Το παρακάτω κείμενο το ανήρτησε πριν λίγο ο αρχιτέκτονας και πρώην δημοτικός σύμβουλος Λεμεσού, Γιάννης Αρμεύτης. Είναι μια αρκετά ισορροπημένη και τεκμηριωμένη προσέγγιση σ' ένα επίκαιρο θέμα για το οποίο μέχρι στιγμής κυρίως αρνητικά πράγματα έχουν ειπωθεί

Τα ψηλά κτίρια όπως κτίζονται σήμερα υποβαθμίζουν την ποιότητα του αστικού μας περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής μας; Βρισκόμαστε σήμερα σε μια κατάσταση πολεοδομικής αναρχίας, όπου ο καθένας κτίζει ό,τι θέλει και όπως θέλει;

Τα πολεοδομικά κίνητρα για ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας και τα κίνητρα για απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου είναι πλέoν αχρείαστα και μόνο προβλήματα και ανισότητες στο μέλλον θα δημιουργήσουν;

Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα τίθενται καθημερινά στον έντυπο - ηλεκτρονικό τύπο και δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης.

Πριν απαντηθούν τα πιο πάνω πρέπει να γίνουν κάποιες διαπιστώσεις:

1. Η οικονομία της Κύπρου βασίζεται στον κατασκευαστικό τομέα και στον τουρισμό. Ο πρώτος κλάδος έχει επηρεαστεί βαθύτατα από την οικονομική κρίση και το κούρεμα των καταθέσεων το 2013. Για ανάκαμψη της οικονομίας η κυβέρνηση υιοθέτησε πολεοδομικά κίνητρα που σε συνδυασμό με αυτά του τρόπου απόκτησης κυπριακού διαβατηρίου έδωσαν μια ταυτόχρονα ώθηση και οξυγόνο στον κατασκευαστικό τομέα και δημιούργησαν υποδομές για μια πιο δυναμική τουριστική ανάπτυξη αλλά και βελτίωσαν τη δεινή θέση του τραπεζικού συστήματος

2. Οι κυπριακές πόλεις σήμερα έχουν υποβαθμισμένο και φτωχό αστικό τοπίο σχεδόν στο σύνολο τους με ελάχιστες εξαιρέσεις. Έχουν χαμηλή πυκνότητα σε σχέση με την έκταση τους και δεν δημιουργούνται επαρκώς οι συνθήκες για μια βιώσιμη κινητικότητα. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ποιότητα ζωής σε μια πόλη καθορίζεται από την ποιότητα των δημόσιων χώρων τους. Τρανό παράδειγμα το παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού από τον μόλο, το παλιό λιμάνι τη μαρίνα αλλά και μέρος του κέντρου που έχουν κάνει τη Λεμεσό αρκετά ελκυστική. Γενικά είναι παραδεκτό ότι οι πόλεις μας δεν έχουν ταυτότητα και δεν αναδεικνύουν τα σημαντικά πλεονεκτήματα και χαρακτηριστικά τους που θα μπορούσαν να δώσουν χαρακτήρα και να λειτουργήσουν ως σημεία αναφοράς. Η κάθε πόλη είναι διαφορετική και πιστεύω ότι θα μπορούσε να καθορισθεί διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης. Η Λευκωσία είναι η πρωτεύουσα με συγκεντρωμένες κυβερνητικές υπηρεσίες και έδρα μεγάλων εταιριών, η Λεμεσός μια σύγχρονη παραθαλάσσια πόλη και οικονομικό κέντρο , η Λάρνακα ως περιφερειακός κόμβος με σύγχρονο αεροδρόμιο, η Πάφος ως τουριστικός και πολιτιστικός προορισμός κλπ

