Έρευνα, καινοτομία και άλματα που ξεπερνούν τα σύνορα της Κύπρου και μας βάζουν στο παγκόσμιο χάρτη για τους σώστους λόγους. Για το πεδίο ερευνών και τα επιτεύγματα της NIPD Genetics στον τομέα της βιοτεχνολογίας, μας μίλησε ο Founder και CEO της εταιρείας Δρ. Φίλιππος Πατσαλής.

Τί ακριβώς κάνει η NIPD Genetics;

H NIPD GENETICS είναι μια εταιρεία βιοτεχνολογίας που σκοπό έχει την έρευνα, την ανάπτυξη και την διάθεση γενετικών υπηρεσιών. Ειδικότερα, ασχολείται με απόλυτη επιτυχία με την έρευνα στον τομέα του μη επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου (NIPT. Ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Οκτώβριο του 2011, ως θυγατρική εταιρεία του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, με έδρα την Λευκωσία, με πολλές φιλοδοξίες και με το όραμα της επιτυχίας. Η ομάδα Έρευνας και Ανάπτυξης της NIPD Genetics, που αποτελείται από καταρτισμένους και διακεκριμένους επιστήμονες, έχει σχεδιάσει και αναπτύξει το Νέας Γενιάς Μη Επεμβατικό Προγεννητικό Τεστ VERACITY. Το τεστ VERACITY ανιχνεύει με ακρίβεια και ασφάλεια γενετικά σύνδρομα και παθήσεις, όπως είναι το Σύνδρομο Down, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, μέσω της ανάλυσης δείγματος αίματος από την έγκυο γυναίκα, που επιτυγχάνεται με την εφαρμογή μιας πρωτοποριακής μεθόδου, βασισμένης στις πιο εξελιγμένες τεχνικές Μοριακής Γενετικής και Διαγνωστικής. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο άλμα, με υποσχέσεις για ακόμα μεγαλύτερα επιτεύγματα στο μέλλον.

Μιλώντας για τις μη επεμβατικές γενετικές εξετάσεις στην διαδικασία του προγεννητικού ελέγχου, ποιές είναι οι τελευταίες εξελίξεις σε παγκόσμιο επιστημονικό επίπεδο;

Πλέον, ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος προσφέρεται ως μια γενετική υπηρεσία στην καθημερινή κλινική πρακτική. Μέσω της εξέτασης αυτής, δίνεται η δυνατότητα στην έγκυο γυναίκα να γνωρίζει έγκαιρα (μετά την 10η εβδομάδα της κύησης) και με απόλυτη ασφάλεια για το έμβρυο (κανένας κίνδυνος για αποβολή) και μεγάλη ακρίβεια (>99%), την παρουσία γενετικών ανωμαλιών όπως είναι τα σύνδρομα Down, Edwards, Patau και οι φυλετικές ανευπλοειδίες του χρωμοσώματος Χ και Y στο έμβρυο. Εφαρμόζεται, επίσης, σε εγκυμοσύνες που επιτεύχθηκαν με εξωσωματική γονιμοποίηση καθώς και σε άλλες πολύπλοκες καταστάσεις, όπως δίδυμες κυήσεις, εγκυμοσύνες που επιτυγχάνονται με δωρεάν ωάρια ή μέσω παρένθετης μητέρας, καθώς και σε κυήσεις που αρχικά ήταν δίδυμες αλλά το ένα έμβρυο αποβιώνει.

Τί προκλήσεις έχετε ως μια εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα την Κύπρο;

Επειδή η εταιρεία μας δραστηριοποιείται σ’ ένα διεθνές περιβάλλον, του οποίου κύριο χαρακτηριστικό είναι η ανταγωνιστικότητα, οι προκλήσεις για να κινηθεί στους ορίζοντες της επιτυχίας και της καθιέρωσης της στο διεθνές σκηνικό σ’ ότι αφορά την ανάπτυξη γενετικών υπηρεσιών είναι πολύ μεγάλες. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν 4 διαφορετικές τεχνολογίες εξέτασης του μη επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου. Οι 3 είναι αμερικάνικης προέλευσης ενώ η δική μας είναι η μόνη ευρωπαϊκή.

Η Κύπρος σαν νησί κατάφερε στον τομέα αυτό να ανταγωνίζεται με χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Κίνα. Ανεξάρτητα με το που βρισκόμαστε στον παγκόσμιο χάρτη και με ποιους ερχόμαστε αντιμέτωποι, δρούμε με καινοτόμες διαδικασίες, διαπιστευμένες και αναγνωρισμένες με διεθνείς διακρίσεις και βραβεία. Ήδη έχουμε επεκταθεί σε 12 χώρες στην Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Ασία, Μέση Ανατολή και απώτερος στόχος μας είναι η περαιτέρω επέκταση σε 30 χώρες φέτος. Η ζήτηση του VERACITY διεθνώς αυξάνεται κατακόρυφα. Μέσα στο 2016 η αύξηση αυτή ήταν της τάξης του 300%. Θεωρούμε σημαντική παράμετρο το ότι έχουμε αυτοματοποιήσει τις υπηρεσίες μας με σύγχρονο εξοπλισμό και οι εξετάσεις διενεργούνται με ειδικά ρομποτικά συστήματα.

