«Θέλει εξάσκηση. Απλά παίρνεις μία μεγάλη αναπνοή και καταδύεσαι όσο πιο βαθιά μπορείς. Ή όσο πιο μακριά μπορείς. Εξαρτάται απ’ το αγώνισμά σου», απαντά σε ήρεμο και χαμογελαστό τόνο ο Γιώργος όταν σχεδόν έντρομη τον ρωτάω πως μπορεί κάποιος να καταδυθεί πέραν απ’ τα δυόμιση μέτρα που προσωπικά μου προκαλούν πανικό. «Εκπαίδευση και χαλάρωση. Όλοι μπορούμε. Γεννηθήκαμε για να είμαστε μες το νερό», συνεχίζει στον ίδιο χαλαρό και σταθερό τόνο.

Ο Παναγιωτάκης προπονείται καθημερινά και εκτός απ’ το αγωνιστικό κομμάτι του πρωταθλητισμού στην ελεύθερη κατάδυση, είναι και δάσκαλος κολύμβησης για νήπια και βρέφη, στο (link στην Κάτω Δευτερά.

Από πότε ασχολείσαι με την ελεύθερη κατάδυση; Όσον αφορά στον πρωταθλητισμό, απ’ το 2008 κι επιπλέον είμαι απ’ το 2013 εκπαιδευτής ελεύθερης κατάδυσης. Τον τελευταίο καιρό επικεντρώθηκα στα αγωνίσματα πισίνας που χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Την δυναμική άπνοια, με μία αναπνοή, δηλαδή, να διανύσεις την μέγιστη απόσταση που μπορείς και την στατική άπνοια, που είναι το κράτημα της αναπνοής στην επιφάνεια της πισίνας. Η δυναμική άπνοια μπορεί να γίνει με πέδιλα -είτε διπλά είτε μονοπέδιλο- αλλά και χωρίς πέδιλα, σε στιλ προσθίου.

Οι άνθρωποι έχουμε ένα καταδυτικό αντανακλαστικό που μας εξοικονομεί οξυγόνο. Πρόκειται για το ίδιο αντανακλαστικό που έχουν και τα θαλάσσια θηλαστικά.

Απ’ το 2008 μέχρι σήμερα έχουν μεσολαβήσει και κάποιες παγκόσμιες επιτυχίες, έτσι; Το πρώτο μετάλλιο που είχα κατακτήσει ήταν το χάλκινο, εν έτη 2011 σε αγωνίσματα βάθους με μονοπέδιλο. Ήμουνα ο δεύτερος Έλληνας αθλητής που καταδύθηκε κάτω απ’ τα 100 μέτρα. Το 2013 κέρδισα το ασημένιο μετάλλιο στο αγώνισμα της στατικής άπνοιας, όταν και κράτησα την αναπνοή μου για 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα και το 2015 κέρδισα το πρώτο μου χρυσό μετάλλιο σε παγκόσμιο πρωτάθλημα στο αγώνισμα της δυναμικής άπνοιας. Το 2016 έκανα και το πρώτο μου παγκόσμιο ρεκόρ στο συγκεκριμένο άθλημα, στα 300 μέτρα οριζοντίως.

Τι σε έχει κερδίσει στο άθλημα αυτό; Η πτώση προς το κέντρο της γης. Θεωρώ πως πρόκειται για ένα άθλημα που σε κάνει να ψάχνεις περισσότερο τον εαυτό σου. Εμείς οι ελεύθεροι δύτες, όταν καταδυόμαστε, βλέπουμε μέσα απ’ τον εαυτό μας. Δεν βλέπουμε έξω. Κλείνεις τα μάτια και κάνεις την κατάδυσή σου.

Όταν λες «δεν βλέπουμε έξω», τι εννοείς; Δεν μπορείς να κοιτάζεις τι γίνεται έξω στο βυθό. Να συγκεντρωθείς δηλαδή στο περιβάλλον του. Δεν έχεις, εξάλλου, αρκετό οξυγόνο για να το σπαταλάς κοιτάζοντας δεξιά και αριστερά.

Μετά τα τριάντα μέτρα μες τον βυθό, αρχίζεις να γλιστράς προς τα κάτω. Απλά πέφτεις. Προς το κέντρο της γης.

