Μέλη της Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών και της Κίνησης Save Akamas / Save Cyprus προέβησαν πριν από λίγο σε ακτιβιστική δράση κατά την οποία «έκλεισαν» συμβολικά την είσοδο του Τμήματος Περιβάλλοντος στη Λευκωσία.

Η παρέμβαση αυτή, σύμφωνα με τους ακτιβιστές, αναδεικνύει την λανθασμένη και εκπρόθεσμη απόφαση του Τμήματος Περιβάλλοντος, η οποία συνεχίζει να επιτρέπει τη δόμηση εντός της παράκτιας ζώνης και σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τη θάλασσα, πάνω ακριβώς από το βιότοπο της Μεσογειακής Φώκιας (Monachus monachus) στις Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας.

Η Μεσογειακή Φώκια αποτελεί το πιο απειλούμενο είδος θαλάσσιου θηλαστικού στην Κύπρο, την Μεσόγειο και την Ευρώπη. Ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται περίπου σε 350-450 ενήλικα άτομα και διακρίνεται σε 3-4 υποπληθυσμούς στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο), στο Κάβο Μπλάνκο (Μαυριτανία), στο Αρχιπέλαγος Μαδέρα (Πορτογαλία) και στη Δυτική Μεσόγειο (Μαρόκο και Αλγερία). Ο συνολικός πληθυσμός σε ολόκληρη την Κύπρο ανέρχεται περίπου σε 10-15 ενήλικα και νεαρά άτομα. Σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για την Διατήρηση της Φύσης, η Μεσογειακή Φώκια χαρακτηρίζεται ως κινδυνεύον είδος σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται ως είδος προτεραιότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Η επιτόπια διαμαρτυρία της Πρωτοβουλίας για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και της Κίνησης Save Akamas / Save Cyprus διοργανώθηκε μία μόλις ημέρα μετά τη δημοσίευση από το Τμήμα Περιβάλλοντος της Έκθεσης Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης) για την περιοχή Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας. Η έκθεση δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, 11 Απριλίου 2019, με βάση το άρθρο 16 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 μέχρι 2015, που εναρμονίζει τη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις διατάξεις του άρθρου 6, παράγραφοι 3 και 4, της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Η μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο της απόφασης που λήφθηκε στη σύσκεψη των Υπουργών Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Εσωτερικών στις 22/3/2018, για τις αναπτύξεις που αδειοδοτήθηκαν μεταξύ Μαρτίου 2017 και Μαρτίου 2018 στις Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας, εντός και πλησίον (εφάπτονται) των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (CY4000010) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (CY4000023) Χερσόνησος Ακάμα. Η μελέτη εκπονήθηκε και η έκθεση δημοσιεύτηκε μετά την έκδοση 4 περιβαλλοντικών εγκρίσεων από το Τμήμα Περιβάλλοντος, καθώς και τη χορήγηση 7 πολεοδομικών αδειών από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως για αναπτύξεις που χωροθετούνται στην περιοχή Θαλασσινές Σπηλιές του Δήμου Πέγειας, εντός της παράκτιας ζώνης και σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τη θάλασσα.

Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ Μαρτίου 2017 και Μαρτίου 2018, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις, οι οποίες αφορούν 5 αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που υποβλήθηκαν από 3 ιδιωτικές εταιρείες ανάπτυξης γης και χωροθετούνται σε δύο υποπεριοχές των Θαλασσινών Σπηλιών του Δήμου Πέγειας. Οι 2 από τις 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις αφορούν 53 παραθεριστικές κατοικίες με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη, 3 βιολογικούς σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων και ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων, 8 ορόφων και 168 κλινών, που χωροθετούνται μεταξύ των τοποθεσιών Καφίζης και Μανίκης, σε απόσταση περίπου 60 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή. Η άλλη μία από τις 3 περιβαλλοντικές εγκρίσεις αφορά 6 παραθεριστικές κατοικίες με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη και ένα βιολογικό σταθμό επεξεργασίας λυμάτων, που χωροθετούνται μεταξύ των τοποθεσιών Κανταρκαστοί και Σπήλιος της Φώκαινας, σε απόσταση περίπου 30 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.

Επιπλέον, τον Μάρτιο 2019, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε μία νέα περιβαλλοντική έγκριση, η οποία αφορά 2 αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που υποβλήθηκαν από μία ιδιωτική εταιρεία ανάπτυξης γης και χωροθετούνται σε μία υποπεριοχή των Θαλασσινών Σπηλιών του Δήμου Πέγειας. Η περιβαλλοντική έγκριση αφορά την ανέγερση 27 κατοικιών με κολυμβητική δεξαμενή έκαστη, κτίριο υποδοχής, εσωτερικό ιδιωτικό οδικό δίκτυο και τριτοβάθμιο σταθμό επεξεργασίας υγρών αποβλήτων στις τοποθεσίες Μανίκης και Ασπρόβικλα, σε απόσταση περίπου 60 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή.

Σε αντίθεση με τα πιο πάνω, το άρθρο 8 (Προστασία και αειφόρος χρήση των παράκτιων ζωνών) του Έβδομου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου, προνοεί όπως τα Μεσογειακά κράτη καθορίζουν παράκτια ζώνη πλάτους τουλάχιστον 100 μέτρων από την υψηλότερη χειμερινή ίσαλη γραμμή, στην οποία δεν επιτρέπεται η δόμηση. Επιπρόσθετα, τα άρθρα 10 (Ειδικά παράκτια οικοσυστήματα) και 11 (Παράκτια τοπία) του Έβδομου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου, προνοούν όπως τα Μεσογειακά κράτη θεσπίζουν ακόμη αυστηρότερα μέτρα για την προστασία θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, που φιλοξενούν σπάνια και απειλούμενα είδη άγριας ζωής με υψηλή αξία διατήρησης, και αξιόλογων παράκτιων τοπίων και γεωμορφωμάτων, όπως βραχώδεις ακτογραμμές και θαλασσινές σπηλιές.

Επισημαίνεται ότι το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 4/12/2008, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 4/2/2009, επικυρώθηκε στις 13/9/2010 και τέθηκε σε ισχύ στις 24/3/2011. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην επικαιροποιημένη «Επισκόπηση της Εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κύπρο», η οποία δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Παρασκευή, 4 Απριλίου 2019, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει υπογράψει και επικυρώσει το Πρωτόκολλο. Όπως σημειώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να προβεί στην εντατικοποίηση των προσπαθειών τήρησης των διεθνών υποχρεώσεων της, μέσω της εναρμόνισης της ισχύουσας νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο με τις διατάξεις του Έβδομου Πρωτόκολλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου.

Η Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών και η Κίνηση Save Akamas / Save Cyprus καλούν τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και τον Υπουργό Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας να προβούν στην άμεση ετοιμασία και κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή των Αντιπροσώπων, το οποίο να καταργεί τον απαρχαιωμένο Νόμο περί της Προστασίας της Παραλίας (ΚΕΦ.59) του 1934 έως 2011 και να εναρμονίζει τη νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Έβδομο Πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου. Τέλος, καλούν τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και τον Υπουργό Εσωτερικών να προβούν στην ετοιμασία και έκδοση σχετικού Διατάγματος για τον καθορισμό παράκτιας ζώνης πλάτους τουλάχιστον 100 μέτρων στην οποία θα απαγορεύεται η δόμηση, καθώς και στη θέσπιση επιπρόσθετων μέτρων προστασίας των ειδικών οικοσυστημάτων και των αξιόλογων τοπίων που βρίσκονται εντός της παράκτιας ζώνης του νησιού.