Ποιές είναι οι καινοτομίες για τις οποίες προσδοκείτε στο μέλλον;

Η μέχρι τώρα πορεία μας στέλνει τα πιο αισιόδοξα μηνύματα για το μέλλον της εταιρείας, της οποίας οι φιλοδοξίες διευρύνονται σε ακόμα μεγαλύτερους ορίζοντες. Πέραν του μη επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου, η δυνατότητα εφαρμογής νέων μεθόδων για τη μη επεμβατική ανίχνευση του καρκίνου, αποτελεί δείγμα των μελλοντικών φιλόδοξων και μακρόπνοων σχεδίων μας. Βρισκόμαστε ήδη σε μια διαδικασία υλοποίησης ενός φιλόδοξου πλάνου, που αφορά την υγρή βιοψία, η οποία αφορά τον μη επεμβατικό έλεγχο του καρκίνου.

Ο Καθηγητής Φίλιππος Κ. Πατσαλής γεννήθηκε το 1962. Έχει αποκτήσει πτυχίο Βιολογίας BSc από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μεταπτυχιακά πτυχία MA, MPh και διδακτορικό PhD στην Ανθρώπινη Γενετική από το City University της Νέας Υόρκης. Ακολούθησε μεταδιδακτορικές σπουδές στο New York University και στο Colombia University στη Νέα Υόρκη και ειδικεύθηκε στο Memorial Slοan-Kettering Cancer Center και στο Cornell Medical Center. Έχει λάβει επαγγελματική άδεια στις ειδικότητες Κυτταρογενετικής και Μοριακής Γενετικής από το New York Department of Health, USA, από το American Board of Bioanalysis, USA, και από το College of American Pathologists, USA. Το 1993, επέστρεψε στην Κύπρο, όπου δημιούργησε και διεύθυνε το Τμήμα Κυτταρογενετικής στο υπό ίδρυση τότε Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου και το 2007 ανέλαβε ως Γενικός Εκτελεστικός Ιατρικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου. Είναι επίσης Καθηγητής Γενετικής και Provost (Γενικός Διευθυντής) στη Σχολή Μοριακής Ιατρικής Κύπρου και του έχουν δοθεί τιμητικά τίτλοι Καθηγητή σε Πανεπιστήμια της Κύπρου και του εξωτερικού. Ως ακαδημαϊκός και ως τεχνοκράτης συμμετέχει σε πολλές ακαδημαϊκές και διοικητικές δραστηριότητες στην Κύπρο και διεθνώς, όπως Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Έρευνας, Καινοτομίας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Πρόεδρος της Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής Κύπρου, Διοικητικός Σύμβουλος του European Cytogeneticists Association, Διοικητικός Σύμβουλος του European Society of Human Genetics και πολλών άλλων. Είναι ένας επιστήμονας με παγκόσμια φήμη και αναγνώριση στον τομέα της Γενετικής. Έχει προσκληθεί ως ομιλητής σε περισσότερα από 140 πανεπιστήμια και συνέδρια διεθνώς. Έχει εξασφαλίσει δεκάδες ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου και του πιο σημαντικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ERC Advanced Grant, το οποίο δίδεται σε πολύ λίγους ανώτερους επιστήμονες της Ευρώπης με μοναδικό κριτήριο την Αριστεία. Έχει διορισθεί σε πολλά Συμβούλια Έκδοσης (Editorial Board) σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Έχει συνεισφέρει κεφάλαια σε οκτώ βιβλία και έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 επιστημονικά πρωτότυπα άρθρα σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά όπως το Nature Medicine, Lancet, κ.α. Ο Καθ. Πατσαλής είναι Επιστημονικός Υπεύθυνος και Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας η οποία ανακάλυψε και έκανε πατέντα τη μέθοδο της μη-επεμβατικής προγεννητικής διάγνωσης για το σύνδρομο Down. Τα τελευταία χρόνια έχει βραβευθεί με περισσότερα από 30 εθνικά και διεθνή βραβεία, όπως το Εθνικό Βραβείο Έρευνας το 2008, το Εθνικό Βραβείο Καινοτομίας το 2009, το Βραβείο Διακεκριμένου Απόφοιτου των ΗΠΑ του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ το 2011, το Βραβείο Άνδρας της Χρονιάς 2011 καθώς και το Αργυρό Μετάλλιο του Κοινοβουλίου το 2012, το οποίο αποτελεί την ύψιστη διάκριση της Βουλής των Αντιπροσώπων. Το 2013, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης βράβευσε τον Καθηγητή Φ. Πατσαλή με το εθνικό βραβείο για τη διάκριση, την επιστημονική του αριστεία και για την εξασφάλιση του ERC Advanced Grant από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας.Excellence from the European Research Council.