Δεν έχεις, δηλαδή, την εικόνα της κατάδυσης; Έχεις το συναίσθημα. Το νιώθεις. Το μόνο που κάνεις είναι να ανοιγοκλείνεις τα μάτια. Καταδυόμαστε κάθετα σε σχοινί οπότε με το που αλλάζει η θερμοκρασία, και το νερό γίνεται πιο κρύο, αλλάζει και το συναίσθημα. Στην αγωνιστική ελεύθερη κατάδυση, αυτή που γίνεται σε μεγάλο βάθος και από αθλητές παγκόσμιας κλάσης, πρέπει να έχεις αυτοέλεγχο και να μην κοιτάς το περιβάλλον γύρω σου σπαταλώντας οξυγόνο. Ξέρεις, οι άνθρωποι έχουμε ένα καταδυτικό αντανακλαστικό που μας εξοικονομεί οξυγόνο. Αυτό θα το καταλάβεις αν βουτήξεις το πρόσωπό σου σε κρύο νερό. Πρόκειται για ένα αντανακλαστικό που το έχουν και τα θαλάσσια θηλαστικά.

Και πώς λειτουργεί αυτό; Σ’ αυτή την συνθήκη οι κτύποι της καρδιάς πέφτουνε και το σώμα καταναλώνει λιγότερο οξυγόνο. Έτσι καταφέρνει κάποιος να κρατήσει την αναπνοή του. Το αντανακλαστικό αυτό διώχνει το αίμα απ’ τα άκρα και το οδηγεί στον πνεύμονα.

Όταν καταδύεται κάποιος σε βάθος δεν επηρεάζεται και η ακοή; Κοίτα, μία απ’ τις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε οι καταδύτες αυτού του τύπου, είναι σχετικά με τα αυτιά μας. Υπάρχει μία συγκεκριμένη τεχνική αλλά για να μπορεί να είναι πραγματοποιήσιμη, κάτω από ένα συγκεκριμένο βάθος όπως για παράδειγμα τα 50 μέτρα, δεν πρέπει να φοράμε μάσκα.

Γιατί; Γιατί η μάσκα χρειάζεται αέρα για να επανέλθει στα φυσιολογικά της. Και οτιδήποτε έχει αέρα συμπιέζεται. Ο πνεύμονας, τα αυτιά, οτιδήποτε. Κάνουμε την λεγόμενη «εξίσωση» που ουσιαστικά αφορά στην αποσυμπίεση. Εξισώνεις δηλαδή την εξωτερική πίεση με την εσωτερική. Είναι κάτι που μαθαίνεις να το κάνεις αυτόματα. Μπαίνεις ο ίδιος, δηλαδή, στον αυτόματο πιλότο. Στο πρόσωπο έχουμε αισθητήρες οι οποίοι αναδεικνύουν το καταδυτικό αντανακλαστικό ακόμα πιο έντονα. Όταν φορέσω μάσκα δεν επιτρέπω σ’ αυτούς τους αισθητήρες του προσώπου μου, στο μέτωπο και στα μάτια, να ‘ρθουν σε επαφή με το νερό. Και πρέπει να 'ρθουν. Νομίζω οι άνθρωποι γεννηθήκαμε για να είμαστε μες το νερό.

Το βάθος δεν σε απασχολεί καθόλου; Καθόλου. Κι αυτό γιατί την ώρα που καταδύεσαι αισθάνεσαι πάρα πολύ ωραία. Όσο πιο βαθιά πηγαίνεις, τόσο πιο ωραία αισθάνεσαι. Ο όγκος του αέρα συμπιέζεται κατά πολύ και το οξυγόνο που υπάρχει μέσα στον αέρα είναι σε τόσο μεγάλη ποσότητα που σου δίνει την εντύπωση πως μπορείς να αντέξεις, εκεί κάτω στον βυθό, για… πάντα.

Θα έλεγες πως νιώθεις ευφορία δηλαδή; Ναι, ακριβώς αυτό.

Πώς θα το περιέγραφες; Δεν ξέρω αν μπορεί να το κατανοήσει κάποιος που δεν είναι του αθλήματος ή δεν είναι, τουλάχιστον, σε προχωρημένο στάδιο. Πρόκειται για ένα αίσθημα που, όταν πλέον έχεις αυτοματοποιήσει την τεχνική σου, είναι απερίγραπτο. Συνήθως το νιώθεις μετά τα τριάντα μέτρα μες τον βυθό, όταν αρχίζεις ουσιαστικά να γλιστράς προς τα κάτω. Τότε το σώμα αρχίζει να καταδύεται αυτόματα και δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι. Απλά πέφτεις. Προς το κέντρο της γης.

