“Η Μέθοδος Γκρόνχολμ” αφορά σε ένα εργασιακό θρίλερ, όπως χαρακτηρίζεται, που φέρει τα στοιχεία μιας αιχμηρής κωμωδίας. Κι η αλήθεια είναι ότι για τους θεατές που εργαστήκαμε ή και εργαζόμαστε στον ιδιωτικό -κυρίως- τομέα ήταν, επιπλέον, μία αβίαστη μπουνιά στο στομάχι. Μία αφύπνιση και μία δραματοποίηση της εργασιακής καθημερινότητάς μας. 

Μέσα από τον ρόλο του Φερνάντο Πόρτα, ο Κλείτος Κωμοδίκης παρουσιάζεται ως ένας αδυσώπητος υποψήφιος για δουλειά, πετυχαίνοντας να μπάσει τους θεατές στην πλατεία μέσα στην μακιαβελική συνθήκη που το εξαίρετο αυτό έργο έχει να διαπραγματευτεί. 

Κεντρική φωτογραφία: Ελίνα Γιουνάνλη 

Έπειτα από μία δεκαετία παρουσίας στις σκηνές της Αθήνας, επιστρέφεις πέρυσι στην Κύπρο. Τι ήταν αυτό σε οδήγησε πίσω; 

Για να είμαι ειλικρινής οι συνθήκες ήταν περισσότερο αυτές που με οδήγησαν να πάρω αυτή την απόφαση. Κι όταν λέω “συνθήκες”, εννοώ τον κορωνοϊό. Παρόλο που είχα κάποιες προτάσεις από θεατρικά σχήματα στην Αθήνα, η κατάσταση με τις πολιτιστικές δραστηριότητες είχε ήδη αποσταθεροποιηθεί κι αυτό μου δημιουργούσε μια τεράστια ανασφάλεια. Δεν μπορούσα να ξέρω αν εν τέλει τα θέατρα θα άνοιγαν κανονικά και υπό ποιες συνθήκες. Έτσι, μετά από πρόταση που είχα στην Κύπρο, θεώρησα ορθότερο να επιστρέψω. 

Είχες δεχτεί πρόταση από την παιδική σκηνή του ΘΟΚ για την παράσταση “Αριστοφάνης τόσος δα!” τότε έτσι;  

Ναι και η προοπτική να δουλέψω με τον σκηνοθέτη Κώστα Σιλβέστρο βοήθησε στην απόφασή μου και ήταν αρκετά δελεαστική. Με τον Σιλβέστρο  γνωριζόμασταν κατά κάποιο τρόπο απ’ την Αθήνα κι επιπλέον είχα ακούσει μόνο καλά λόγια όσον αφορά στις συνεργασίες του με τους ηθοποιούς. Ευτυχώς δεν έπεσα έξω. Η συνδιαλλαγή με την ομάδα, τον σκηνοθέτη, τους ηθοποιούς και τους συντελεστές ήταν εξαιρετική. Θεωρώ ότι φτιάξαμε μία πολύ ωραία παράσταση που δυστυχώς, λόγω της πανδημίας, δεν είχε την εξέλιξη που δικαιωματικά της αναλογούσε.

Ένα χρόνο αργότερα, πώς αξιολογείς την θεατρική κυπριακή πραγματικότητα σε σχέση με το πώς την είχες αφήσει; 

Όταν έφυγα από την Κύπρο ήμουν είκοσι χρονών. Γνώριζα την θεατρική πραγματικότητα μόνο ως θεατής και εντελώς επιδερμικά άρα δεν έχω την δυνατότητα να συγκρίνω. Αυτό που μπορώ να πω αυτή τη στιγμή είναι πώς την βρήκα, χωρίς καμία υπερβολή, πολύ καλύτερη απ’ αυτό που φανταζόμουν. Υπάρχει αρκετό ταλέντο εκεί έξω και μία ολοκληρωμένη επαγγελματική κατάρτιση. Το πρόβλημα στο θέατρο όμως δεν είναι οι εργάτες του αλλά το γεγονός ότι το κράτος, και κατ' επέκταση η κοινωνία, δεν το αντιμετωπίζει ως βασική ανάγκη εκπαίδευσης και παιδείας αλλά ως μία δραστηριότητα που είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει, ένα και το αυτό. 

