Στην ερώτηση αυτή, του λεγόμενου ‘κοινωνικού περίγυρου’, είχα να απαντήσω πάμπολλες φορές ώσπου να βρω την κομματάκι black humor, κομματάκι παράτα-με απάντηση στην ερώτηση «Που εν το μωρό;». «Κλειδωμένο στο αυτοκίνητο, εδώ δίπλα στον χώρο στάθμευσης, άφησα μισάνοιχτο το παράθυρο, κάθε που κατεβάζω ένα σφηνάκι πάω και το τσεκάρω».

Δεν ξέρω αν πρέπει όλοι να γίνουμε κομματάκι μαλακιστήρια για να τα βγάλουμε πέρα με τα ανούσια ερωτήματα του καθενός αλλά σίγουρα φαίνεται πως όσο περνούν τα χρόνια στις αναπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες ή πολιτισμένες ή ό,τι θες πες τες κοινωνίες που ζούμε, φαίνεται πως πρέπει να διεκδικούμε συνεχώς κι απ’ την αρχή όλα αυτά που -excusez-moi για την κλισεδούρα- χύθηκε από κάποιους άλλους αίμα για να τα κερδίσουμε. Ή καλύτερα, να τα βελτιώσουμε.

Θα έπρεπε οι γυναίκες να κλειδώνονται στο σπίτι ή να περιστρέφεται η κοινωνική τους ζωή αποκλειστικά γύρω απ’ τα παιδιά τους; Οι γυναίκες που δεν έχουν την ιδιότητα της μάνας -στην ηλικία που καθορίζεται απ’ το κοινωνικό πρέπει- εσύ πρέπει να τους πρήζεις την καθημερινότητα με ερωτήσεις; Αυτές που επέλεξαν να μην γίνουν μάνες στερούνται κάποιου προνομίου και υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που τις κρίνεις; Η λίστα ερωτήσεων είναι μεγάλη αλλά, ναι, μπορεί να συνοψιστεί σε όλες τις περιπτώσεις στο «Πού εν το μωρό;».

Το μεγάλο κεφάλαιο παιδιά-ως-κοινωνικό-αξεσουάρ ολοένα και επανέρχεται στο τραπέζι ως θέμα συζήτησης, όχι κατ’ ανάγκη μ' αυτόν τον τίτλο. Και στις μέρες μας συνεχίζει να αφορά πλειοψηφικά στις γυναίκες αλλά κι ο άντρας-πατέρας ή ο άντρας-άτεκνος έχει μπει στο λαβύρινθο των κοινωνικών πρέπει.

Κάποια πρόχειρα παραδείγματα απ’ την πρόσφατη επικαιρότητα: Η εντύπωση της υποψήφιας για τη βρετανική πρωθυπουργία Andrea Leadsom που είχε δηλώσει πως αποτελεί πλεονέκτημα το γεγονός ότι έχει τρία παιδιά κι η Theresa May όχι. Οι -πάντοτε ενοχλητικές- δηλώσεις του Jean-Marie Le Pen, που στην πρόσφατη προεκλογική αναμέτρηση στη Γαλλία, υποστήριξε πως ο Emmanuel Macron δεν δικαιούται να ομιλεί για το μέλλον της Γαλλίας αφού είναι άτεκνος. Η χουλιγουντιανή sweetheart Jennifer Anniston που, κάθε πέντε και λίγο, πρέπει να βγαίνει δημόσια να μας ‘δικαιολογείται’ γιατί δεν έχει κάνει παιδιά.

Πίσω στα ελληνόφωνα ονοματεπώνυμα, μία ανάρτηση της Νίκης Κάρτσωνα, που δυναμίτισε εκ νέου μέρος του διαδικτυακού κόσμου, βάζοντάς τον σε ένα καινούριο, αστραφτερό debate, «Μεν με ξαναρωτήσεις γιατί δεν κάνω παιδί…».

Το θέμα θα έπρεπε να είχε ήδη εξαντληθεί, η απόφαση δηλαδή ενός ανθρώπου αν θα αποκτήσει παιδί. Πρόκειται για μία απόφαση που ανήκει εξ ολοκλήρου στον ίδιο και σ' αυτήν δεν χωράει η κοινωνία ούτε οι «υπέρ», οι «κατά» και οι «δεν ξέρω/δεν απαντώ». Το ίδιο και η κοινωνική άποψη που θέλει -προφανώς- συγκεκριμένο τρόπο ζωής για τις μάνες και τους πατεράδες. Είναι κι άλλες, πολλές, οι κοινωνικές προκαταλήψεις, που αν αρχίσουμε να τις καταγράφουμε δεν θα τελειώσουμε ούτε ως το καλοκαίρι του ’18.

Επιλέγουμε να επικεντρωθούμε στις γυναίκες, που είθισται να τραβάνε περισσότερο το κουπί σ’ αυτόν τον κοινωνικό λαβύρινθο που στην τελική, ίσως και να προτείνει τα παιδιά να λειτουργούν ως… αξεσουάρ.