Το αίσθημα του φόβου υπάρχει; Ναι υπάρχει κι αυτό. Κι όμως, μαθαίνεις να το καταπολεμάς γιατί ξέρεις πως πρόκειται για μία διαδικασία που θα ολοκληρωθεί. Δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο μπορεί να φαντάζεται κάποιος. Γι’ αυτό πραγματοποιούνται και ασκήσεις πνευματικής ετοιμότητας πιο πριν, ούτως ώστε όταν μπει κάποιος σ’ αυτή την κρίσιμη ζώνη του στρες να είμαι πιο χαλαρός και να μπορέσει να πραγματοποιήσει ορθά την τεχνική της κολύμβησης. Να βρει τον ρυθμό του. Να μην πανικοβάλλεται.

Μέχρι πόσα λεπτά μπορεί κάποιος επαγγελματίας να κρατήσει την αναπνοή του; Το παγκόσμιο ρεκόρ είναι στα 12 λεπτά. Παίρνεις μία πλήρη εισπνοή, βάζεις το κεφάλι στο νερό και ξεκινάει να μετράει ο χρόνος.

Κι εσένα ποιο είναι το ρεκόρ σου; Έχω σχεδόν 9 λεπτά. Είναι εθνικό, πανελλήνιο ρεκόρ και ήταν η δεύτερη καλύτερη επίδοση στον κόσμο το 2013.

Κανονικά πρέπει να αναπνέουμε απ' το διάφραγμα, όπως τα μικρά παιδιά. Οι περισσότεροι ενήλικες αναπνέουν πλευρικά κι αυτό δεν τους επιτρέπει να εκμεταλλεύονται το μέγιστο οξυγόνο.

Και το μάξιμουμ μίας κατάδυσης ποιο είναι; Για ένα αθλητή σε αγωνιστική κατηγορία που φοράει μονοπέδιλο -γιατί υπάρχουν πολλές κατηγορίες ελεύθερης κατάδυσης- το παγκόσμιο ρεκόρ είναι στα 130 μέτρα.

Για να προσεγγίσεις τέτοια ρεκόρ, φαντάζομαι θα χρειάζεται καθημερινή προπόνηση. Προσωπικά προπονούμαι καθημερινά στο κολυμβητήριο Λευκωσίας, έξι φορές την βδομάδα, για περίπου μία ώρα την ημέρα. Η προπόνησή μου περιλαμβάνει ασκήσεις αναπνοών και ασκήσεις διαλογισμού, για να μπορώ να είμαι χαλαρός και να καταπολεμώ την δυσφορία. Αυτό το πετυχαίνεις πνευματικά.

Η προπόνηση είναι πιο εντατική πριν από τους εκάστοτε αγώνες; Κάνεις ένα φορμάρισμα αλλά πρέπει να αφήσεις το σώμα να ξεκουραστεί. Η προπόνηση δημιουργεί αυξημένες καύσεις οξυγόνου, οπότε πριν από αγώνες οφείλεις να μειώσεις τις προπονήσεις. Είναι το πρόβλημα του μεταβολισμού. Το σώμα μας είναι στα 1,600 κυβικά και πρέπει να το ρίξουμε στα 800 κυβικά, να καίει λιγότερο δηλαδή. Για να το επιτύχεις αυτό πρέπει να σταματήσεις τις εξωτερικές δραστηριότητες. Χρειάζεται πλήρης αποκατάσταση έως και τέσσερις ημέρες πριν.

Αρχίζει κάποιος σήμερα μαθήματα κατάδυσης. Τι εκπαίδευση θα λάβει αρχικά; Θα διδαχθούμε τις τεχνικές αναπνοών, γιατί είναι κάτι που δεν γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος. Κανονικά πρέπει να αναπνέουμε από το διάφραγμα, που βρίσκεται κάτω στην κοιλιά. Έτσι αναπνέουν τα μικρά παιδιά, απ’ το διάφραγμα. Ο τρόπος με τον οποίο αναπνέουν οι περισσότεροι ενήλικες δεν τους επιτρέπει να εκμεταλλεύονται το μέγιστο οξυγόνο κι αυτό γιατί αναπνέουν πλευρικά, μόνο απ’ τον θώρακα δηλαδή. Αυτό συμβαίνει ιδίως όταν είμαστε αγχωμένοι.

