Η συγκέντρωση μεγάλου μεριδίου αγοράς σε μικρό αριθμό τουριστικών πρακτόρων του εξωτερικού, τους δίνει από τη μια ασύμμετρη διαπραγματευτική δυνατότητα (σε ό,τι αφορά τις συμφωνίες με τους ξενοδόχους), ενώ από την άλλη δημιουργείται σημαντικός κίνδυνος στην περίπτωση που κάποιος από αυτούς τους οργανισμούς καταρρεύσει (όπως έγινε με την Thomas Cook).

Βασικός κανόνας διαχείρισης του κινδύνου είναι η διασπορά του, έτσι ώστε οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη να μπορεί να απορροφηθεί άμεσα. Από την άλλη, κάποιος θα μπορούσε να αντιπαραβάλει ότι δεν υπήρχαν επιλογές, εφόσον οι συγκεκριμένοι οργανισμοί επιδιώκουν να συνεργαστούν με τους κύπριους επιχειρηματίες.

Το ερώτημα είναι με ποιο τρόπο θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε και άλλους οργανωτές ταξιδιών, ώστε να διαμοιραστεί το μερίδιο αγοράς σε περισσότερους. Να αυξηθεί δηλαδή η ζήτηση για διακοπές στην Κύπρο. Αυτό δεν έγινε μέχρι τώρα και οι λόγοι είναι πολλοί, όπως το «γερασμένο προϊόν», ο μεγάλος ανταγωνισμός και η νοοτροπία του να μη σχεδιάζουμε για το αύριο, εφόσον τα πράματα τώρα πάνε σχετικά καλά. Γενικά ως νοοτροπία θυμόμαστε τα νέα οικονομικά μοντέλα όταν βρισκόμαστε σε ύφεση, όπως έγινε το 2013. Δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση των ενδεχομένων προβλημάτων που δυνατόν να δημιουργηθούν, για παράδειγμα από σημαντική μείωση στη ζήτηση για ακίνητα από το εξωτερικό.

Mετά την κατάρρευση της Thomas Cook ακούστηκε και πάλι το ενδεχόμενο ολοκλήρωσης του σχεδίου στρατηγικής για τον τουρισμό. Αυτό όμως πιθανότατα να γίνει σε ένα εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον, αφού οι ξενοδόχοι είναι σχεδόν βέβαιο πως θα δεχθούν ισχυρές πιέσεις για μεγαλύτερες εκπτώσεις στα πακέτα διακοπών της επόμενης σεζόν από τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, οι οποίοι θα καλεστούν να αναπληρώσουν το κοινό της Thomas Cook.

Ο τομέας του τουρισμού αλλά και των κατασκευών παραμένει σημαντικά υπερδανεισμένος, με τις τράπεζες να είναι ευάλωτες σε οποιαδήποτε αρνητικά γεγονότα αφορούν τους συγκεκριμένους τομείς. Μετά την οικονομική κρίση παραχωρήθηκαν δάνεια σε τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά σίγουρα κάτω από διαφορετικούς όρους από αυτούς που είχαμε την περίοδο της μεγάλης πιστωτικής επέκτασης.

Τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιαστεί σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού, με εξαγορές ξενοδοχειακών μονάδων, ανακαινίσεις και ανέγερση νέων μονάδων, μέσω και της εμπλοκής διεθνών φορέων. Επιπλέον, είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις και διαδικασίες για επενδύσεις σε υφιστάμενα ξενοδοχεία, καθώς και για ανέγερση νέων πολυτελών μονάδων.

Παρόλ’ αυτά, στην ουσία δεν καταφέραμε ως χώρα να αναπτύξουμε τις λεγόμενες εναλλακτικές μορφές τουρισμού, ή ενδεχομένως να πιστέψαμε ότι η δημιουργία καζίνο μας είναι αρκετή για την ώρα για ενίσχυση του προϊόντος που προσφέρουμε. Ενδεχομένως αυτά να καλύπτονται μέσα από την έκθεση για τη νέα στρατηγική, όμως απαιτούνται γρήγορες αποφάσεις και εφαρμογή. Είναι επίσης απαραίτητο όπως εξεταστούν οι τάσεις στη διεθνή αγορά, οι ενέργειες άλλων τουριστικών προορισμών και οι ανάγκες των τουριστών.

Η απουσία ελκυστικού χειμερινού τουριστικού προϊόντος οδηγεί στο φαινόμενο της εποχικότητας και την αναστολή των εργασιών ξενοδοχειακών μονάδων με όλα τα συνεπακόλουθα, όπως η αδρανοποίηση του προσωπικού για μεγάλο χρονικό διάστημα και η αύξηση των εξόδων συντήρησης.

Η ενίσχυση της αποδοτικότητας των ξενοδοχειακών μονάδων και η δημιουργία συνεργειών με άλλους τομείς, όπως των κατασκευών και της ενέργειας, αναμένεται να μειώσει το κόστος, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα παραχώρησης πιο ελκυστικών τουριστικών πακέτων. Σε αυτή την προσπάθεια είναι σημαντικό να υπάρξει δημιουργία υποδομών εξυπηρέτησης των επισκεπτών, όπως για παράδειγμα η βελτίωση του οδικού δικτύου και η εύκολη πρόσβαση σε τουριστικούς χώρους.

Επίσης, η δημιουργία της σωστής κουλτούρας θα ενισχύσει την Κύπρο ως τουριστικό προορισμό, εφόσον τα θετικά σχόλια όσων επισκέφθηκαν την Κύπρο θα αποτελέσουν την καλύτερη διαφήμιση.

Σημειώνεται ότι η δημιουργία ανάλογων υποδομών θα εξυπηρετεί όχι μόνο τους επισκέπτες αλλά και την τοπική κοινωνία, διευκολύνοντας την καθημερινότητα των κατοίκων της χώρας.

Τέλος, είναι σημαντικό να γίνουν ενέργειες για να μειωθεί άμεσα ο αντίκτυπος της πτώσης της Thomas Cook, ομολογουμένως ενός από τα μεγαλύτερα πλήγματα που δέχτηκε ποτέ ο κυπριακός τουριστικός πυλώνας. Η πτώχευση του παγκόσμιου κολοσσού απέδειξε τις αδυναμίες του τουριστικού προϊόντος που προσφέρουμε ως χώρα. Το κενό που δημιουργήθηκε στην αγορά δημιούργησε αλυσιδωτούς κλυδωνισμούς και ανέδειξε πως ότι η τουριστική στρατηγική της χώρας χρειάζεται αλλαγή και άμεσα ένα καλοδουλεμένο μακροπρόθεσμο πλάνο.

Σοφοκλής Σοφοκλέους, Διοικητικός Σύμβουλος ΚPMG Limited, τηλ. 23 820 080, ηλεκ. διευθ. [email protected]

Photo: Artem Beliaikin / Pexels