Της Αριάνας Χαριλάου

Αρκετά σημαντική θέση στην ανάπτυξη μιας τουριστικής χώρας κατέχει ο εναλλακτικός τουρισμός, μια καινούργια φιλοσοφία που περιλαμβάνει όλες τις μορφές τουριστών με ειδικά ενδιαφέροντα. Η Τουριστική Πράκτορας Έλενα Ονησιφόρου αναλύει στο Impossible Works τη δική της φιλοσοφία, αναφέροντας πως η εξειδίκευση στη γαστρονομία αλλά και ο σχεδιασμός ειδικών προγραμμάτων, εμβαθύνοντας παράλληλα σε διαφορετικά γνωσιολογικά πεδία σε συνδυασμό με τις παραδόσεις της Κύπρου έδωσαν το έναυσμα για τη δημιουργία πακέτων μοναδικών στο είδος τους.

Εξηγεί ταυτόχρονα πως οι γαστρονομικές διαδρομές που προσφέρει το γραφείο της στους τουρίστες έχουν πολύπλευρη σημασία, ακριβώς γιατί συνδέουν τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές αξίες της χώρας. Σημειώνει δε, πως τα τελευταία χρόνια η Κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθούν αρκετά τον εναλλακτικό τουρισμό, στηρίζοντας τις αγροτικές περιοχές με βιολογικές καλλιέργειες, ενισχύοντας τες παράλληλα με χρηματική υποστήριξη.

Επιπρόσθετα, κάνει λόγο για το διατροφικό πρότυπο της μεσογειακής δίαιτας που μπορεί να προσφέρει όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός, προάγοντας την υγεία και την ευεξία και που η Κύπρος διαθέτει στο μέγιστο.

Τι είναι η Γαστρονομία Κύπρος και πότε ξεκίνησε;

Η Γαστρονομία Κύπρος είναι ένα τουριστικό γραφείο, το οποίο κάνει εισαγωγή του εναλλακτικού τουρισμού με εξειδίκευση στη γαστρονομία και τις θεματικές εκδρομές. Η επιχείρηση συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε. (Ε.Τ.Π.Α) και την Κυπριακή Δημοκρατία και στοχεύει στην διάδοση και ανάπτυξη της Κύπρου ως προορισμός εναλλακτικού τουρισμού, στην διάδοση και αναβίωση των παραδοσιακών τεχνών σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, με πολύπλευρη και άμεσα πραγματοποιήσιμη κοινωνική προσφορά. Η εξειδίκευση στη γαστρονομία, η πρόσθεση του συμμετοχικού-εκπαιδευτικού χαρακτήρα στα προγράμματα, ο σχεδιασμός ειδικών προγραμμάτων αλλά και η δυνατότητα εκβάθυνσης σε διαφορετικά γνωσιολογικά πεδία μας έχει δώσει την δυνατότητα να δημιουργήσουμε πακέτα μοναδικά στο είδος τους.

Μετά από αρκετή εμπειρία σε διάφορούς κλάδους της τουριστικής βιομηχανίας, κατάλαβα ότι ο εναλλακτικός τουρισμός βασισμένος σε θεματικές εκδρομές που έχουν να κάνουν με τη γαστρονομία είναι αναγκαίος στη χώρα μας. Η γαστρονομία αποτελεί ένα αναπόσπαστο πακέτο διακοπών για τους τουρίστες, χωρίς να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα αυτό. Η εκτίμηση των ξένων τουριστών στα κυπριακά προϊόντα, όπως για παράδειγμα το κυπριακό χαλούμι που έχει φτάσει περίπου τα 57 εκατομμύρια ευρώ σε εξαγωγές μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2017, σε χώρες όπως η Αυστραλία και η Ιαπωνία, είναι ένα πολύ θετικό στοιχείο, το οποίο πρέπει να προωθήσουμε. Εκτός από τα παραδοσιακά προϊόντα που διαθέτει η χώρα, υπάρχουν κι άλλα που στο πέρασμα του χρόνου εξελίσσονται. Όπως για παράδειγμα, η μεσογειακή διατροφή ή η μεσογειακή δίαιτα που χρόνο με το χρόνο αποκτά όλο και μεγαλύτερη αίγλη και εκτίμηση και ειδικότερα μετά την απόφαση της UNESCO να την προωθήσει ως μέσο καταπολέμησης της παχυσαρκίας σε αρκετά εξειδικευμένα κέντρα ανά το παγκόσμιο.

Τι είναι ο εναλλακτικός τουρισμός και κατά πόσο προωθείται στη χώρα μας;

Ο εναλλακτικός τουρισμός είναι ακριβώς το αντίθετο με την οργάνωση μαζικής παραγωγής. Στην ουσία είναι μοναδικές, προσωπικές, αυθεντικές, γευστικές διαδρομές με πολιτιστικές γαστρονομικές θεματικές που ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση με το τοπικό περιβάλλον, τους ανθρώπους και τις κοινότητες. Ο εναλλακτικός τουρισμός στοχεύει στην αναβίωση παραδοσιακών τεχνών σε διεθνές εθνικό επίπεδο.

