Το Νοέμβριο του 2019, οι ρωσικές εφημερίδες Novaya Gazeta και Nasha Versia, γνωστές για την κριτική κάλυψη θεμάτων που αφορούν την κοινωνικοπολιτική ρωσική σκηνή, δημοσίευσαν ρεπορτάζ τα οποία περιγράφουν τις εταιρικές διαμάχες, το διεφθαρμένο επιχειρηματικό περιβάλλον στη Ρωσία και τις ποινικές διαδικασίες εναντίον πρώην κρατικών τραπεζιτών και άλλων επιχειρηματιών, οι οποίοι δεν ευθυγραμμίζονται με τις οικονομικές και πολιτικές φιλοδοξίες του Κρεμλίνου, με σκοπό πολλές φορές την καταστροφή της φήμης τους και τον έλεγχο των ρωσικών υδρογονανθράκων.

Η Κύπρος στο κάδρο

Τα ρεπορτάζ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κύπρο, καθώς γίνεται αναφορά και σε δύο επιχειρηματίες που κατέχουν κυπριακό διαβατήριο: Τον Vladimir Stolyarenko και τον Alexander Bondarenkο, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται στην έρευνα της Επιτροπής Καλογήρου για τις αμφιλεγόμενες πολιτογραφήσεις, χωρίς, ωστόσο, να έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια κάτι εναντίον τους.

Τουναντίον, σύμφωνα με ανεξάρτητες ρωσικές πηγές και τα πιο πάνω δημοσιεύματα, η υπόθεση των Στολιαρένκο και Μπονταρένκο είναι ένα ακόμα κεφάλαιο στις υποθέσεις διεφθαρμένων ανώτερων Ρώσων γραφειοκρατών, οι οποίοι επιχειρούν να κλέψουν εξορυκτικές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στην έρευνα και ανάπτυξη κοιτασμάτων στην αχανή περιοχή της Γιακουτίας, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες που οι τιμές του πετρελαίου καταρρέουν διεθνώς λόγω της κρίσης του κορωνοϊού.

Αν αυτό απαιτεί και την εξόντωση των δύο επιχειρηματιών μέσα από στημένες κατηγορίες -προπάντων όταν αυτοί τυγχάνει να μάχονται υπέρ της διαφάνειας στη ρωσική κοινωνία- τότε η δίωξή τους γίνεται αυτοσκοπός. 

Σε δήλωσή τους, οι Στολιαρένκο και Μπονταρένκο, ιδιοκτήτες της ιδιωτικής εταιρείας πετρελαιοειδών Eastsib Holding, η οποία έχει την έδρα της στην Κύπρο και κατέχει πολλές εταιρείες γεωλογικής εξερεύνησης που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης και της RNG που εξερευνά στην ανατολική Σιβηρία, χαρακτηρίζουν εαυτούς θύματα των προσπαθειών του Κρεμλίνου να αποκτήσει τον έλεγχο του ιδιωτικού κεφαλαίου υδρογονανθράκων.

Σε αντίθεση με τα όσα τους καταλογίζει το ρωσικό καθεστώς, η εφημερίδα Novaya Gazeta, επισημαίνει πως «η προσπάθεια σύλληψης των Στολιαρένκο και Μπονταρένκο πιθανότατα σχετίζεται με την προσπάθεια να εξασφαλιστούν σε μειωμένη τιμή τα περιουσιακά τους στοιχεία σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο στη Ρωσία, παρά με κάποια πραγματική εγκληματική πράξη». Τόσο ο Στολιαρένκο όσο και ο Μπονταρένκο, στη δήλωσή τους στη ρωσική εφημερίδα επισήμαναν ότι έχουν επενδύσει περισσότερα από 2 δισ. δολάρια στην Γιακουτία τα τελευταία 13 χρόνια και δεν έχουν εξαπατήσει κανέναν.

