Γράφει η Στέλλα Φωτογραφίζει ο Πάρις

Μια τεράστια αγκαλιά κι ένα πλατύ χαμόγελο σε περιμένουν στην πόρτα. Μια πολύχρωμη παρουσία έτοιμη να σε μάθει πώς να χρησιμοποιείς τα χέρια σου ξανά. Μια αυτοδίδακτη καλλιτέχνης, μια μοντέρνα Frida που αντιλαμβάνεται τους δαίμονες που πρέπει να αντιμετωπίσει καθημερινά, μια λάτρης των παραδοσιακών τεχνών. Το πάθος της για τη Χειροτεχνία μεταδοτικό. Η φιλοσοφία της για τη ζωή simply fabulous! Και ό,τι φτιάχνει με τα χέρια της είναι εκτός πλαισίων!

Κυρίες και κύριοι, σήμερα πίνουμε τσάι με τη Δέσποινα στο The Birdhouse στην Αγλαντζιά!

Καλώς μας δέχτηκες! Καλώς σας βρήκα!

Επιδρομή στο υπέροχο στούντιο σου! Όλοι οι καλοί χωράνε (γέλια). Ο χώρος εδώ είναι ένα μικρό, ενεργό κέντρο Χειροτεχνίας. Φιλοξενώ δουλειά καλλιτεχνών που ασχολούνται με τα χειροποίητα, με διάφορα είδη χειροτεχνίας, διάφορα υλικά και διαφορετικές τεχνοτροπίες. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΔΩ

Πώς μάζεψες όλους αυτούς τους καλλιτέχνες; Τους περισσότερους τους γνώρισα σε ομαδικές εκθέσεις που συμμετείχαμε μαζί. Στη συνέχεια, ο χώρος εδώ μετατράπηκε σε ένα είδος μαγνήτη που μαζεύει όλους αυτούς που αγαπάνε το χειροποίητο, αγαπάνε τις τέχνες, αγαπάνε να δουλεύουν με τα χέρια τους. Με ευχαριστεί ιδιαίτερα γιατί είναι αυτό ακριβώς που ήθελα να κάνω. Να δημιουργήσω ένα πολυμορφικό χώρο Χειροτεχνίας με όλη τη σημασία της λέξης: να μπορεί κάποιος να ασχοληθεί με χειροποίητα, να αγοράσει χειροποίητα, να τα αγαπήσει, να μάθει να τα φτιάχνει.

Εκτιμά ο σύγχρονος καταναλωτής το χειροποίητο; Υπάρχει μια μικρή τάση. Κάποιοι προτιμούν να αγοράσουν κάτι χειροποίητο, άρα ξεχωριστό, αλλά σε σχέση με τα δεδομένα στο εξωτερικό απέχουμε πολύ.

ο χώρος εδώ μετατράπηκε σε ένα είδος μαγνήτη που μαζεύει όλους που αγαπάνε το χειροποίητο

Τι φταίει; Είμαστε νησί, έτσι αυτόματα δεν έχουμε τις άμεσες επιδράσεις που έχει μια χώρα με σύνορα. Δεν λαμβάνουμε διαφορετικές τάσεις από παντού. Σε εμάς έρχονται με κάποιες δεκαετίες καθυστέρηση! Περάσαμε μια μεγάλη χρονική περίοδο όπου ο κόσμος στράφηκε στο γρήγορο, στο έτοιμο, στο φθηνό. Φυσικό επακόλουθο του τρόπου ζωής και των κοινωνικών προτύπων σήμερα, αλλά εμένα οι προσπάθειες μου είναι να κάνω τον κόσμο να καταλάβει τι σημαίνει όταν αγοράζω ένα χειροποίητο! Ποια η διαφορά μιας χειροποίητης κούκλας από μια κούκλα εργοστασίου σε πολυκατάστημα που προέρχεται από την Κίνα. Τι συγκρίνω; Αγοράζεις απίστευτες ώρες δουλειάς ενός ανθρώπου, ώρες έμπνευσης και ψαξίματος, δοκιμές που απέτυχαν, αγοράζεις τη ψυχή αυτού που ασχολείται με το χειροποίητο, ένα μέρος του εαυτού του σε κάθε έργο. Μόνο και μόνο αυτό, κάνει το χειροποίητο τόσο ξεχωριστό!