Τα τελευταία χρόνια ο εναλλακτικός τουρισμός αυξήθηκε, λόγω του ότι η Κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση προέβη καταλυτικά στην προώθησή του με υποδομές, αλλά και με κάποια χρηματική στήριξη στους τομείς της ανάπτυξης, της βιολογικής καλλιέργειας γης, αλλά και της καλλιέργειας που αφορά τη φύση. Παράλληλα, με την πάροδο του χρόνου, έχουν πολλαπλασιαστεί και οι θαμώνες των τουριστικών καταλυμάτων.

Οι τουρίστες που επιλέγουν τον εναλλακτικό τουρισμό χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, κατά τη δική μου άποψη. Η μια κατηγορία είναι οι τουρίστες που βρίσκονται ήδη στην Κύπρο και μπορεί είτε να ακούσουν για εμάς είτε τυγχάνουν ενημέρωσης από τον τουριστικό τους πράκτορα και τους ξενοδόχους. Αυτή η κατηγορία είναι διατεθειμένη να περάσει μια ευχάριστη μέρα, δοκιμάζοντας διάφορα εδέσματα στο πλαίσιο μιας καλά οργανωμένης και όχι ακριβής διαδρομής. Η δεύτερη κατηγορία συνήθως έχει ένα ενδιαφέρον για τη γαστρονομία και τη μαγειρική. Συνεπώς, αυτού του είδους οι τουρίστες επιθυμούν να αποκομίσουν στοιχεία, τεχνικές και γενικές γνώσεις και είναι η κατηγορία που το ψάχνει και στο διαδίκτυο και βρίσκει ποιες διαδρομές προσφέρονται για τέτοιου είδους τουρισμό.

Ποια προβλήματα και δυσκολίες αντιμετωπίσατε για το εγχείρημά σας;

Οι διαδρομές γαστρονομίας στις κοινότητες και στα χωρία ήταν ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα, ιδιαίτερα όταν ξεκινήσαμε, λόγω της δυσκολίας εξεύρεσης συνεργατών που να υπηρετούν την ίδια φιλοσοφία με εμάς. Μας πήρε αρκετό χρόνο να βρούμε άτομα που να μαγειρεύουν στα χωριά. Το θετικό όμως είναι ότι τους βρήκαμε και στήσαμε ένα μεγάλο επιτελείο σε όλες σχεδόν τις περιοχές της Κύπρου με εξειδίκευση στη γαστρονομία. Η πρόσθεση του συμμετοχικού εκπαιδευτικού χαρακτήρα και η δυνατότητα εκβάθυνσης σε διαφορετικά γνωσιολογικά πεδία μας έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε πακέτα διαδρομών μοναδικά στο είδος τους.

Ποιες διαδρομές προτιμούν συνήθως οι τουρίστες και ποια περίοδο του χρόνου επιλέγουν να τις ακολουθήσουν;

Το brand της Κύπρου, κατά τη γνώμη μου είναι μοναδικό. Οι γαστρονομικές διαδρομές που αρέσουν περισσότερο είναι αυτές με τις θεματικές του χαλουμιού και της κουμανταρίας. Οι τουρίστες αποφεύγουν συνήθως τους πολύ ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες και επιλέγουν να ακολουθήσουν τις διαδρομές αυτές τον Μάιο, τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη. Οι λάτρεις των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι συνήθως Ρωσικής καταγωγής, ενώ αυξήθηκε και η προτίμηση των Ασιατών στην παραγωγή του ελαιόλαδου. Παράλληλα, αν και υπάρχουν και αρκετοί ντόπιοι που ενδιαφέρονται για αυτές τις διαδρομές, οι πλείστοι, το τελευταίο διάστημα δείχνουν μια προτίμηση στην fusion κουζίνα.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι έχουμε ένα υπέροχο μουσείο που βρίσκεται στη Ζωοπηγή, στο οποίο μπορεί κάποιος να μάθει τα πάντα για την κουμανταρία σε μια υπέροχη διαδρομή. Στον συγκεκριμένο χώρο, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, γίνεται μια εντυπωσιακή παρουσίαση στους τουρίστες, ώστε να γνωρίσουν την ιστορία αυτού του παραδοσιακού προϊόντος. Εκείνο, ωστόσο, που μου κάνει εντύπωση είναι όταν τελειώνει η παρουσίαση, οι τουρίστες επαναλαμβάνουν την προσφώνηση που έκανε ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος στο γάμο του με τη Βερεγγάρια για το κρασί των βασιλιάδων.

