Το Animattikon Project, το διεθνές φεστιβάλ animation της Πάφου , ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες για τρίτη συνεχή χρονιά, διευρύνοντας κατά πολύ τον κύκλο δραστηριοτήτων του. Το κοινό της Πάφου και όχι μόνο είχε την ευκαιρία να απολαύσει το οπτικό κονσέρτο ARK II (συναυλία κλασικής μουσικής με προβολή animation), που σήμανε και την επιστροφή του φεστιβάλ στη “γενέτειρά” του, στον πολυχώρο Αττικόν.

Το κονσέρτο, με τη στήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Κύπρου, έδωσε και το έναυσμα για τη βδομάδα που ακολούθησε, με εργαστήρια, διαλέξεις και συζητήσεις για το animation, πληθώρα προβολών, καθώς και με γιορτές και πάρτι σε όλη την πόλη.

Στο πλαίσιο του φεστιβάλ λειτούργησαν επίσης τέσσερα εργαστήρια με ποικίλες θεματικές (κινούμενο σχέδιο, μαριονέτες, κινησιολογία κ.ά.), από καταξιωμένους καλλιτέχνες, στα οποία συμμετείχαν πάνω από εκατό φίλοι του animation, ενήλικες αλλά και παιδιά, που τώρα ανακαλύπτουν τα μυστικά του είδους.

O Χαράλαμπος Μαργαρίτης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Animattikon Project μας μιλά για τη σημασία του θεσμού, σκοπός του, τις συνεργασίες, τα οφέλη για την πόλη της Πάφου και για τον ρόλο που διαδραματίζει το κυπριακό animation στη διεθνή σκηνή.

Τι είναι το Animattikon;

Το Animattikon είναι ένα διεθνές φεστιβάλ animation το οποίο ιδρύθηκε το 2017, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ΠΑΦΟΣ2017 και το οποίο έκτοτε λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τον Οκτώβριο. Διοργανώνεται από το Κέντρο Τεχνών Κίμωνος και, όπως υποδηλώνει και το όνομά του, έχει σαν κέντρο του τον πολυχώρο πολιτισμού Αττικόν.

Ποιος ο σκοπός του θεσμού;

Ο βασικός σκοπός του είναι να παρουσιάσει την τέχνη του animation στο κοινό της Πάφου - και της Κύπρου γενικότερα - και να το εκπαιδεύσει στο να αναγνωρίζει την καλλιτεχνική και τεχνική αξία μιας ταινίας που βλέπει. Κατ’ επέκταση, η εκπαιδευτική πτυχή του φεστιβάλ είναι ίσως και η πιο σημαντική: γι’ αυτό διοργανώνονται κάθε χρόνο όσο το δυνατόν περισσότερα εργαστήρια, για παιδιά και για ενήλικες (όλα δωρεάν) που εισάγουν τους συμμετέχοντες στις διάφορες τεχνικές πτυχές του animation.

Φέτος, φιλοξενήσαμε τον υποψήφιο για Ευρωπαϊκό Βραβείο Animation Γιώργο Νικόπουλο

Σκοπός του Animattikon είναι επίσης να προβάλει τη διεθνή και ντόπια παραγωγή animation. Μέσα από προβολές ταινιών και παρουσιάσεις ντόπιων και ξένων δημιουργών, στοχεύει στο να δημιουργήσει μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στην κυπριακή κοινότητα animation και τη διεθνή. Γι’ αυτό και δίνουμε τόσο πολύ βάρος στις διεθνείς συνεργασίες, ανταλλαγές και συμπράξεις.

Πέρα από αυτό, το φεστιβάλ προσπαθεί να γίνει ένας άξονας γύρω από τον οποίο θα συσπειρωθούν και θα συντονιστούν οι διάφοροι θεσμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα του πολιτισμού, τόσο στην Πάφο όσο και στην υπόλοιπη Κύπρο. Είναι μια προσπάθεια να ενώσουμε δυνάμεις ώστε να αναπτυχθεί η πολιτιστική ζωή της πόλης.

Μιλήστε μας για τις συνεργασίες με τους Κύπριους και ξένους καλλιτέχνες που συμμετείχαν

Ένα φεστιβάλ δεν είναι τίποτα αν δεν λειτουργεί με βάση το πνεύμα της συνεργασίας. Δίνοντας έμφαση στην εξωστρέφεια και τη συνεργασία με τη διεθνή σκηνή animation, έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε σχέσεις με σημαντικούς θεσμούς και ιδρύματα του εξωτερικού, όπως το διεθνές φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων Animasyros, το διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους της Φλωρεντίας, το διεθνές φεστιβάλ animation του Βίμποργκ της Δανίας, καθώς επίσης και με τις σχολές FilmAkademie της Βυρτεμβέργης στη Γερμανία και το The Animation Workshop στη Δανία.

Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε την τεράστια στήριξη που προσφέρει κάθε χρόνο η Thanos Hotels στο φεστιβάλ, από την πρώτη του κιόλας διοργάνωση. Χάρη στη γενναιόδωρη φιλοξενία των ξενοδοχείων της εταιρείας, μπορούμε κάθε χρόνο να υποδεχόμαστε εκλεκτούς καλεσμένους από το χώρο του animation και να δίνουμε την ευκαιρία τόσο στο κοινό, όσο και στην κυπριακή κοινότητα animators να τους γνωρίσουν και να ανταλλάξουν ιδέες μαζί τους. Η θερινή, μάλιστα, έκδοση του φεστιβάλ που έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2019, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την τεράστια βοήθεια και γενναιοδωρία του ξενοδοχείου Άνασσα που παρείχε τόσο φιλοξενία όσο και χώρους και εξοπλισμό για τα εργαστήρια και τις προβολές.

Το Animattikon είναι, δυστυχώς, ο μοναδικός θεσμός που γεννήθηκε στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος 2017 και ο οποίος έχει επιβιώσει μετά τη λήξη της

Οι καλλιτέχνες που προσκαλούμε συνήθως παρουσιάζουν τη δουλειά τους και διοργανώνουν εργαστήρια τα οποία προσφέρουν μια σπάνια ματιά στη δημιουργική τους διαδικασία -κάτι που είναι ανεκτίμητο. Φέτος, για παράδειγμα φιλοξενήσαμε τον υποψήφιο για Ευρωπαϊκό Βραβείο Animation Γιώργο Νικόπουλο, ο οποίος παρουσίασε τη μέθοδο εργασίας του σε μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις, ενώ την προηγούμενη μέρα διοργάνωσε ένα εργαστήριο στο οποίο δίδασκε τη μέθοδο αυτή πρακτικά.

Πέρσι κάναμε κάτι ανάλογο με τον Ιταλό σκηνοθέτη Thomas Kunstler ο οποίος τώρα ετοιμάζει μια μεγάλου μήκους ταινία stop motion για τη ζωή του Μάρκου Βαμβακάρη. Το καλοκαίρι, στη θερινή μας έκδοση, παρουσιάσαμε το έργο του ισπανικού στούντιο Cabeza Voladora, του οποίου οι ιδρυτές Sami Natsheh και Arly Jones διοργάνωσαν διήμερο εργαστήρι για παιδιά.

Ταυτόχρονα παρουσιάζονται και ντόπιοι δημιουργοί όπως ο Νίκος Σύννος ο οποίος μας παρουσίασε το 2017 την τελευταία του ταινία La Soupe μαζί με ένα μέρος της έρευνάς του στο animation και, φέτος, ο Αντρέας Αριστοδήμου ο οποίος παρουσίασε μια σύντομη διάλεξη για το πώς λειτουργούν οι κούκλες στο stop motion η οποία ακολουθήθηκε από πρακτικό εργαστήριο.

Επίσης, έχουμε φιλοξενήσει εργαστήρια από τους Κύπριους animators Παναγιώτα Μιχαήλ και Μάριο Ματθαίου, οι οποίοι έχουν γίνει πλέον σταθεροί συνεργάτες μας.

Πέραν τούτου, η φετινή μας έκδοση διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της ASIFA Κύπρου, της κυπριακής οργάνωσης επαγγελματιών του animation. Ο πρόεδρος της οργάνωσης Πασχάλης Πασχάλη και ο Αλέξανδρος Γεννάρης, μέλος του διοικητικού της συμβουλίου, συμμετείχαν στις κριτικές επιτροπές για τα Χρυσά Καπέλα, τα βραβεία που απονείμαμε φέτος. Αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της οργάνωσης, ακόμη και αυτά που δεν συμμετείχαν ενεργά, ήταν πολύ υποστηρικτικά για την προσπάθεια μας - έτσι, ανυπομονούμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία αυτή στο άμεσο μέλλον.

Ποιες τεχνικές πτυχές καλύπτονται; Δίνεται σημασία και σε πειραματικές προσεγγίσεις;

Προσπαθούμε να προβάλουμε όσο το δυνατόν καλύτερα μπορούμε με τα μέσα που διαθέτουμε το ευρύ φάσμα εκδοχών του animation. Γι’ αυτό και στην επίσημη επιλογή κάθε έτους παρουσιάζουμε τόσο τις πιο “συμβατικές” ταινίες (με συμβατικές εννοώ πιο εύκολα αναγνωρίσιμες σε επίπεδο τεχνικής) όσο και τις πιο πειραματικές ταινίες που υποβάλλονται.