Δεν έχουν επιστρέψει στη μόδα κι εδώ; Στην Κύπρο υπάρχει το εξής παράδοξο: έχουμε τα πιο φτηνά χειροποίητα και τα πιο ακριβά υλικά! Επιλογές για τον καλλιτέχνη σε υλικά ελάχιστες συγκριτικά με κάποιον που ζει στην Ευρώπη ή στην Αμερική. Και παρόλα αυτά, τα χειροποίητα στην Κύπρο εξακολουθούν να είναι σε πολύ χαμηλές τιμές. Εσύ τι φτιάχνεις με τα δύο σου χεράκια; Κύρια απασχόληση η ραπτική, παρόλο που καταπιάνομαι με διάφορα πράγματα. Περισσότερο φτιάχνω πράγματα που απευθύνονται σε παιδιά ή σε όσους νιώθουν παιδιά! Σε αυτό το κομμάτι νιώθω μια πικρία γιατί τα σημερινά παιδιά παίζουν με πολύ διαφορετικό τρόπο από ότι πριν κάποια χρόνια. Έχουν χάσει την επαφή τους με τα φυσικά υλικά, με τα παιχνίδια της φαντασίας, την αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά στις γειτονιές. Πλέον το παιχνίδι είναι μοναχικό. Όσο κι αν ακούγεται κοινότυπο, χάθηκε ο αυθορμητισμός από τα παιδιά, η επαφή τους με τη φύση, το χώμα, τα χόρτα, τα έντομα. Όλα είναι πλέον μέσα σε ένα πλαίσιο. Αυτά που φτιάχνω είναι εκτός κάποιου πλαισίου και απευθύνονται σε παιδιά που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους, να κτίσουν μια ολόκληρη ιστορία και να ταξιδέψουν εκεί που θέλουν. Τώρα φτιάχνω και μια άλλη σειρά με εκπαιδευτικά παιχνίδια, όπου υπήρχαν τα παλιά χρόνια, αυτά που έφτιαχναν οι μαμάδες, οι γιαγιάδες στο σπίτι.

Εσύ με τι έπαιζες μικρούλα; Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που η μαμά μου έραβε, ο μπαμπάς μου ζωγράφιζε και η γιαγιά μου ύφαινε! Οπότε μπορείς να καταλάβεις το περιβάλλον! (γέλια). Έπαιζα με τα πάντα.

Μεγαλύτερη επίδραση πάνω σου; Η γιαγιά μου. Μια γυναίκα που άφησε έντονο το σημάδι της πάνω μου, με στιγμάτισε, αποτέλεσε πρότυπο και πηγή έμπνευσης. Ήταν αυτή που με έμαθε σμυλί, με έμαθε να υφαίνω, να ράβω, να δημιουργώ… Έχεις πράγματα δικά της; Βεβαίως και είναι οι θησαυροί μου!

Το καλλιτεχνικό σε ποια ηλικία ξεκίνησε να αναδύεται; (γέλια) Από πάντα νομίζω! Μια χρονιά, ήμουν πολύ μικρή, είχα μετατρέψει το πλατύσκαλο του σπιτιού μας, που πήγαινες πάνω στην ταράτσα, σε κατάστημα, μετά σε ανθοπωλείο, μετά κάτι άλλο. Ανακάτευα τα πάντα, τις κλωστές τις μητέρας μου, τα νήματα, τα κεντήματα της, είχα πάρα πολύ υλικό!

Δυστυχώς στην εκπαίδευση δεν υπάρχει το κομμάτι όπου τα παιδιά ασχολούνται με τα χέρια τους, να λερωθούν, να ζυμώσουν, να πλάσουν, να δημιουργήσουν κάτι δικό τους

Σπουδές; Έκανα προετοιμασίες για τη Σχολή Καλών Τεχνών και τελικά δεν… Επέλεξα τη δεύτερη μου αγάπη και σπούδασα δασκάλα. Εργάστηκα στα σχολεία 13 χρόνια αλλά δεν σταμάτησα ποτέ να δημιουργώ!