Όσον αφορά το κόστος των διαδρομών, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο τουρίστας θα πλήρωνε περισσότερα χρήματα για να ακολουθήσει τη διαδρομή που του προσφέρουμε εάν το κάνει μόνος του. Ο λόγος που έχουμε αυτές τις τιμές, που κυμαίνονται από 65-500 ευρώ (εξαρτάται από τις διαδρομές που θα επιλέξει ο καθένας και πόσες ημέρες θα κρατήσει), είναι γιατί θέλουμε να προωθήσουμε αυτού του είδους τον τουρισμό.

Στόχος μας να ανυψώσουμε το προφίλ της γαστρονομίας της Κύπρου σε μια διεθνή σφαίρα ανταγωνισμού μέσα από προγράμματα σε κοινότητες και χωριά. Η γαστρονομία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μιας χώρας, ψάχνουμε όλα τα στοιχεία του πολιτισμού μέσα από τη γαστρονομία. Η γαστρονομία γενικά διαμορφώνει το κομμάτι της πολιτιστικής γεωγραφίας που κατ’ επέκταση επηρεάζει μοτίβα της τουριστικής βιομηχανίας.

Τι θα απολαύσουν οι τουρίστες κάνοντας αυτές τις διαδρομές;

Όλες οι διαδρομές έχουν στηθεί, έχοντας ως βάση τη σπονδυλική στήλη της μεσογειακής διατροφής. Έχουν χωριστεί, δηλαδή, σε διάφορες θεματικές ενότητες που αφορούν το κρασί, την κουμανταρία, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα βότανα και τα σιτηρά της Κύπρου. Προσφέρουμε ολοκληρωμένες διαδρομές, οι οποίες στηρίζονται και από τους Δήμους, όπως για παράδειγμα στην Αθηαίνου έχουμε μια ολοκληρωμένη γκάμα υπηρεσιών που περιλαμβάνουν περιηγήσεις στο μουσείο, και στο πατρικό του πατέρα Καλλίνικου, την παρασκευή παραδοσιακού χαλουμιού και παρουσίαση για το κλέφτικο που έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία.

Όλες αυτές οι διαδρομές είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα μας και οι τουρίστες μπορούν να επιλέξουν όποια διαδρομή επιθυμούν διαδικτυακά. Επίσης, έχουν την δυνατότητα να ζητήσουν το δικό τους πακέτο, ανάλογα με τα δικά τους ενδιαφέρονται. Μπορούν να απευθυνθούν σε εμάς, εμείς με τη σειρά μας θα τους κάνουμε τις προτάσεις μας, κοστολογώντας παράλληλα το πακέτο.

Αξίζει να σημειωθεί παράλληλα, ότι οι εκδρομές μας απευθύνονται και σε συγκεκριμένο πελατολόγιο, σε φοιτητές τουριστικών επαγγελμάτων, σε εταιρείες που θέλουν να ζήσουν από κοντά αυτές τις διαδρομές και να δεθούν περισσότερο μεταξύ τους, αλλά ακόμα και σε όλους όσους θέλουν να ζήσουν στη χώρα τους μια εντελώς διαφορετική εμπειρία.

Στα πακέτα σας περιλαμβάνεται και ποδηλατικές διαδρομές γαστρονομίας, κάτι που δεν έχουμε ξανασυναντήσει στη Κύπρο. Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτές;

Εκτός από τις οργανωμένες διαδρομές, όσοι είναι λάτρεις της περιπέτειας το γραφείο μας σε συνεργασία με την «Bikin’ Cyprus Adventures», προφέρει δύο μοναδικές περιηγήσεις που συνδυάζουν γαστρονομία και ποδήλατο. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να περιηγηθεί κάποιος με ποδήλατο σε χωριά της Κύπρου και να γευθεί λαχταριστές και νόστιμες κυπριακές γεύσεις, ενώ θα έχει τη δυνατότητα να δει από κοντά την παρασκευή των κυπριακών γεύσεων (όπως το χαλούμι, η παραδοσιακή πίτα και άλλα). Ταυτόχρονα, θα περιηγηθεί σε αναπαλαιωμένους χώρους με εκθέματα της λαϊκής μας κουλτούρας. Οι δύο αυτές διαδρομές απευθύνονται σε ευρύ κοινό, χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες ποδηλατικές ικανότητες (δυνατότητα χρήσης e-bike).

Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια αλματώδης αύξηση στις αφίξεις των τουριστών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση και του εναλλακτικού τουρισμού;

Οι αριθμοί ρεκόρ στον τουρισμό είναι αρκετά θετικοί για την οικονομία της χώρας μας, ωστόσο όσον αφορά τον εναλλακτικό τουρισμό δεν είναι και τόσο θετικοί, λόγω του ότι οι πλείστοι προτιμούν να πληρώνουν για πακέτα all inclusive, που στην ουσία είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη Κύπρο. Τα πακέτα αυτά προωθούνται από το εξωτερικό και οι τουρίστες δεν έχουν τη δυνατότητα να βγουν έξω από τα ξενοδοχεία και να απολαύσουν τις ομορφιές της χώρας μας.