Πέρα από αυτό, προσπαθούμε να αναδείξουμε αυτό που ονομάζουμε εξω-κινηματογραφικό animation, δηλαδή περιπτώσεις animation που δημιουργήθηκαν εκτός κινηματογραφικού συγκειμένου, όπως είναι ταινίες που έγιναν ως εκθεσιακά αντικείμενα (αυτό ήταν και το θέμα της φετινής έκθεσης Off Screen με την οποία άνοιξε το φεστιβάλ ή οι εφαρμογές εικονικής ή επαυξημένης πραγματικότητας. Στο μέλλον προγραμματίζουμε αφιερώματα σε βιντεοπαιχνίδια και άλλες μορφές animation που ξεπερνούν τα όρια του κινηματογράφου ή τα διευρύνουν.

Σε τι κοινό απευθύνεται το φεστιβάλ;

Απευθύνεται σε όλους ανεξαιρέτως - φροντίζουμε κάθε χρονιά να έχουμε εκδηλώσεις, ταινίες και δραστηριότητες στις οποίες μπορούν όλοι να συμμετάσχουν και τις οποίες μπορούν όλοι να απολαύσουν εξίσου.

Υπάρχουν οφέλη για την πόλη της Πάφου;

Φυσικά. Κατ’ αρχάς θεωρούμε ότι είναι σημαντικό να καθιερωθεί ένα σταθερό πολιτιστικό σημείο αναφοράς για την πόλη της Πάφου. Το Animattikon είναι, δυστυχώς, ο μοναδικός θεσμός που γεννήθηκε στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος 2017 και ο οποίος έχει επιβιώσει μετά τη λήξη της. Θεωρούμε ότι κουβαλά ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς και της ενέργειας εκείνης της μοναδικής για την Πάφο περιόδου και αυτό, πιστεύουμε, είναι κάτι το οποίο χρειάζεται η πόλη. Ακόμη και σε απλά συμβολικό επίπεδο αυτό είναι υψίστης σημασίας για την πολιτιστική δραστηριότητα και ανάπτυξη της πόλης.

Πέρα από αυτό, το φεστιβάλ ήδη έχει αρχίσει να γίνεται η αφορμή για συντονισμό και συσπείρωση των πολλαπλών φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του πολιτισμού και αυτό είναι κάτι που θεωρούμε απαραίτητο για την ανάπτυξη αυτή. Το φεστιβάλ μας έχει κατ’ εξοχήν σαν πρόθεση το να ξεπεράσουμε συλλογικά σαν κοινότητα τον διασκορπισμό, να ξαναβρούμε την κεκτημένη ταχύτητα του Πάφος 2017 και το να συνεργαστούμε με κοινούς στόχους - να κοιτάξουμε πώς μπορούμε σαν ομάδα να οργανώσουμε και να στηρίξουμε κάτι ουσιώδες.

Υπάρχει στήριξη από το Δήμο;

Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που ο Δήμος στηρίζει ενεργά το φεστιβάλ και αυτό μας χαροποιεί πολύ. Η συνεργασία αυτή κατέστη δυνατή χάρη σε πρωτοβουλία της Στέλλας Σιέπη, διευθύντριας της όπερας της Πάφου και είναι μια σημαντικότατη κίνηση προς τη δημιουργία ιδανικών συνθηκών πολιτιστικής ανάπτυξης. Αυτό επιβεβαίωσε και ο δήμαρχος Πάφου, κύριος Φαίδωνος, ο οποίος άνοιξε με μια σύντομη ομιλία του το φεστιβάλ στις 26 του Οκτώβρη και εξέφρασε την επιθυμία του να μετατραπεί το Animattikon σε ετήσιο φεστιβάλ Πάφου. Αυτό μας γεμίζει με ελπίδες για το μέλλον.

Έχοντας το ρόλο του συνδιοργανωτή στη φετινή έκδοση του φεστιβάλ, ο Δήμος μας παραχώρησε τους χώρους του Αττικόν και την Παλιά Ηλεκτρική, όπου φιλοξενήθηκαν εργαστήρια και προβολές και στήριξε και οικονομικά τις δραστηριότητές μας. Χωρίς τη συμμετοχή του είναι αμφίβολο το κατά πόσον το φεστιβάλ θα είχε την επιτυχία και την απήχηση που είχε φέτος.

Τώρα, με τη λήξη της φετινής έκδοσης, ανυπομονούμε να δούμε με ποιους τρόπους θα μπορέσουμε να διευρύνουμε αυτή τη συνεργασία για να αγγίξουμε ακόμα περισσότερο κόσμο και να συντείνουμε σε μια πολιτιστική αναβίωση της πόλης που να έχει διάρκεια.