Τρεις παραστάσεις έμειναν για το “Παράδειγμα του δόκτορα Κόρτσακ” του ΘΟΚ ,οπότε αγνοήστε το αχάμπαρο Υπουργείο Παιδείας που την απέκλεισε από το σχολικό πρόγραμμα επισκέψεων των Δημοτικών, με το ηλίθιο σκεπτικό ότι το Ολοκαύτωμα είναι εκτός διδακτέας ύλης και μη στερήσετε από το παιδί σας (από 7 και πάνω) την ευκαιρία να δει (και να διδαχθεί από) μία από τις συγκλονιστικές παραστάσεις που είδαμε τελευταία. 

Βασισμένη στη σπαρακτική αληθινή ιστορία του Πολωνοεβραίου γιατρού και παιδαγωγού Γιάνους Κόρτσακ, ο οποίος διηύθυνε ένα ορφανοτροφείο στο γκέτο της Βαρσοβίας κι ενώ είχε την ευκαιρία να σωθεί ο ίδιος, συνόδευσε τα γύρω στα 200 παιδιά του μέχρι τον σταθμό του τρένου (φορώντας τα καλά τους και τραγουδώντας σαν να πηγαίνουν εκδρομή, σύμφωνα με μαρτυρίες) για το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα και το κρεματόριο που τους περίμενε. Λίγο πριν το τέλος, ένα καινούργιο μέλος, ο Άτζιο, ένα αγόρι μεγαλωμένο στους δρόμους, θα κάνει τον Κόρτσακ να αναρωτηθεί τι νόημα έχουν όσα δίδαξε στα «παιδιά του», ότι δηλαδή η διατήρηση της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας με κάθε τρόπο και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες είναι η πραγματική αντίσταση.

Ο Άτζιο από την πλευρά του υποστηρίζει ότι εκεί έξω πρέπει να επιβιώσεις με κάθε τρόπο, ακόμα κι αν χρειαστεί να κλέψεις ή να επιτεθείς κι ότι ο σωστός τρόπος αντίστασης στον δυνάστη που θέλει να σε σκοτώσει είναι να το κάνεις πρώτος εσύ. Οι δύο σχολές σκέψης έρχονται σε σύγκρουση και η τραγικότητα πηγάζει από το γεγονός ότι -δυστυχώς- είχαν και οι δύο δίκιο. Όμορφα και σοφά τα λόγια του γιατρού αλλά μπορείς να αδικήσεις ένα παιδί που προσπαθεί να επιβιώσει στους δρόμους χωρίς στέγη, χωρίς φαγητό, χωρίς προστασία και υπό το διαρκή φόβο μήπως το πυροβολήσει για πλάκα κάποιος Γερμανός στρατιώτης; 

Η παράσταση λιτή, σύντομη (μόλις μία ώρα) αλλά περιεκτική, ουσιώδης, διαφωτιστική και με έντονους συμβολισμούς όπως τα δεκάδες παραταγμένα παπούτσια που εκπροσωπούν τα υπόλοιπα παιδιά του ορφανοτροφείου συμβολίζουν τα προσωπικά αντικείμενα που άφησαν πίσω οι Εβραίοι στις αποβάθρες ή βρέθηκαν σε σωρούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης - μια εικόνα που δύσκολα ξεχνάς. Διαθέτει βέβαια και τέσσερις εκπληκτικούς ερμηνευτές (Μικαέλλα Θεοδουλίδου, Παναγιώτης Λάρκου, Αντρέας Μακρής και Τάριελ Μπερίτζε) που δίνουν τη ψυχή τους και με ολοφάνερη την επίδραση των ρόλων πάνω τους.

Ευτυχώς βέβαια που υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, δάσκαλοι και δασκάλες που πήγαν τις τάξεις τους στην παράσταση, παρά την κοντόφθαλμη στάση του Υπουργείου

Προσωπικά “παρανόμησα” παίρνοντας μαζί την 10χρονη κόρη μου κι αφού είχαν προηγηθεί εκτενείς συζητήσεις για το Ολοκαύτωμα, τους ναζί και τη φρίκη του φασισμού γενικότερα με αφορμή το “Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ” που είδαμε οικογενειακώς στο Ανεμώνα - δεν περιμένεις φυσικά να διδαχθεί γι’ αυτά από ένα Δημοτικό που τα θεωρεί “εκτός ύλης” ενώ μια χαρά εντάσσει σ’ αυτήν προσκυνήματα κρανίων, κομμένων μελών και δήθεν θαυματουργής λάσπης σε μοναστήρια.

Αλίμονο φυσικά αν τα περιμέναμε όλα από τη δημόσια εκπαίδευση και ειδικά όπως αυτή έχει καταντήσει τα τελευταία χρόνια από τον φονικό συνδυασμό άχρηστων υπουργών, αναχρονιστικών συνδικαλιστών και σκοταδιστικού, σφιχτού εναγκαλισμού με την Εκκλησία. Ευτυχώς βέβαια που υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις, δάσκαλοι και δασκάλες που πήγαν τις τάξεις τους στην παράσταση, παρά την κοντόφθαλμη στάση του Υπουργείου, άλλωστε οι μεγάλες αλλαγές προέρχονται (αν έρθουν τελικά) από τέτοιες μικρές αποκλίσεις.

Εναπόκειται και σε μας φυσικά, τους γονείς, να μην κλείνουμε τα παιδιά μας σε γυάλα αλλά να τους δείχνουμε με κάθε ευκαιρία την ασχήμια, ώστε όχι μόνο να προφυλάσσονται από αυτή αντιμετωπίζοντάς την στα ίσα (και όχι αποφεύγοντας) αλλά και για να εκτιμήσουν παράλληλα (και περισσότερο) την ομορφιά. Όπως η μεγαλειώδης πράξη ανθρωπιάς και καλοσύνης του Κόρτσακ μέσα στη φρίκη και τον παραλογισμό της ναζιστικής θηριωδίας. Όμως για να την εκτιμήσεις πρέπει να γνωρίζεις τη φρίκη, να βρεθείς απέναντί της ακόμα και ως ένα 10χρονο παιδί ώστε να σιγουρευτείς ότι ως ενήλικας θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ώστε να μην επαναληφθεί. Τα δάκρυα στα μάτια της κόρης μου στο τέλος της παράστασης δήλωσαν ότι μάλλον πέτυχε τον στόχο της. 

Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές (Σοφία Γρηγορίου και Γιάννης Καραούλης στη μετάφραση, ο τελευταίος και τη σκηνοθεσία με βοηθό την Ειρήνη Ανδρέου, Ελένη Μολέσκη στη δραματουργία, Ελένη Ιωάννου στα σκηνικά & κοστούμια, Χριστίνα Γεωργίου στη μουσική, Έλενα Χριστοδουλίδου στην κίνηση και Γιώργος Λάζογλου στο φωτισμό) για την τολμηρή επιλογή και την εξαιρετική απόδοση. 

Στο Θέατρο Αποθήκες του ΘΟΚ, κάθε Κυριακή στις 18.00 μέχρι 8 Μαρτίου.