Με αφορμή το επικείμενο ανέβασμα στον ΘΟΚ του εμβληματικού «1984» από τον Τζόρτζ Όργουελ, που θα μας παρουσιαστεί σε διασκευή των Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν και σε σκηνοθεσία Λέανδρου Ταλιώτη, ακολουθεί συνέντευξη με τον ηθοποιό που συμμετέχει στην παράσταση, Ανδρέα Τσέλεπο.

1984. Ένα από τα πιο εμβληματικά λογοτεχνικά έργα του προηγούμενου αιώνα, με τεράστια επιρροή στην πολιτική σκέψη και στη λαϊκή κουλτούρα. Πόσο εύκολο είναι να μεταφερθεί ένα τέτοιο κείμενο στο θέατρο;

Από τεχνικής πλευράς, αρκετά δύσκολο θα έλεγα, αφού το ίδιο το βιβλίο του Όργουελ λαμβάνει χώρο σε μια δυστοπική κοινωνία, στο ολοκληρωτικό καθεστώς του Μεγάλου Αδελφού, όπου παρακολουθούν συνεχώς τους πάντες και τα πάντα μέσα από αμέτρητες διαδραστικές τηλεοθόνες, ασκώντας τον απόλυτο έλεγχο στις πράξεις και τις συνειδήσεις όλων. Μεγαλοπρεπή κτήρια του Εσωτερικού Κόμματος, πράκτορες της Αστυνομίας Σκέψης παντού, ελικόπτερα και όχλοι με εκατοντάδες ανθρώπους να υπακούν στα τυφλά και να εκστασιάζονται στο άκουσμα του δίλεπτου μίσους. 

Ταυτόχρονα όμως, το κείμενο, αν και τοποθετεί τη δράση του το 1984, αποδεικνύεται διαχρονικό και ανεπηρέαστο στον χωροχρόνο, αφού μπορεί να μεταφερθεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Με τη διασκευή των Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν, παρουσιάζεται μία οπτική της ιστορίας μέσα από το μυαλό του Ουίνστον, ο οποίος συνομιλεί με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, παλεύοντας να παραμείνει λογικός, κόντρα σε μία κοινωνία που έχει απολέσει κάθε ίχνος λογικής.

Πιστεύεις ότι θα πρέπει να έχουμε πρώτα διαβάσει το βιβλίο ή έστω να έχουμε δει την ταινία και μετά να έρθουμε στην παράσταση;

Αυτό που καθιστά το 1984 μοναδικό είναι ότι βρίσκεται διαρκώς μπροστά από την εποχή του. Δεν είναι απλώς επίκαιρο. Ακόμα και να μην το έχεις διαβάσει ποτέ, ακόμη κι αν δεν έχεις δει την ταινία του Radford με τους John Hurt και Richard Burton, η οποία ταινία έχει γυριστεί βασισμένη στο βιβλίο, το μόνο σίγουρο είναι πως μετά την αρχική έκδοσή του, το 1949, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο έχει αλλάξει για πάντα. Τότε ήταν που επινοήθηκε ο όρος «οργουελικός» για να περιγράψει συνθήκες κυβερνητικής -και όχι μόνο- παρέμβασης στην ζωή των πολιτών, καθεστώτα ανελευθερίας, διαρκούς παρακολούθησης και συλλογής ιδιωτικών πληροφοριών καθώς και ελέγχου της σκέψης. 

Η νεότερη γενιά γνωρίζει τον δυστοπικό κόσμο του Όργουελ, είτε μέσα από graphic novels, ταινίες όπως το “V for Vendetta” είτε και από reality shows τύπου “Big Brother”. 

Εν μέσω ωστόσο μιας πρωτοφανούς πανδημίας και επικράτησης των smartphones και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι άπειρα και τρομακτικά τα κοινά που υπάρχουν σήμερα με το 1984 του Όργουελ;

Κοιτάξτε απλώς τι συμβαίνει γύρω μας αυτή τη στιγμή. Οι άνθρωποι έχουν χάσει την πίστη τους στις κυβερνήσεις και στους εκλεγμένους εκπροσώπους τους. Δεν εμπιστεύονται τα ΜΜΕ, επειδή πιστεύουν πως υιοθετούν και προωθούν τις ατζέντες των κυβερνώντων. Ψάχνουν εναλλακτικούς τρόπους για να ενημερωθούν, δυστυχώς όμως τους ευκολότερους και τους γρηγορότερους. 

Δεν είναι τυχαίο που στο έργο υπάρχει μια φράση από τη μητέρα που λέει στο παιδί «…άνοιξε κανένα βιβλίο» με το παιδί να απαντάει απαξιωτικά «βιβλίο;» σάμπως και η ίδια η λέξη είναι απαρχαιωμένη και αηδιαστική. Τι είναι ένα βιβλίο; Τι μπορεί να μου προσφέρει ένα βιβλίο; Ειδικά όταν έχω στις άκρες των δακτύλων μου τον μαύρο καθρέφτη που μπορεί να μου προσφέρει τα πάντα. 

