Με αφορμή την επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στην Κύπρο, συστήνουμε ανεπιφύλακτα την ταινία Οι Δύο Πάπες από τον βραζιλιάνο σκηνοθέτη Φερνάντο Μειρέγιες, γνωστό από τα αριστουργήματα Η πόλη του Θεού και Ο επίμονος κηπουρός.

Σύνοψη

Ρώμη, 2012. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ προσκαλεί στο Βατικανό τον καρδινάλιο Αργεντινής Χόρχε Μπεργκόλιο, με πρόφαση να τον αποτρέψει από το να παραιτηθεί, όπως γνωστοποιείται από δηλώσεις του ότι προτίθεται να κάνει. Ο πραγματικός σκοπός του καλέσματος, όμως, είναι να του ανακοινώσει τη δική του παραίτηση, παραδίδοντάς του ταυτόχρονα το άτυπο σκήπτρο της διαδοχής.

Απογοητευμένος από τα συνεχόμενα σκάνδαλα γύρω από τα σεξουαλικά εγκλήματα των ιερέων και της γενικευμένης ασυδοσίας και διαφθοράς του Βατικανού και της στάσης του απέναντι στους πιστούς ο Καρδινάλιος Μπεργκόλι αποφασίζει να παραιτηθεί. Γράφει επιστολή στον Πάπα Βενέδικτο ζητώντας να συνταξιοδοτηθεί. Ο Πάπας όμως αρνείται και τον καλεί στη Ρώμη. Εκεί, οι δύο άντρες έρχονται αντιμέτωποι.

Ο συντηρητικός Βενέδικτος υποστηρίζει μια πιο στείρα και αυστηρή ανάγνωση των διδαχών της εκκλησίας και ο Μπεργκόλι – μελλοντικός Πάπας Φραγκίσκος- με πιο προοδευτική ματιά και προσπάθεια ανανέωσης της φαρισαϊκής καθολικής κουλτούρας.

Ο Βενέδικτος, σε μια εσωτερική, γενική αμφισβήτηση των αρχών του αποφασίζει να παραιτηθεί και να προτείνει στο κονκλάβιο τον Μπεργκόλι. Εμπόδιο σε όλη αυτή την πρωτοβουλία στέκεται το παρελθόν του νέου Πάπα που έχει να κάνει με την φασιστική δικτατορία της Αργεντινής την δεκαετία του 1970. Παρόλο αυτά, άσπρος καπνός βγήκε και όπερ εγένετο…  Habemus papam (We have a pope)

Σύμφωνα με την Ειρήνη Δρίβα, που έγραψε κριτική στο τετράγωνο, η ταινία στηρίζεται στις ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών της. Τόσο ο Antony Hopkins όσο και ο Jonathan Pryce είναι απολαυστικοί. Ταιριάζουν γάντι στους χαρακτήρες που περιγράφει η ταινία, η οποία βασίζεται σε αληθινά γεγονότα.

Ο Hopkins πιο αυστηρός και εσωτερικός έχει μελετήσει πολύ καλά τον ρόλο του αμφιλεγόμενου πρώην Ποντίφικα και δικαίως έχει προταθεί για Β΄Αντρικό ρόλο. Στον αντίποδα ο Pryce πιο άμεσος και σύγχρονος χτίζει σιγά σιγά το προφίλ του αγαπητού «Άγιου» πατέρα.

Η έναρξη του δράματος δίδεται το 2005 στο Βατικανό, εκεί όπου ο σκηνοθέτης Φερνάντο Μεϊρέλες συστήνει τους «Δύο Πάπες» του τίτλου. Ο συντηρητικών αρχών Γερμανός καρδινάλιος Γιόζεφ Ράτσινγκερ συγκεντρώνει τις απαραίτητες ψήφους του κονκλάβιου, κερδίζοντας στη σχετική ψηφοφορία τον Αργεντίνο μεταρρυθμιστή Χόρχε Μπεργκόλιο.

Επτά χρόνια αργότερα, υπό το βάρος των προβλημάτων υγείας που τον ταλαιπωρούν, αλλά κυρίως των (εν γνώσει του) σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών με πρωταγωνιστές καθολικούς ιερείς, έχει πάρει την απόφαση να παραιτηθεί από τον παπικό θρόνο. Προσκαλεί στη Ρώμη τον άσπονδο φίλο του από την Αργεντινή, προκειμένου να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις του, έχοντας ήδη αποφασίσει πως εκείνος είναι ο κατάλληλος να τον διαδεχτεί, με τον Λατινοαμερικανό καρδινάλιο να μην έχει (αρχικά) καμία ιδέα για τις αληθινές προθέσεις του Βενέδικτου.

Αυτό που ακολουθεί είναι συζητήσεις επί συζητήσεων για θέματα που άπτονται της θρησκείας, της έννοιας της ηγεσίας και του χρέους προς το ποίμνιο, καθώς και μία ποικιλία ανησυχιών ανάλαφρου περιεχομένου, περί ποδοσφαίρου, μαγειρικής και καθημερινής άσκησης νου και σώματος. Αφού είχε συμπληρωθεί η πρώτη ώρα της διάρκειας του φιλμ, έπιασα τον εαυτό μου (εκτός από το να πλήττει αφόρητα…) να αναρωτιέται ποιον μπορεί να ενδιαφέρει όλο αυτό το άσκοπα ακατάπαυστο μπλα μπλα, που συν τοις άλλοις δεν είναι και καθόλου πιστευτό σαν σύλληψη. Ο ΜακΚάρτεν δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει για ποιον λόγο ο απερχόμενος Πάπας έχει επιλέξει για διάδοχο του έναν τόσο εκ διαμέτρου αντίθετο από αυτόν χαρακτήρα, κάνοντας εξαρχής τα θεμέλια του σεναρίου του να μοιάζουν σαθρά.

Οι διαφορετικές αρχές από τις οποίες οι δύο άνδρες διέπονται έχουν (με το ξεκίνημα κιόλας) τονιστεί από τον Φερνάντο Μεϊρέλες (επί σειρά ετών εξαφανισμένος από τα κινηματογραφικά δρώμενα) με τόσο έντονο τρόπο που παραπέμπει σε ιδανικούς ήρωες ενός… buddy movie. Ο Μπεργκόλιο του Τζόναθαν Πράις (στον οποίο δείχνει πολύ μεγαλύτερη προσοχή ως χαρακτήρα) είναι ένας απλός καθημερινός τύπος που υποστηρίζει φανατικά την ποδοσφαιρική ομάδα της Σαν Λορένσο, χορεύει tango όπως κάθε καλός Αργεντίνος, λέει πού και πού ανέκδοτα, σφυρίζει χαρωπά στους ρυθμούς των ABBA, και άμα λάχει τρώει και πίτσα καμία φορά. Ο Βενέδικτος από την άλλη είναι εσωστρεφής χαρακτήρας, ολίγον στρυφνός και απότομος, αυστηρά λιτοδίαιτος και μάλλον συμπαθεί περισσότερο τη μοναξιά από την κοινωνικότητα. Τούτων όλων των γνωρισμάτων τους τοποθετημένων από νωρίς στο σεναριακό τραπέζι, τα πώς και τα γιατί του ξαφνικού «έρωτα» του ενός για τον άλλον παραμένουν άλυτο μυστήριο.