Και τι θα ακολουθήσει; Μετά τις αναπνοές, μαθαίνουμε πώς να χαλαρώνουμε τους παλμούς της καρδιάς. Αναπνέοντας απ’ το διάφραγμα έχεις λιγότερους κτύπους ανά λεπτό απ’ ότι όταν αναπνέεις πλευρικά, πράγμα που είναι μεγάλο πλεονέκτημα δηλαδή. Μαθαίνεις να διαχειρίζεσαι την αναπνοή σου βασικά, ούτως ώστε να προσλαμβάνεις περισσότερο οξυγόνο και να αποβάλλεις διοξείδιο.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ ΣΤΟ WINGSUIT.

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να τελειώσει μία προσπάθεια άπνοιας; Το διοξείδιο. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο περισσότερος κόσμος. Δεν είναι η έλλειψη οξυγόνου. Το διοξείδιο παράγεται σε τόσο μεγάλη ποσότητα στο σώμα κατά την διάρκεια της αναπνοής, που πρέπει να το βγάλεις. Βασικά οι άνθρωποι είναι πάρα πολύ ευαίσθητοι σ’ αυτό το χημικό στοιχείο, γι’ αυτό αναπνέουμε κιόλας. Οπότε, δεν αναπνέουμε επειδή πέφτει το οξυγόνο αλλά επειδή ανεβαίνει το διοξείδιο.

Αρχίζει εκτός νερού η εκπαίδευση; Ναι γιατί πρέπει να αφήσεις αρχικά τον υποψήφιο καταδύτη σ’ ένα ασφαλές γι’ αυτόν περιβάλλον. Προηγούνται κάποια μαθήματα πριν μπούμε στο νερό. Όσο πιο γρήγορα μπορεί κάποιος να πάρει τις αναπνοές του ορθά και αυθόρμητα, τόσο πιο εύκολα θα αντιμετωπίσει εντός του νερού την διαδικασία.

Σε ποιο βάθος μπορεί να καταδυθεί κάποιος αρχάριος; Για να πιστοποιηθεί στο πρώτο επίπεδο, θα πρέπει να κρατήσει την αναπνοή του κοντά στα δύο λεπτά και να βουτήξει στα δέκα μέτρα. Αυτό μπορεί να το επιτύχει κάποιος μέσα σε δέκα μαθήματα κι αφορά στην βαθμίδα του πρώτου επιπέδου. Υπάρχουν βαθμίδες και επίπεδα. Κι ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι να βρίσκεται συνεχώς δίπλα στον μαθητευόμενο.

Πως μπορεί το άθλημα αυτό να διαφοροποιήσει την καθημερινότητα κάποιου ανθρώπου; Με πολλούς τρόπους αλλά θεωρώ πως ο πιο σημαντικός είναι πως σε κάνει δυνατότερο νοητικά. Με την προπόνηση της άπνοιας στην ελεύθερη κατάδυση έχεις να αντιμετωπίσεις το στρες και την ανάγκη για αναπνοή, η οποία είναι πάρα πολύ έντονη. Μία ανάγκη στην οποία δεν μπορείς να αντισταθείς. Μέσω της ελεύθερης κατάδυσης αυξάνεις τα ερυθρά σου αιμοσφαίρια περισσότερο απ’ το μέσο όρο. Κι αυτό γιατί το σώμα σου αντιλαμβάνεται την άπνοια και την έλλειψη οξυγόνου σαν πραγματική συνθήκη, οπότε αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια κι αυτά μεταφέρουν περισσότερο οξυγόνο. Έτσι, έχεις και περισσότερη αντοχή και στις υπόλοιπες καθημερινές σου δραστηριότητες. Μπορώ να πω πως έχεις μία επιπλέον ετοιμότητα απ’ τον μέσο άνθρωπο.

Περισσότερα για τον Γιώργο Παναγιωτάκη: Ιστοσελίδα / (link