Αναμφίβολα, το Brexit (επικυρώθηκε και επίσημα από τη βασίλισσα Ελισάβετ την περασμένη βδομάδα) θα επηρεάσει δραστικά τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) και Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η πολυαναμενόμενη τελική μορφή του μοντέλου «σχέσης με ΕΕ» που θα επιλέξει να ακολουθήσει το ΗΒ αναμένεται να έχει και σημαντική επίδραση σε διάφορους τομείς της οικονομίας του, όπως οι υπηρεσίες, οι οποίες αποτελούν το 80%.

Οποιοδήποτε μοντέλο επιλεγεί που δε θα προσφέρει προνομιακή πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά της ΕΕ σε ό,τι αφορά την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από το ΗΒ (παρόμοια με αυτή που προσφέρει το καθεστώς του «Διαβατηρίου» σύμφωνα με την ισχύουσα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για χρηματοοικονομικές υπηρεσίες), ίσως δημιουργήσει την ανάγκη για μεταφορά έδρας ή/και τη δημιουργία δεύτερης έδρας εντός της ΕΕ.

Ο τομέας των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο των υπηρεσιών που εξάγονται από το ΗΒ στην ΕΕ. Σύμφωνα με το Financial Conduct Authority του ΗΒ περίπου 5.500 εγγεγραμμένες εταιρείες (όπως τράπεζες, ασφαλιστικές και εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων) στο ΗΒ χρησιμοποιούν το καθεστώς του «Διαβατηρίου» για να έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Άρα, γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο σημαντική θα είναι η ζημιά στην οικονομία του ΗΒ εάν απωλέσει αυτό το καθεστώς. Ήδη κάποιες μεγάλες τράπεζες, ασφαλιστικές και άλλες πολυεθνικές εταιρείες (με πιο πρόσφατες περιπτώσεις αυτές της Airbus και της BMW) έχουν εκδηλώσει τις ανησυχίες τους για την τελική μορφή του μοντέλου εξόδου καθώς επίσης και το χρονοδιάγραμμα, αφού παρατηρείται καθυστέρηση ως προς την τελική έκβαση της συμφωνίας. Κάποιες από αυτές τις εταιρείες έχουν εκδηλώσει την πρόθεση τους να εγκαταλείψουν το Λονδίνο και να εγκατασταθούν σε άλλη πόλη εντός της ΕΕ και κάποιες άλλες το έχουν ήδη κάνει μεταφέροντας αρκετό από το προσωπικό τους αλλά και τα κεντρικά γραφεία τους. Μερικά παραδείγματα είναι αυτά της HSBC (1.000 θέσεις εργασίας από το Λονδίνο στο Παρίσι όπου θα μεταφερθούν και τα κεντρικά τους γραφεία), της Lloyd’s (100 θέσεις εργασίας από το Λονδίνο στις Βρυξέλλες και τα κεντρικά τους γραφεία από το Λονδίνο στο Δουβλίνο), της JPMorgan (χιλιάδες θέσεις εργασίας από το Λονδίνο στο Δουβλίνο, Φρανκφούρτη και Λουξεμβούργο), της Barclays, της Bank of America κ.ά.

Σύμφωνα με την ισχύουσα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για χρηματοοικονομικές υπηρεσίες το καθεστώς για διαχείριση κεφαλαίων περιλαμβάνεται στις ακόλουθες Οδηγίες της ΕΕ:

(1) Οδηγία για Διαχειριστές Εναλλακτικών Επενδύσεων (AIFMD) (2) Οδηγία για Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (UCITS) (3) Οδηγία για Αγορές Χρηματοοικονομικών Μέσων (MiFID)

Επιπρόσθετα, οι εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές σε παράγωγα από τους διαχειριστές κεφαλαίων ρυθμίζονται από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τέτοιες αγορές, γνωστό ως EMIR. Γενικά, οι διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων του ΗΒ έχουν εισοδήματα από πελάτες και επενδυτές από: (i) υπηρεσίες σε UCITS, (ii) υπηρεσίες σε AIFs και (iii) υπηρεσίες σε ξεχωριστά χαρτοφυλάκια επενδυτικών ταμείων. Μετά την εφαρμογή του Brexit οι διαχειριστές αυτοί θα απωλέσουν την πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες αφού θα θεωρούνται πλέον εταιρείες «τρίτων χωρών» και δε θα απολαμβάνουν το πλεονέκτημα του καθεστώτος «διαβατηρίου» που απορρέει από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για AIFMD, UCITS και MiFID. Επομένως, οι διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων του ΗΒ (και όχι μόνο) θα επιδιώξουν να επωφεληθούν μέσω άλλων Ευρωπαϊκών Κέντρων (EU Gateway Hubs), ούτως ώστε να διατηρήσουν την πρόσβαση τους στην αγορά της ΕΕ. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

• Αλλάζοντας την κατοικία (domicile) του Επενδυτικού Ταμείου ή/και του Διαχειριστή Επενδύσεων (επί του παρόντος η αλλαγή κατοικίας δεν επιτρέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία του ΗΒ) ή

• Αντικαθιστώντας τον Διαχειριστή Επενδύσεων με ένα εγκεκριμένο παροχέα υπηρεσιών στην ΕΕ (hosting platform) και ο οποίος, με τις απαραίτητες συμφωνίες, θα αναθέτει πίσω στον Διαχειριστή Επενδύσεων του ΗΒ τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου του Επενδυτικού Ταμείου.

Στηριζόμενη στα πλεονεκτήματα που διαθέτει ως χρηματοοικονομικό κέντρο παροχής υπηρεσιών, ως ένα EU Gateway Hub και ως πόλος έλξης επενδύσεων με τα διάφορα κίνητρα που έχουν δοθεί, η Κύπρος μπορεί να επωφεληθεί από αυτή την επιχειρηματική αβεβαιότητα που αναμένεται πως θα υπάρχει μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΒ και ΕΕ για την αποχώρηση (ακόμα και μετά την επίτευξη μιας συμφωνίας αποχώρησης, εάν αυτή δεν περιλαμβάνει κάποια συγκεκριμένη πρόνοια για το καθεστώς «Διαβατηρίου»).

Σταύρος Νεοφύτου, Principal, ΚPMG Limited