Όπου συνεχίζεις τη διδασκαλία και με εργαστήρια Χειροτεχνίας εδώ στο στούντιο; Ακριβώς! Αυτό ήταν κι ένα από τα αρχικά πράγματα που ήθελα να κάνω. Να δημιουργήσω εργαστήρια στα οποία θα μπορώ να μεταδώσω την αγάπη μου για τις χειροτεχνίες. Ότι γνώσεις έχω, γιατί είμαι αυτοδίδακτη. Εκεί που υστερώ θα φέρω άλλους καλλιτέχνες, επαγγελματίες που κατέχουν τη συγκεκριμένη τεχνική. Να την μάθω κι εγώ μαζί με τα παιδιά. Είναι ένας χώρος μετάδοσης της Χειροτεχνίας, στην παραδοσιακή της μορφή, την κυπριακή χειροτεχνία, και στη σύγχρονη της.

Αντιδράσεις των παιδιών που έρχονται σε ένα τέτοιο εργαστήρι; Τα παιδιά στις μέρες μας είναι στερημένα από τέτοιους χώρους. Δυστυχώς στην εκπαίδευση δεν υπάρχει το κομμάτι όπου τα παιδιά ασχολούνται με τα χέρια τους, να λερωθούν, να ζυμώσουν, να πλάσουν, να δημιουργήσουν κάτι δικό τους. Να νιώσουν τη χαρά και την περηφάνια της δημιουργίας. Τα οφέλη για ένα παιδί που θα ασχοληθεί με τις χειροτεχνίες είναι αμέτρητα. Στην αυτοπεποίθηση του, την κοινωνικοποίηση του, την αποδοχή της διαφορετικότητας, γιατί μπαίνουν σε μια ομάδα. Αλλιώς βλέπεις το δικό σου έργο και αλλιώς αντιλαμβάνεσαι και παρατηρείς του διπλανού σου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο τα παιδιά που έρχονται εδώ δείχνουν ένα τελείως διαφορετικό εαυτό από αυτόν που δείχνουν στο σπίτι ή στο σχολείο. Είναι μια μικρή φωλιά προσωπικής έκφρασης για τα παιδιά και περνούν πολύ ωραία. Κι εγώ μαζί τους!

Μια κοπέλα μόνη, στήνει ένα εργαστήρι μόνη της… Όλο αυτό, το τι μου δίνει εμένα συναισθηματικά είναι τεράστιο και δεν περιγράφεται. Αντιμετωπίζω πάρα πολλές δυσκολίες και προβλήματα καθημερινά, αλλά μέσα μου νιώθω γεμάτη. Ήταν ένα όνειρο, που μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ένας καθημερινός αγώνας, αλλά είναι κάτι που το παλεύω να πετύχει. Υπάρχει πολύς κόσμος, ειδικά μετά την κρίση, που παραπονιούνται συνέχεια για τις πολυεθνικές εταιρείες και ότι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Αντί να παραπονιόμαστε, έφτασε ο καιρός να στηρίξουμε μικρές επιχειρήσεις από συμπολίτες μας. Μπορεί να είναι ένας μικρός φούρνος, μια ράφτενα, ένας τεχνίτης. Στήριξε αυτόν τον άνθρωπο, που δεν θα γίνει εκατομμυριούχος αλλά θα ζει με αξιοπρέπεια μαζί με την οικογένεια του. Αντί να ενισχύεις ένα πολυκατάστημα ή μια πολυεθνική, στήριξε συμπατριώτες σου που ξεκινούν με μεράκι για να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα. Να μένουν και τα λεφτά στον τόπο σου, να κάνουν το κύκλο τους όπως πρέπει και να ενισχύσουν ξανά την ντόπια οικονομία.