Οι δύο επιχειρηματίες βρέθηκαν στο στόχαστρο του ρωσικού καθεστώτος και στο παρελθόν, καθώς προτού δημιουργήσουν την RNG οι δύο τους διηύθυναν μια άλλη μεγάλη ανεξάρτητη ρωσική εταιρεία πετρελαιοειδών, την Taas-Yuryakh Neftegazodobycha LLC (Taas). Σύμφωνα με την εφημερίδα Nasha Versia της Μόσχας, το καθεστώς εξαπέλυσε μια «εντελώς κατασκευασμένη υπόθεση» εναντίον του γενικού διευθυντή της εταιρείας, Ιβάν Μενσίκοφ, ο οποίος κατηγορήθηκε για απόπειρα καταβολής δήθεν υπερβολικών τόκων χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα η κρατική εταιρεία πετρελαιοειδών Rosneft να πάρει τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων της Taas με τεράστια έκπτωση, εξωθώντας τους Στολιαρένκο και Μπονταρένκο σε μετεγκατάστασή τους στο Λονδίνο.

Τιμωρία για καμπάνιες κατά της διαφθοράς

Τα τελευταία χρόνια, η ρωσική κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη την πολιτική και νομική εξουσία επιδιώκει να πλήξει τη φήμη μεγάλων ανεξάρτητων βιομηχανικών παραγόντων της χώρας εξωθώντας τους να πωλούν τις εταιρείες και τα περιουσιακά τους στοιχεία σε χαμηλή τιμή. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των Στολιαρένκο και Μπονταρένκο, η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ICR) προσπάθησε δύο φορές να εκδώσει ειδοποίηση τύπου Diffusion εναντίον τους μέσω της Ιντερπόλ, η οποία ωστόσο απέρριψε το αίτημά τους, λόγω του αστικού χαρακτήρα των αιτήσεων και της πολιτικά υποκινούμενης δίωξης.

Οι Στολιαρένκο και Μπονταρένκο είναι άλλωστε γνωστοί για τα μεγάλα φιλανθρωπικά τους προγράμματα και τη χρηστή διοίκηση των επιχειρήσεών τους, ενώ έχουν υποστηρίξει αρκετές πρωτοβουλίες κατά της διαφθοράς, όπως είναι για παράδειγμα η www.openpolice.ru, η www.clearspending.ru και η www.moscowdocs.com. Παράλληλα, έχοντας επενδύσει δισεκατομμύρια τα τελευταία χρόνια στην Eastsib Holding, συμπεριλαμβανομένης και της RNG, εκτιμάται ότι έχουν συνεισφέρει πέραν των 200 εκατ. δολαρίων σε φόρους και περίπου 150 εκατομμύρια δολάρια σε υπηρεσίες στη Ρωσία μεταξύ 2015-2019.

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Στολιαρένκο και Μπονταρένκο έχουν στο μεταξύ αποκτήσει καθεστώς επενδυτή στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2011, αποκτώντας έτσι το δικαίωμα να ζουν στη χώρα, ενώ το 2012 απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα, στο πλαίσιο του προγράμματος προσέλκυσης επενδύσεων που ήταν σε ισχύ προτού ξεκινήσει το πρόγραμμα με τα «χρυσά διαβατήρια», το 2013. Όπως αναφέρουν οι δύο επιχειρηματίες επέλεξαν την Κύπρο για τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους για πολλούς λόγους, μεταξύ άλλων, τις ελληνικές τους καταβολές. Συγκεκριμένα, ο Στολιάρενκο προέρχεται από μια οικογένεια που είναι κατά τα 2/3 Έλληνες, ενώ ο Μπονταρένκο έχει επίσης οικογενειακούς δεσμούς με την ελληνική κοινότητα στη Χερσόνησο της Κριμαίας και την Αγία Πετρούπολη, όπου έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα με τη βοήθεια του ελληνικής καταγωγής νονού του.

Σημειώνεται ότι, τόσο ο Στολιαρένκο όσο και ο Μπονταρένκο έχουν μετατρέψει την Κύπρο σε κέντρο των εμπορικών τους συναλλαγών πετρελαίου από το 2007, όταν ολοκλήρωσαν επιτυχώς την πώληση μέρους της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας για περισσότερα από 765 εκατομμύρια δολάρια στην Urals Energy PCL, η οποία αποτελεί την κυπριακή θυγατρική εταιρεία του Ομίλου Ashmore, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων με εξειδίκευση στις αναδυόμενες αγορές.