Ειδήσεις & Παιδιά: Ναι ή Όχι;

Ειδήσεις & Παιδιά: Ναι ή Όχι;

Ειδήσεις & Παιδιά: Ναι ή Όχι;
Γράφει η Δρ. Μάχη Κλεάνθους

Πηγή: Από την ιστοσελίδα της ιατρού Δρ. Μάχης Κλεάνθους

«Δεν αντέχω να βλέπω ειδήσεις πλέον» «Έχουμε πήξει στην παραπληροφόρηση και τους ειδήμονες» «Πόσα δυσάρεστα πια…σε λίγο θα φοβόμαστε και την σκιά μας» «Διαβάζοντας και ακούγοντας, διερωτώμαι σε τι κόσμο φέραμε τα παιδιά μας»

Τις τελευταίες βδομάδες έχουμε κατακλυστεί από βαλίτσες, κόκκινες λίμνες, φρεάτια, ρατσισμό, ψυχογραφήματα και απόψεις. Προσωπικά νιώθω ότι η πληροφόρηση ανέβηκε πλέον στα επίπεδα της… υπερπληροφόρησης. Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο, εάν είναι ηθικά σωστό να δίδονται τόσες λεπτομέρειες, αχρείαστες τις πλείστες φορές, που αγγίζουν τα όρια του κουτσομπολιού.

«…και δεν μας λες βρε Μάχη; Πρέπει να εξηγούμε στα παιδιά όλα αυτά που συμβαίνουν ή να τα κρύβουμε;»

Αυτά σε μια από τις συζητήσεις που κάναμε με οικογενειακούς φίλους με αφορμή τα συμβάντα και τα νέα των τελευταίων εβδομάδων. Θυμάμαι όμως να το ξανασυζητάμε σε άλλες περιπτώσεις, μετά από τρομοκρατικά κτυπήματα στην Ευρώπη, μετά από φυσικές καταστροφές, πτώσεις αεροπλάνων, οικονομικές κρίσεις, μνημόνια και τα επακόλουθά τους.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Με ΜΜΕ εννοώ τόσο τα σύγχρονα (ραδιόφωνο και τηλεόραση) όσο και τα ασύγχρονα μέσα (διαδίκτυο και τύπος). Ο ανταγωνισμός στον τομέα αυτό σπρώχνει τους επαγγελματίες στον χώρο να χρησιμοποιούν όλο και πιο ισχυρές εικόνες, υπερβολικές λεπτομέρειες και δυστυχώς αρκετές φορές και ψευδείς πληροφορίες. Ακόμη και η μουσική υπόκρουση που χρησιμοποιείται είναι τις πλείστες φορές δραματική.

Η τακτική έκθεση στα πιο πάνω, πέρα από την απογοήτευση και την απαισιοδοξία, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα επιπτώσεις στον συναισθηματικό κόσμο ενός ανθρώπου. Μπορεί να επιδεινώσει δυνητικά μια υποβόσκουσα κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή.

Τι γίνεται με τα παιδιά και τους εφήβους λοιπόν σε τέτοιες περιπτώσεις; Η ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη τα καθιστά πολύ πιο ευάλωτα.

Η ανωριμότητα τους, φυσιολογικότατη για την ηλικία τους, τα τοποθετεί σε μειονεκτική θέση ως προς την επεξεργασία των αρνητικών πληροφοριών. Πως τις αντιλαμβάνονται; Τι συμπεράσματα βγάζουν; Είναι οι αρνητικές ειδήσεις μια μορφή…βίας; Εύλογα ερωτήματα!

Αρκετοί γονείς αναφέρουν ότι παρατήρησαν μια αλλαγή στην διάθεση των παιδιών τους. Τα βρίσκουν ανήσυχα, άλλοτε θυμωμένα ή φοβισμένα. Κάποια παλινδρομούν. Ζητούν να κοιμηθούν με αρκουδάκια ή τους γονείς τους. Κάποια παρουσιάζουν ονυχοφαγία ή νυχτερινή ενούρηση. Κάποια παρουσιάζουν άγχος αποχωρισμού. Κάποια σωματικούς πόνους.

Σαφέστατα και δεν μπορούμε να βάλουμε τα παιδιά σε γυάλα, ούτε να τα προστατεύσουμε από την επαφή με την εκάστοτε είδηση. Ακόμη και την τηλεόραση να εξαφανίσουμε, το ραδιόφωνο να κλείσουμε και την ταμπλέτα να απομακρύνουμε, το ενδεχόμενο να ακούσει το παιδί κάτι στο σχολείο είναι ένα πολύ ρεαλιστικό σενάριο.