Τι συνέπειες έχει αυτό; 

Δεν υπάρχει αρκετό κοινό να γεμίζει τις θεατρικές σκηνές με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανείς που να θέλει να επενδύσει σε αυτό. Γι’ αυτό και οι πλείστοι θίασοι, ακόμα κι αυτοί που έχουν θέατρα, περιμένουν την επιχορήγηση από το Θυμέλη για να είναι εφικτό το ανέβασμα του εκάστοτε έργου τους. Και φυσικά μιλάμε για πενιχρά ποσά. Ποσά, δηλαδή, που δεν σου δίνουν την δυνατότητα να αξιοποιείς πολυπληθείς θιάσους αλλά ούτε και να έχεις τα τεχνικά μέσα που θα υπηρετούν το όραμα του κάθε σκηνοθέτη. Ως εκ τούτου, το αισθητικό αποτέλεσμα μιας παράστασης, τις περισσότερες φορές, είναι προκαθορισμένο και έχει ταβάνι. Είναι δυστυχώς ένας φαύλος κύκλος μίας δυστοπικής κατάστασης. Κατά τ’ άλλα σπουδαίοι ηθοποιοί και συντελεστές, οι εργάτες δηλαδή του θεάτρου, είναι εκεί και για να στηρίξουν την προσπάθεια αναδιάρθρωσης της θεατρικής πραγματικότητας.

Στο θέατρο “Αντίλογος” συστήνεσαι στο κυπριακό κοινό με έναν ιδιαίτερα απαιτητικό ρόλο στο έργο “Η Μέθοδος Γκρόνχολμ”. Πώς βιώνεις την εν λόγω διαδικασία;

Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω και δημόσια το θέατρο Αντίλογος για την ευκαιρία που μου έδωσε να υποδυθώ αυτό τον ρόλο. Όντως είναι αρκετά απαιτητικός αλλά να μου επιτρέψετε να πω ότι, μ' ένα τρόπο, όλοι οι ρόλοι είναι απαιτητικοί. Έτσι τουλάχιστον οφείλουμε ως ηθοποιοί να τους βλέπουμε. Συγκεκριμένα όμως, είμαι πολύ χαρούμενος που αυτό το διάστημα μπαίνω στα παπούτσια του Φερνάντο Πόρτα. Πρώτο γιατί ανέκαθεν ήταν απ' τους ρόλους που στα αλήθεια ήθελα να παίξω κάποια στιγμή στην καριέρα μου και, κατά δεύτερο, οι συνθήκες στις οποίες ζούμε αυτήν την περίοδο κάνουν σχεδόν επιτακτική την ανάγκη να ανεβαίνουν στην σκηνή τέτοια έργα και τέτοιοι χαρακτήρες. 

Είναι ολότελα φανταστικός αυτός ο χαρακτήρας, ο Φερνάντο Πόρτα;

Ο ρόλος αυτός δεν δημιουργήθηκε ολότελα μέσα στο μυαλό του Galcerán αλλά στηρίχτηκε σε καταστάσεις και ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Συνεπώς όσο πιο ρεαλιστικός είναι ως ύπαρξη στην σκηνή τόσο πιο κοντά πλησιάζει σε αυτό που εγώ θέλω να πω μέσω αυτού αλλά και, πιο συλλογικά, αυτό που θέλουμε να πετύχουμε ως παράσταση. Φυσικά δεν ταυτίζομαι μαζί του, εξάλλου δεν γίνεται να το κάνεις αυτό κάθε φορά που υποδύεσαι κάποιο ρόλο, αλλά προσπαθώ, όσο καλύτερα μπορώ, να βρω τις αλήθειες του και με τα δικά μου εκφραστικά μέσα να τον αποδώσω την σκηνή. 