3. Τα τοπικά σχέδια και γενικά τα σχέδια ανάπτυξης που αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο, σήμερα δεν μπορούν από μόνα τους να καθορίσουν όλες τις παραμέτρους ανάπτυξης και να δώσουν λύσεις στις σύγχρονες προκλήσεις ενός μεταβαλλόμενου κόσμου και συνεπώς νέων αναγκών. Τα σχέδια περιοχής που εμβαθύνουν τη μελέτη μιας περιοχής, διαπιστώνουν τα προβλήματα, καθορίζουν στόχους και στρατηγικές αλλά περιορίζονται σε μονοδιάστατη διαχείριση τους. Δεν έγινε μια σοβαρή κριτική και αξιολόγηση του συστήματος που λειτουργεί από το 1991. Ακόμα απουσιάζουν τα εργαλεία που μια σύγχρονη πολεοδομική αρχή θα είχε στην διάθεση της, θα μπορούσε με αποτελεσματικό τρόπο σε εύλογο χρόνο να αλλάξει δεδομένα. Επιβάλλεται να γίνει πιο ενεργή , να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα, να γίνει πιο δημοκρατική ώστε να λειτουργήσει προς το δημόσιο συμφέρον παράλληλα με το ιδιωτικό. Αναφέρομαι στον αστικό αναδασμό και στην μεταφορά αναπτυξιακών δικαιωμάτων που θα πρέπει να προωθηθούν ως νομοσχέδια για ψήφιση τους στη βουλή στο πλαίσιο μιας θαρραλέας αλλά συνάμα καινοτόμου και ανατρεπτικής μεταρρύθμισης.

4. Ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας, όμως σύγχρονα ψηφιακά συστήματα απουσιάζουν σχεδόν παντελώς από τις πολεοδομικές αρχές και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Τα συστήματα γεωγραφικής πληροφόρησης GIS καθώς και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα βοηθούσαν στην αποτελεσματική και άμεση διαχείριση στοιχείων, δεδομένων και θα επιτύγχαναν γρήγορη εξυπηρέτηση του κοινού .

5. Παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στην επικαιροποίηση των σχεδίων ανάπτυξης. Το σύστημα είναι βασισμένο σε μια γραφειοκρατική διαδικασία μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης, πολεοδομίας, πολεοδομικού συμβουλίου και υπουργείου εσωτερικών. Είναι σχεδόν κανόνας ότι η ανάπτυξη προλαβαίνει τον σχεδιασμό και την οργάνωση. Επειδή μιλάμε για τη Λεμεσό να σας αναφέρω ότι η διαδικασία για το νέο σχέδιο περιοχής του κέντρου ξεκίνησε πριν 7 χρόνια, μόλις πρόσφατα ξεκίνησε να το εξετάζει η υποεπιτροπή του πολεοδομικού συμβουλίου και ακόμα είναι άγνωστο πότε θα δημοσιευτεί.

6. Συνοψίζοντας τα πιο πάνω η ανάπτυξη και οι προκλήσεις δεν μπορούν να περιμένουν. Σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται αυξημένη ζήτηση σε ακίνητα από φυσικά πρόσωπα εταιρείες και θεσμικούς επενδυτές. Η Κύπρος παρόλα τα προβλήματα καταφέρνει και προσελκύει επενδυτές που ψάχνουν καινοτόμα προϊόντα. Τα πολυτελή διαμερίσματα σε σχέση με την θάλασσα, οι τουριστικές υποδομές είναι στις προτεραιότητες του.

Οι επενδύσεις φέρνουν ανάπτυξη αλλά και αύξηση πληθυσμού καθιστώντας την Κύπρο πολυπολιτισμική, εξωστρεφή, ζωντανή, φιλόξενη για νέες ευκαιρίες και προκλήσεις

Οι αναπτυξιακές πιέσεις για υιοθέτηση νέων πολιτικών για εξιδεικευμένες και ιδιαίτερες αναπτύξεις είναι δικαιολογημένη και αναπόφευκτη. Γίνεται κατανοητό ότι μια πολιτική συγκεκριμένη για τα ψηλά κτίρια είναι επιθυμητή και θα μπορούσε να ήταν η ευκαιρία να αποκτήσει μια πόλη ταυτότητα αναδεικνύοντας παράλληλα τις ομορφιές και τα πλεονεκτήματα της, να δημιουργήσει καλαίσθητους δημόσιους χώρους όπως πλατείες και πάρκα, να αποκτήσει κρίσιμη μάζα για βιώσιμες αναπτύξεις και δημόσιες συγκοινωνίες ώστε οι κάτοικοι να απολαμβάνουν ποιότητα ζωής και οι τουρίστες σύντομης παραμονής.

