Η προστασία των περιουσιακών στοιχείων, τα οποία θα πρέπει να προστατεύονται από τους αυξημένους κινδύνους της επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας προς όφελος της οικονομικής ευημερίας της οικογένειας, επιβάλλει την υιοθέτηση και την εφαρμογή στρατηγικής υψηλού σχεδιασμού, ώστε να αποφεύγεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο απειλή τους από πιθανές μελλοντικές αξιώσεις τρίτων.

Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα, το οποίο καθιερώθηκε με βάση τον περί Διεθνών Εμπιστευμάτων Νόμο του 1992, όπως τροποποιήθηκε το 2012 και 2013, θεωρείται ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο εργαλείο που μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο για την κατοχή, προστασία και διαχείριση περιουσιακών στοιχείων σε διεθνές επίπεδο. Ουσιαστικά το εμπίστευμα, το οποίο δεν έχει ξεχωριστή νομική προσωπικότητα αλλά ενεργεί και λειτουργεί μέσω του επιστευματοδόχου (επιτρόπου), συνομολογείται με τη συμφωνία εμπιστεύματος που ανήκει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, ιδρύεται και λειτουργεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του πιο πάνω Νόμου, του περί Επιτρόπων Εμπιστευμάτων Νόμου, Κεφ. 193, καθώς και τους όρους του ιδίου του έγγραφου σύστασης και λειτουργίας του εμπιστεύματος (Trust Deed).

Ως απόλυτος δικαιούχος των περιουσιακών στοιχείων, ο εμπιστευματοπάροχος παραχωρεί στον επίτροπο, με την υπογραφή της συμφωνίας εμπιστεύματος ή όπως αλλιώς ορίζει η συμφωνία αυτή, τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για τους σκοπούς του εμπιστεύματος, τα οποία θα εγγράφονται στο όνομα του επιτρόπου για να τα κατέχει και να τα διαχειρίζεται μαζί με τυχόν εισοδήματα που θα προκύψουν από αυτά, προς όφελος των δικαιούχων του εμπιστεύματος ή οποιωνδήποτε από αυτούς ή προς εξυπηρέτηση οποιουδήποτε σκοπού.

Το εμπίστευμα, ως κατ’ εξοχήν εργαλείο διαχωρισμού των περιουσιακών στοιχείων που ο εμπιστευματοπάροχος επιθυμεί να αποξενώσει από την υπόλοιπη περιουσία του, αποτελεί το εχέγγυο προστασίας των στοιχείων αυτών από τις πιθανές αξιώσεις των πιστωτών του, νοούμενου ότι δεν υπήρχε, κατά το χρόνο διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων, πρόθεση καταδολίευσης των πιστωτών. Συνεπώς, η δημιουργία του εμπιστεύματος και η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων σε αυτό, μπορεί να παραμεριστεί μόνο από τους πιστωτές του εμπιστευματοπάροχου, αφού θα έχουν επιτυχώς αποδείξει προς ικανοποίηση του δικαστηρίου, την πρόθεση του τελευταίου να τους εξαπατήσει με τη δημιουργία του εμπιστεύματος και τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων στο εμπίστευμα. Το βάρος της απόδειξης της πρόθεσης του εμπιστευματοπάροχου φέρουν τα πρόσωπα που επιδιώκουν την ακύρωση της μεταβίβασης των στοιχείων αυτών. Ο χρόνος για την έγερση της αγωγής κατά του επιτρόπου εκπνέει με την παρέλευση δύο ετών από την ημερομηνία μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων στο εμπίστευμα.

Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, το δίκαιο κληρονομικής διαδοχής διαλαμβάνει διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες μέρος της περιουσίας του αποβιώσαντος διατίθεται, κατά τρόπο αναγκαστικό, σε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων με βάση το βαθμό συγγένειας τους με τον αποβιώσαντα. Ο νόμος περί Διεθνών Εμπιστευμάτων ρητά αποκλείει τον καθ’ οιοδήποτε τρόπο επηρεασμό της μεταβίβασης ή διάθεσης περιουσίας ή της εγκυρότητας του εμπιστεύματος από το δίκαιο που αφορά την κληρονομική διαδοχή που ισχύει στην Κύπρο ή αλλού.

Η ευελιξία εφαρμόζεται και στις επενδύσεις, καθώς ο επίτροπος μπορεί να κατέχει, να διατηρεί ή να επενδύει σε κινητή και ακίνητη περιουσία τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών σε κυπριακές εταιρείες ή εταιρείες άλλης δικαιοδοσίας, με τρόπο που ο διαχωρισμός των επιχειρηματικών και προσωπικών περιουσιακών στοιχείων να είναι ευδιάκριτος. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η σχετική νομοθεσία για τα διεθνή εμπιστεύματα περιλαμβάνει πρόνοιες που αφορούν το καθήκον εχεμύθειας που οφείλουν τόσο ο επίτροπος, ο προστάτης ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο εμπλέκεται.

Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα αναμφίβολα προσφέρεται ως μέσο φορολογικού σχεδιασμού με όλα τα χαρακτηριστικά του εμπιστεύματος με βάση το κοινό δίκαιο αλλά με την ευελιξία που προσδίδουν σ’ αυτό οι καινοτόμες διατάξεις της νομοθεσίας που το καθιερώνουν. Ως εκ τούτου, πρόσωπο που έχει εισοδήματα που προκύπτουν από πηγές εκτός Κύπρου δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε φορολογία, εκτός αν το ίδιο είναι κάτοικος Κύπρου. Επιπλέον, τα περιουσιακά στοιχεία του διεθνούς εμπιστεύματος, εάν βρίσκεται στο εξωτερικό, δεν υπόκεινται σε κεφαλαιουχικά κέρδη στην Κύπρο και δεν υπόκεινται σε φόρο ακίνητης περιουσίας ή φόρο κληρονομιάς. Περαιτέρω, αξίζει να σημειωθεί ότι τυχόν μερίσματα, τόκοι ή άλλα έσοδα που εισπράττονται από διεθνή εταιρεία που έχει τη βάση της στην Κύπρο, δεν φορολογούνται ούτε υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου.

Άνδρη Καραολή, Principal, ΚPMG Limited, τηλ. 22209000, ηλεκ. διευθ. [email protected]