Οι μακιαβελικοί ήρωες του Galcerán, άλλοτε σε μεγαλύτερη κι άλλοτε σε μικρότερη κλίμακα, υπάρχουν γύρω μας και είναι άκρως ρεαλιστικοί

 

“Η Μέθοδος Γκρόνχολμ” μάς δείχνει μέχρι που μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος για μία επαγγελματική θέση. Θεωρείς παρατραβηγμένο το σενάριο ή αυτό διατηρεί στοιχεία από την πραγματικότητα; 

Η Μέθοδος Γκρόνχολμ είναι εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα. Σ' ένα δοχείο απορριμμάτων στη Βαρκελώνη είχε βρεθεί μία σειρά εγγράφων στα οποία ένας υπάλληλος, του τμήματος προσωπικού μίας αλυσίδας καταστημάτων, είχε σημειώσει τις εντυπώσεις του για τους πιθανούς υποψηφίους για την θέση του ταμία. Με αυτή την αφορμή λοιπόν, ο Jordi Galcerán ανέπτυξε εμπεριστατωμένα μια μέθοδο επιλογής προσωπικού που μέσω κάποιων δοκιμασιών, που δεν στηρίζονται αμιγώς στα επαγγελματικά προσόντα των υποψηφίων αλλά περισσότερο στην προσωπική τους ζωή και την δημόσια αποκάλυψή της, προσπαθούν να επιλέξουν τον πιο “ικανό” για την θέση του διευθυντή μάρκετινγκ. Αυτό που τόσο γλαφυρά περιγράφει ο συγγραφέας δεν απέχει και πολύ από την σημερινή μας πραγματικότητα. 

Δηλαδή; 

Είναι γεγονός ότι ζούμε σε μια ανθρωποφαγική κοινωνία που είναι πάντα έτοιμη και σε εγρήγορση να κατασπαράξει χωρίς κανένα δισταγμό ανθρώπινες υπάρξεις. Οι μακιαβελικοί του ήρωες σε μια άλλη, φυσικά, κλίμακα, άλλοτε μεγαλύτερη και άλλοτε μικρότερη, υπάρχουν γύρω μας και είναι άκρως ρεαλιστικοί. Σκοπός του συγγραφέα είναι να απεικονίσει αυτό το αμοραλιστικό ιδεώδες συνδυάζοντας το κωμικό με το δραματικό στοιχείο στην αφήγησή του. Επιδιώκει να αναγκάσει, σχεδόν, τον θεατή κάνοντας αναγωγές από προσωπικές του εμπειρίες, εάν υπάρχουν, ή από αυτά που γύρω του έχει ακούσει, να ταυτιστεί με τους χαρακτήρες. Άρα, ναι, η εφαρμογή της μεθόδου Γκρόνχολμ είναι απόλυτα υπαρκτή και ρεαλιστική στην καθημερινότητά μας και όχι κάποιο θέατρο του παραλόγου.

Οι θεατές ακούσαμε να λέγεται επί σκηνής “Δεν ψάχνουμε έναν καλό άνθρωπο που να μοιάζει τσόγλανος αλλά ένα τσόγλανο που να μοιάζει καλός άνθρωπος”. Πώς την μεταφράζεις όσον αφορά στην εποχή που ζούμε; 

Στην σημερινή εποχή η ικανότητα να πουλάς τον εαυτό σου χωρίς ηθικούς φραγμούς λογαριάζεται για “αξία”. Το γεγονός ότι τα σόσιαλ μίντια πλέον έχουν πρωταρχικό ρόλο στην ζωή μας, κάνει αυτή την “αξία” εύκολα μεταδιδόμενη. Το φαίνεσθαι και η ανάγκη να πουλάς κάτι άλλο από αυτό που είσαι πλέον διδάσκεται και έχει γίνει μια επιστήμη στην οποία πειραματόζωα γίναμε εμείς οι άνθρωποι. Άρα το προσόν του “δεν δείχνω αυτό που είμαι αλλά, κάθε φορά, κάτι άλλο ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε στιγμής” όχι μόνο επικροτείται αλλά είναι και μεγάλο μειονέκτημα να μην το εφαρμόζεις. Και δεν χρειάζεται να φτάσουμε στις πολυεθνικές ή και σε μικρότερες εταιρείες για να το δούμε. Υπάρχει ακόμα και στις προσωπικές μας σχέσεις με ανθρώπους που στην πραγματικότητα αγαπάμε. Κατά συνέπεια στην παρατεταμένη κρίση αξιών στην οποία εδώ και κάποια χρόνια ζούμε το “δεν ψάχνουμε έναν καλό άνθρωπο που να μοιάζει τσόγλανος άλλα έναν τσόγλανο που να μοιάζει καλός άνθρωπος” δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει.