Το να αποκρύψουμε πληροφορίες δεν ωφελεί. Αυτή η τακτική, αντιθέτως, πυροδοτεί την ανασφάλεια στα μέγιστα για ένα παιδί και απλά ενισχύει τον φόβο. Στην τελική, η σοφότερη προσέγγιση είναι να μιλήσουμε μαζί τους για το τι συμβαίνει. Στα πολύ μικρά παιδιά φυσικά, εάν και εφόσον είμαστε σίγουροι ότι δεν άκουσαν ή είδαν κάτι, μπορούμε να το αποφύγουμε.

Ας δούμε πως μπορούμε να χειριστούμε την κατάσταση ανάλογα την ηλικία του παιδιού…

Παιδιά προσχολικής ηλικίας (<7 ετών):

-Nα αποφεύγουν να βλέπουν ή να ακούνε ειδήσεις που μπορούν να τα τρομάξουν. Τα μικρά παιδιά μπορούν εύκολα να βγάλουν αυθαίρετα συμπεράσματα και να μπλέξουν τα γεγονότα με φαντασιώσεις ή φόβους. -Σε περίπτωση που τύχει να ακούσουν κάτι, επιβεβαιώνουμε ότι η οικογένειά μας δεν διατρέχει κάποιο κίνδυνο και εξηγούμε όλους τους προστατευτικούς παράγοντες. -Στην ίδια περίπτωση που ακούσουν ή δουν κάτι, ακούμε με προσοχή τι απορίες έχουν, δεν υποτιμούμε την ανησυχία τους και με όσο το δυνατό πιο προσαρμοσμένη για την ηλικία τους γλώσσα δίνουμε κάποιες εξηγήσεις αλλά και συμβουλές για να νιώθουν ασφαλείς.

Παιδιά μέσης παιδικής ηλικίας (8-12 ετών):

Η ηλικία που ξεκινάει η διαμόρφωση της ηθικής πεποίθησης και της κριτικής σκέψης. Η ηλικία που ανταλλάζουν πληροφορίες με φίλους και συμμαθητές. Η ηλικία που ξεκινούν να «σερφάρουν» στο διαδίκτυο κ.ο.κ. Κάποια παιδιά έχουν την ωριμότητα να διαχειριστούν μια συζήτηση για τα γεγονότα.

-Καταρχήν ελέγχουμε τι ακριβώς πληροφορίες έχουν πάρει και από που. Εάν έχουν «λάθος» πληροφορίες (βλέπε παραπληροφόρηση), πρέπει να δώσουμε τις σωστές και όχι να αποκρύψουμε την αλήθεια. Εάν έχουν σωστές πληροφορίες, οφείλουμε να ακούσουμε τα συμπεράσματα τους και να είμαστε έτοιμοι να δώσουμε όσο το δυνατό πιο λογικές και απλές εξηγήσεις.

-Εξηγούμε τον τρόπο, και τον λόγο φυσικά, που λειτουργούν τα ΜΜΕ και τα μαθαίνουμε πως να προστατεύονται. Εννοείται ότι είναι ευθύνη του γονέα να ελέγχει τις σελίδες που επισκέπτεται το παιδί του.

Έφηβοι (>12 ετών):

Η ηλικία που τα πλείστα παιδιά έχουν μια πιο «ελεύθερη» πρόσβαση στην οποιαδήποτε πληροφορία, συμπεριλαμβανομένων των ειδήσεων. Η ηλικία στην οποία τα πλείστα παιδιά έχουν το δικό τους προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ηλικία στην οποία έχουν την δική τους άποψη.

-Εάν παρακολουθούν ειδήσεις μαζί μας, εκμεταλλευόμαστε τη στιγμή για συζήτηση. Ακούμε με προσοχή και σεβασμό τις εντυπώσεις και τα συμπεράσματα. Εάν ο/η έφηβος εκφράσει ανησυχία, προσπαθούμε να καταλάβουμε τι την τροφοδοτεί. Αποδεχόμαστε την ανησυχία, όσο παιδιάστικη κι αν είναι κάποιες φορές ή απομακρυσμένη, και κάνουμε το παιδί να νιώσει ασφάλεια.

-Εξηγούμε τα γεγονότα ως έχουν και προσπαθούμε να δώσουμε από κοινού μια εξήγηση, σεβόμενοι την γνώμη και ιδέα του εφήβου.

Προσοχή!

Εάν το παιδί εμφανίζει σημεία ψυχικής/συναισθηματικής δυσκολίας για περισσότερες από δύο εβδομάδες, θα ήταν φρόνιμο να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας (Ψυχολόγο / Παιδοψυχίατρο). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνουν οι γονείς παιδιών και εφήβων που ήδη έχουν μια προυπάρχουσα δυσκολία, η οποία δυνητικά τα κάνει ακόμη πιο ευάλωτα.

Περισσότερα άρθρα από τη Δρ. Μάχη Κλεάνθους εδώ.

Loader