Το Βανουάτου (Vanuatu), είναι ένα κράτος που αποτελείται από 80 νησιά, που βιώνει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής από πρώτο χέρι, με την άνοδο της στάθμης των ωκεανών και τη μόλυνση των υδάτων, ενώ τα πλαστικά σκουπίδια καταλήγουν στη διατροφική αλυσίδα.

Για αυτό και το μικροσκοπικό κράτος αποφάσισε να λάβει αυστηρά μέτρα και να μην αρκεστεί στα λόγια.

Είναι το πρώτο στον πλανήτη που απαγορεύει τις πάνες μίας χρήσης, ένα από τα είδη πλαστικών στα οποία αναλογεί μεγάλο μέρος της περιβαλλοντικής ρύπανσης παγκοσμίως.

Το Βανουάτου έχει ήδη, από πέρυσι, μία από τις αυστηρότερες απαγορεύσεις σε πλαστικά είδη μίας χρήσης στον κόσμο, καλαμάκια, σακούλες, πιάτα, κύπελλα, αναδευτήρες, αυγοθήκες, λουλούδια, καθώς και υλικά συσκευασίας από πολυστυρένιο (φελιζόλ), κάτι που έχει αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των σκουπιδιών στους δρόμους και τις χωματερές.

Οι κάτοικοι χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερες υφασμάτινες τσάντες, που παράγονται στη χώρα. Η γενική γραμματέας της βρετανικής Κοινοπολιτείας, Πατρίσια Σκότλαντ, σε συνάντηση στο Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα, είπε ότι το Βανουάτου είναι πρωταθλήτρια χώρα σε αυτό το ζήτημα, μία από τις 12 που ξεχωρίζουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία των ωκεανών.

Δεν ήταν πάντως καθόλου εύκολη η απόφαση της κυβέρνησης να απαγορευτούν οι πάνες μίας χρήσης.

Οι γονείς ξεσηκώθηκαν και θεωρούν ότι το μέτρο θα στοιχίσει στις μητέρες που φροντίζουν τα 20.000 μωρά και μικρά παιδιά που χρησιμοποιούν πάνες και ότι θα τις γυρίσει δεκαετίες πίσω, όπως γράφει η Guardian.

Αλλά η κυβέρνηση απαντά πως δεν έχει άλλη επιλογή. «Το Βανουάτου προσπαθεί να διαφυλάξει το μέλλον του. Τα πλαστικά καταλήγουν στο νερό και τη διατροφική αλυσίδα και τα τρώνε οι κάτοικοι της χώρας», εξηγεί ο Μάικ Μασαουβακάλο, υπουργός Εξωτερικών της χώρας. «Υπήρξε μεγάλη αντίσταση πάντως και από γυναικείες οργανώσεις κατά της απαγόρευσης», πρόσθεσε και τόνισε ότι η εύρεση εναλλακτικής λύσης που θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές είναι δύσκολη.

Η πιθανότερη λύση είναι να στραφούν σε βαμβακερές πάνες. Στην Καλιφόρνια, για παράδειγμα, υπάρχουν εταιρείες που προμηθεύουν τους γονείς με βαμβακερές οικολογικές πάνες, τις οποίες συλλέγουν καθημερινά από τα σπίτια, τις πλένουν και τις επιστρέφουν.

«Είναι μακρύς ο δρόμος αλλά νομίζω θα τα καταφέρουμε. Το Βανουάτου έχει πρόβλημα με την κλιματική κρίση. Είναι ορατή, την ζούμε, είναι εδώ. Επηρεάζει τη διατροφική μας αλυσίδα και τους πληθυσμούς των ψαριών», είπε ο υπουργός.

Στη Βρετανία, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Μάικλ Γκόουβ, είχε θίξει το ζήτημα ως μέρος του σχεδίου της κυβέρνησης για μείωση της χρήσης των πλαστικών, αλλά η αντίδραση ήταν τόσο έντονη, που αναγκάστηκε να το αρνηθεί.

Το υπουργείο Περιβαλλοντικής Προστασίας δήλωσε ότι πρέπει να μελετηθεί η επίδραση της απαγόρευσης στους εργαζόμενους γονείς. Η κυβέρνηση πήρε την απόφαση μετά από έρευνα που κατέδειξε ότι τα οργανικά απορρίμματα και οι πάνες μίας χρήσης αποτελούν τα τρία τέταρτα του συνόλου των απορριμμάτων.

Η κυβέρνηση συνεργάζεται με εγχώριες επιχειρήσεις για να βρεθεί εναλλακτική λύση έως τον Δεκέμβριο του 2020, καθώς και με ΜΚΟ και ομάδες πολιτών. Αλλες χώρες ήδη παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την υπόθεση. Οι μικρές νησιωτικές χώρες είναι «καναρίνια σε ανθρακωρυχείο», αλλά έχουν αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, λέει χαρακτηριστικά ο Νίκολας Χάρντμαν-Μάουντφορντ, υπεύθυνος για τους φυσικούς πόρους στην Κοινοπολιτεία.

«Η καινοτομία είναι το κλειδί. Χρειαζόμαστε νέους τρόπους σκέψης, όχι μόνο από τις κυβερνήσεις, αλλά και από μη κυβερνητικούς παράγοντες. Το Βανουάτου δεν έχει πολλή γη, πρέπει να αναλάβει ριζοσπαστική δράση». «Η ανθρώπινη ευφυία μας έφερε εδώ που είμαστε σήμερα με το περιβάλλον και η ανθρώπινη ευφυία θα μας σώσει», είπε η Σκότλαντ.