Το θέατρο είναι μέρος της κοινωνίας. Από εκεί εμπνέεται, αναπνέει και υπάρχει. Άρα αυτό που κάνει είναι πολλές φορές λυτρωτικό και αφυπνιστικό, υπενθυμίζοντας πώς είναι να είσαι πραγματικά άνθρωπος.

Σε αυτή την επιφανειακή συνθήκη της εποχής, την οποία και περιγράφεις, ποια είναι η θέση της τέχνης και κατ’ επέκταση του θεάτρου; 

Θα ήθελα πολύ να κρατήσω μια πιο αισιόδοξη στάση αλλά δυστυχώς έτσι έχουν τα πράγματα. Ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και οι εξελίξεις είναι αυτές που καθημερινά μας επιβεβαιώνουν το πόσο ανάγκη έχει η κοινωνία, και το κάθε άτομο ξεχωριστά, την τέχνη και κατ’ επέκταση το θέατρο. Το θέατρο είναι μέρος της κοινωνίας, από εκεί εμπνέεται, αναπνέει και υπάρχει. Άρα αυτό που κάνει είναι πολλές φορές λυτρωτικό και αφυπνιστικό, υπενθυμίζοντας πώς είναι να είσαι πραγματικά άνθρωπος. Καλλιεργεί και επαναφέρει αξίες που έχουν κρυφτεί πίσω από τη “νέα τάξη πραγμάτων”. Άλλες φορές έχει πολιτικό χαρακτήρα, θέτει ερωτήματα και ξυπνάει αισθήσεις ξεχασμένες. Δυστυχώς όμως αυτή η κλειστή κάστα ανθρώπων που χειραγωγούν ολόκληρες κοινωνίες στο βωμό του κέρδους αποφάσισαν να περάσουν βαθιά μέσα στις συνάψεις του εγκεφάλου μας ότι δεν έχουμε ανάγκη το θέατρο. Αυτό που έχουμε ανάγκη είναι να πάρουμε καινούργιο αυτοκίνητο, σπίτι, τηλεόραση, κινητό και ούτω καθ’ εξής. Δεν έχουμε ανάγκη το διάβασμα παρά μόνο να σκρολάρουμε ακατάπαυστα βλέποντας μπροστά σε μια οθόνη αυτά που έχουμε “πραγματικά ανάγκη”. Άρα το θέατρο οφείλει να έχει καθοριστικό ρόλο στην αντιστάθμιση αυτής της ροής των πραμάτων. Και εμείς, οι καλλιτέχνες, που υπηρετούμε την τέχνη αυτή, πρέπει αρχικά να το κατανοήσουμε και μετά να γίνουμε παραδείγματα προς όλη την κοινωνία.

«Η Μέθοδος Γκρόνχολμ»

Σκηνοθεσία: Νεοκλής Νεοκλέους

Σχεδιασμός Φωτισμού: Σταύρος Τάρταρης

Σκηνικά - Κοστούμια: Μαρίζα Παρτζίλη

Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Σιεχερλής

Επί σκηνής: Κλείτος Κωμοδίκης , Χρίστος Γρηγοριάδης, Νεοκλής Νεοκλέους, Χριστίνα Χριστόφια

Θέατρο Μασκαρίνι (Αθαλάσσης 4, Λατσιά)

Πληροφορίες και κρατήσεις: 99251331 / Θέατρο Αντίλογος