Πιστεύω ότι τα πλεονεκτήματα είναι περισσότερα από τα όποια μειονεκτήματα. Ζητήματα ρύθμισης νομοθεσιών που αφορούν την διαχείριση τέτοιων κτιρίων χρίζουν βελτίωσης ώστε να διευκολύνεται η συντήρηση και ο έλεγχος τους. Οι αδειοδοτήσεις τους δεν θα δίδονται ως λευκή επιταγή χωρίς προϋποθέσεις αλλά θα μπορούσαν να υιοθετηθούν κριτήρια όπως:

1. Χωροθέτηση σε συγκεκριμένες περιοχές που να λειτουργούν ως CBD (κεντρικό επιχειρηματικό κέντρο).
2. Χωροθέτηση σε μεγάλα τεμάχια σε στρατηγικής σημασίας περιοχές όπως σε εμπορικούς άξονες και τουριστικές ζώνες όπου ισχύουν τα πολεοδομικά κίνητρα.
3. Το ύψος να συσχετίζεται με το μέγεθος του τεμαχίου.
4. Το ύψος να προκύπτει σε ένα πλαίσιο κινήτρων με αντισταθμίσματα όπως η δημιουργία χώρων πρασίνου, δημόσιων πλατειών, κοινοτικών υποδομών, εξαγορά συντελεστή δόμησης από διατηρητέες οικοδομές κλπ
5. Τα κτίρια να είναι ψηλής αισθητικής στάθμης.
6. Να γίνονται δημόσιες παρουσιάσεις και ακροάσεις για περισσότερη διαφάνεια.

Δεν πιστεύω ότι θα έρθει φούσκα με τα ψηλά κτίρια εάν ακολουθηθούν τα πιο πάνω κριτήρια. Υπεραξία μπορεί να παρατηρηθεί στην αξία της γης σε συγκεκριμένες περιοχές και ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης ρυθμίζει τις τιμές. Η αυξημένη ροή των πωλήσεων που παρατηρείται, δεν προκύπτει από τον υπερδανεισμό και την ανεξέλεγκτη ροή του χρήματος από τραπεζικούς οργανισμούς. Οι ιδιοκτήτες που αγοράζουν τα ακίνητα έρχονται με ξένα κεφάλαια. Στρατηγικός στόχος του κράτους θα πρέπει να είναι η παράλληλη δέσμη μέτρων ώστε οι ξένοι αγοραστές να επεκτείνουν την διαμονή σχεδόν ολόχρονα στο νησί με τις οικογένειες τους. Να μην αποκτήσουμε κτίρια φαντάσματα και νεκρές περιοχές και να γίνει η Κύπρος ο χώρος εργασίας work and live ιδιαίτερα σε άτομα ψηλού μορφωτικού επιπέδου που μπορούν να μεταδώσουν τις εμπειρίες και την τεχνογνωσία τους.

Οι εμπειρίες μας στη Λεμεσό καταδεικνύουν ότι τα ψηλά κτίρια διαφοροποίησαν ορίζοντα της Λεμεσού προς το καλύτερο. Οι πόλεις μας μπορούν να γίνουν πιο ελκυστικές, να βελτιώσουν την εικόνα τους, να έχουν πιο μεγάλο ενδιαφέρον και να προσφέρουν αναβαθμισμένες υποδομές και υπηρεσίες . Οι επενδύσεις φέρνουν ανάπτυξη αλλά και αύξηση πληθυσμού καθιστώντας την Κύπρο πολυπολιτισμική, εξωστρεφή, ζωντανή, φιλόξενη για νέες ευκαιρίες και προκλήσεις .