Έχουμε καταντήσει δέσμιοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και δεν χρειάζεται να έχουμε άποψη πια για τα υλικά αγαθά που θέλουμε -και όχι αυτά που χρειαζόμαστε- αφού μας πλασάρονται καθημερινά στις έξυπνες συσκευές μας. Πιστεύουμε τυφλά ό,τι κι αν διαβάσουμε και αποδεχόμαστε ως αλήθεια γεγονότα, άρθρα και απόψεις, με ανεξακρίβωτη και αμφιλεγόμενη πηγή και ανύπαρκτους συγγραφείς.

Έχουμε καταντήσει δέσμιοι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πιστεύουμε τυφλά ό,τι κι αν διαβάσουμε

 

 

Ο δικός σου ρόλος στην παράσταση ποιος είναι;

Yποδύομαι τον Ουίνστον Σμίθ, έναν άνθρωπο αθώο, σ’ έναν κόσμο που έχει πάει εντελώς στραβά. Ο Σμίθ ζει στο ολοκληρωτικό υπερκράτος της Ωκεανίας, το οποίο κυβερνάται από το Κόμμα και τον Δικτάτορα ηγέτη του, τον Μεγάλο Αδελφό. Εργάζεται στο Τμήμα Μητρώων του Υπουργείου Αλήθειας και καθημερινά κάθεται μπροστά από μια τηλεοθόνη. Δουλειά του είναι να διορθώνει άρθρα. 

Να καταργεί, δηλαδή, το παρελθόν, διαγράφοντας αρχεία, φωτογραφίες, ακόμη και ανθρώπους. Μέχρι που αρχίζει να έχει αμφιβολίες για το Κόμμα και το μονοπώλιο του στην αλήθεια. Μέσω του Ουίνστον, το κοινό μπορεί να κατανοήσει και να αισθανθεί τα δεινά που υπάρχουν στην ολοκληρωτική κοινωνία της Ωκεανίας. 

Ο Ουίνστον Σμιθ είναι ένας καθημερινός άνθρωπος, ο οποίος όμως κάνει μια γενναία προσπάθεια υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Ενσαρκώνει τις αξίες μιας πολιτισμένης κοινωνίας, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την ελευθερία, την αγάπη και την ευπρέπεια. Αντιπροσωπεύει τα συναισθήματα που εντοπίζονται σε κάθε άνθρωπο, και μέχρι το τέλος, κρατάει σε εγρήγορση τους θεατές υπαινίσσοντας ότι τα πράγματα μπορεί και να αλλάξουν.

Ανδρέα, ως Πρόεδρος της Ένωσης Ηθοποιών Κύπρου έχεις υπάρξει αξιοπρόσεκτα ενεργός στην προώθηση των καλλιτεχνικών αιτημάτων. Πού βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση τουλάχιστον με την περιβόητη κατοχύρωση του καλλιτεχνικού επαγγέλματος;

Δυστυχώς, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες μας για προώθηση του νομοσχεδίου με τίτλο «ο Περί ηθοποιών Νόμος του 2021», που στόχο έχει την προστασία του επαγγέλματος του ηθοποιού, την επίσπευση του νομοσχεδίου για το καθεστώς του καλλιτέχνη στην Κύπρο, την ισότιμη μεταχείριση και αναγνώριση των μελών μας ως πολίτες αυτού του κράτους και της αναγνώρισης του επαγγέλματος για να μπορούμε να έχουμε ίση πρόσβαση σε όλες τις κοινωνικές παροχές, να γίνεται ικανοποιητικός έλεγχος του εργασιακού περιβάλλοντος μας ως προς την ισότητα και τη δεοντολογία του επαγγέλματος καθώς και να διασφαλιστούν οι πρόνοιες που θα διατηρούν και θα βελτιώνουν το επάγγελμα του ηθοποιού, βρισκόμαστε ακόμη στο σημείο μηδέν. 

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι συζητήσεις που είχαμε, είτε στο ΥΠΠΑΝ, είτε στη Βουλή, και όχι μόνο ως ΕΗΚ αλλά και μαζί με άλλους οργανωμένους φορείς καλλιτεχνών, μοιάζουν δυστυχώς σαν ένας αέναος, φαύλος κύκλος. 

Αμέτρητες υποσχέσεις και νέες ιδέες που τελικά ποτέ δεν υλοποιήθηκαν και που φαντάζουν πια ανέφικτες. Δεν τα βάζουμε όμως κάτω και θέλω να πιστεύω πως ειδικά τώρα με την έμπρακτη βοήθεια της ίδιας της αξιότιμης προέδρου της Βουλής, κυρίας Αννίτας Δημητρίου, θα δούμε επιτέλους φως στην άκρη του τούνελ. 

Ταυτόχρονα περιμένουμε να πάρουμε στα χέρια μας το νέο νομοσχέδιο για την κατοχύρωση της επαγγελματικής ιδιότητας του καλλιτέχνη, όπως μας το έχει υποσχεθεί ο ίδιος ο Υπουργός κος Προδρόμου, για να το μελετήσουμε και να δούμε πως μπορούμε να προχωρήσουμε ως συνοδοιπόροι στη θεσμοθέτηση επιτέλους του καθεστώτος του καλλιτέχνη.