλλά και να διαχειριστούμε καλύτερα τον πανικό που επικρατεί. Αν είμαστε σίγουροι ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε, τότε θα νιώθουμε τουλάχιστον, ότι πράξαμε το καθήκον μας. 

fea
Η Μαρίνα Σταυρινού

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: Κύπρος - Τρία παιδιά κακοποιήθηκαν σεξουαλικά, τρεις γυναίκες εξομολογούνται

Loader