Στην μακριά λίστα του ρατσισμού, που έχει περισσότερα παρακλάδια κι απ’ την ακούρευτη λεμονιά μου, συγκαταλέγεται και αυτός του γυναικείου φύλου. Θα μου πεις ότι ο ρατσισμός είναι ρατσισμός. Τελεία. Αλλά στην εποχή του customization και του personalization βάλε το κι αυτό σ’ ένα κουβά αν σε βολεύει.

Ο μεγάλος περίπατος του φεμινισμού μετράει κιόλας δύο αιώνες δρόμο και σίγουρα δεν αφορά μόνο στα σουτιέν και τις τρίχες, όπως κάποιοι θα μπορούσαν να χλευάσουν. Η διακήρυξη των γυναίκειων δικαιωμάτων προέκυψε μέσα από κοινωνικοπολιτικές φουρτούνες και επιδίωξε να πατάξει τις φυλετικές ανισότητες. Κι όμως, ο ρατσισμός είναι ακόμα εκεί.

Κι ερχόμαστε εμείς, στον 21ο αιώνα να εφευρίσκουμε δικαιολογίες ή να σκαρφιζόμαστε απαντήσεις ή να εξηγούμαστε στον κάθε ένα που δεν του πέφτει λόγος για όλα αυτά που έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα: Πώς ο καθένας, όσον αφορά στην προσωπική του ζωή κι εφόσον αυτή δεν επηρεάζει την ζωή του άλλου, αποφασίζει για τον εαυτό του.

Τα παιδιά δεν είναι κοινωνικά αξεσουάρ, ούτε δεκανίκια ηθικότητας, ούτε βιτρίνα σοβαρότητας, ούτε έρχονται στην ζωή για να επικυρώσουν τον σεβασμό της κοινωνίας για τους γονείς τους. Κι απ’ την άλλη, η επιλογή να μην αποκτήσει κάποιος παιδί δεν μπορεί να εκλαμβάνεται ως τίποτα άλλο παρά μία προσωπική επιλογή.

Ο «κοινωνικός περίγυρος», και κατ’ επέκταση η κοινωνία, ιδανικά δεν θα έπρεπε να κρίνει με βάση ένα απαρχαιωμένο δείχτη την ζωή των ανθρώπων της γιατί εκτός απ’ το να προκαλεί τους ιδίους, προκαλεί συνάμα και τον αχρείαστο κοινωνικό διχασμό.

«Πείτε μας, πως καταφέρνετε να συνδυάζετε καριέρα και οικογένεια;», ερώτηση που απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες και λιγότερο σε άντρες μέσα από δημοσιογραφικές συνεντεύξεις. «Έχετε παιδιά; Σκέφτεστε να μείνετε έγκυος σε διάρκεια τριών χρόνων από σήμερα;», ερώτηση που απευθύνεται σε υποψήφια για δουλειά. «Για παιδάκι δεν σκέφτεστε ακόμα;», ερώτηση που απευθύνεται σε γυναίκα που ξεπέρασε το κοινωνικά επιτρεπτό όριο έγγαμου βίου και δεν έχει γονιμοποιήσει. «Πότε με το καλό να παντρευτείς;», ερώτηση σε γυναίκα που έχει ξεπεράσει το κοινωνικά επιτρεπτό όριο ηλικίας για γάμο και αναπαραγωγή.

Η έλλειψη παιδείας σε συνδυασμό με τις διακρίσεις που έχουν τις ρίζες τους στην παράδοση κλειστών και μικρών κοινωνιών, εύκολα μπορούν να μεταφραστούν σε άσκοπες κοινωνικές παρατηρήσεις και κριτική που υιοθετεί ρατσιστικές αντιλήψεις. Με λίγα λόγια, σε ιδέες και κολλήματα που -excusez-moi και πάλι- εκσπερματώνουν πάνω σ' αυτό που οι πολλοί εκλαμβάνουν ως κοινωνική κανονικότητα.

Έτσι προκύπτουν αχρείαστα debates που σπέρνουν την διχόνοια και δυναμιτίζουν την κοινωνία, χωρίζοντας τα μέλη της σε «σωστούς» και «λάθος» ανθρώπους.

Είναι δικαίωμα του καθενός πως θα διαχειριστεί και πότε και με ποιους την προσωπική του ζωή. Και η ύπαρξη ενός παιδιού δεν έπρεπε να καθορίζει κανένα δείχτη ούτε να λειτουργεί ως κοινωνικό αξεσουάρ. Είτε το θέλουμε είτε όχι, εκτός κι αν επιλέξουμε να πάρουμε τα βουνά και να ζήσουμε μια μοναχική ζωή, οι κοινωνίες τρέφονται, μεγαλουργούν ή διαλύονται, από τις μεταξύ μας σχέσεις.

Και τα παιδιά δεν είναι προϊόντα προς διαφήμιση. Δεν θα έπρεπε να καθορίζουν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και λειτουργούμε στις μεταξύ μας σχέσεις. Η επιλογή του καθενός να αποκτήσει, ή να καθυστερήσει να αποκτήσει ή και να μην αποκτήσει παιδιά εναπόκειται στον τρόπο που ο ίδιος επιλέγει να ζήσει την ζωή του. Και ωραίο θα ήταν να μην χώνουμε ο ένας την μύτη του στην ζωή του άλλου.