Πόσο δύσκολο είναι να υποστηρίξεις αυτή τη μικρή φωλιά τέχνης που έφτιαξες μόνη σου; Πάρα πολύ δύσκολο. Όταν ξεκινάς κάτι το οποίο δεν έχεις τις οικονομικές πλάτες να σε στηρίξουν και εξαρτάσαι από αυτό για να ζήσεις, κι έχεις και οικογένεια, αντιλαμβάνεσαι τις δυσκολίες. Ορισμένους μήνες μπορεί και να γίνει αποθαρρυντικό. Αλλά, εμένα αυτό το όνειρο ξεκίνησε με ανθρώπους γύρω μου να με στηρίζουν συνέχεια. Όπως και ο αφανής ήρωας αυτού του ταξιδιού και της προσπάθειας, που είναι ο σύντροφος μου και, ήταν δίπλα μου από την αρχή. Επίσης συναντώ και στο δρόμο μου ανθρώπους που μου δίνουν αυτό το «κάτι» για να μπορώ να συνεχίσω ακόμη λίγο.

Όποιος ασχολείται με τα χέρια του είναι πιο ελεύθερος άνθρωπος; Δεν ξέρω αν πραγματικά ισχύει αυτό το πράγμα. Αυτό που ξέρω είναι ότι σήμερα ο κόσμος έχει ανάγκη να απαλλαγεί από τον στείρο τρόπο ζωής μας, έχει ανάγκη να νιώσει με τα χέρια του ξανά. Έχει κόσμο που σταμάτησε να γράφει με το μολύβι ή το στυλό. Το βρίσκω απαράδεκτο. Έχει σταματήσει ο κόσμος να ζωγραφίζει. Είμαστε στην εποχή που για να ζωγραφίσεις πρέπει να ζωγραφίζεις ωραία! Ο λόγος που εξαρχής πρέπει να ασχοληθείς με τη ζωγραφική ή με οποιαδήποτε άλλη χειροτεχνία, δεν είναι για το αποτέλεσμα αλλά για την εμπειρία, το ταξίδι. Το έχω παρατηρήσει και στα εργαστήρια. Βλέπω κόσμο που δεν πίστεψε ποτέ στις ικανότητες του, στον εαυτό του. Αυτό δείχνει πόσο λείπει από τη ζωή μας η δημιουργία. Στα πιο παλιά χρόνια οι γιαγιάδες μας έκαναν τα πάντα με τα χέρια τους, ήταν μέρος της καθημερινότητας τους, ήταν τρόπος εργασίας, ξεκούρασης, εκτόνωσης, δημιουργίας, έκφρασης. Σήμερα όλα είναι έτοιμα, γρήγορα, μηχανοποιημένα.

Γι αυτό και οι παλιοί τα είχαν καλά με τον εαυτό τους! Οι γιαγιάδες μας που ασχολούνταν με το βελονάκι, έπρεπε να ήταν συγκεντρωμένες για να μετρούν, έκαναν ένα είδος διαλογισμού, αφού εκείνη τη στιγμή αποκλείεις από το μυαλό σου τα πάντα. Δεν είναι τυχαίο που η χειροτεχνία ονομάζεται και σύγχρονη γιόγκα, γιατί αναγκάζεις τον εαυτό σου να συγκεντρωθεί μόνο σε αυτό που κάνει. Είσαι στο Τώρα! Ξεχνάς τα πάντα και τη στιγμή της δημιουργίας συμβαίνουν μαγικά πράγματα. Συναντιέσαι ξανά με τον εαυτό σου και περνάς καλά μαζί του! Πόσοι νομίζεις το καταφέρνουν αυτό μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας;

Δεν είναι τυχαίο που η χειροτεχνία ονομάζεται σύγχρονη γιόγκα

Πόσο σπουδαίο είναι αυτό το ταξίδι που ξεκίνησες παρόλες τις οικονομικές και βιοποριστικές δυσκολίες; Δεν έχω λόγια να το περιγράψω. Είναι μέρος του εαυτού μου και καθορίζει το ποια είμαι πλέον. Έχω ένα ρόλο να διαδραματίσω, θέλω να δώσω. Ο καθένας που μπαίνει μέσα σε αυτό το χώρο, παίρνει εκείνο που έχει ανάγκη να πάρει! Ένα παιδί που είναι ντροπαλό, έχει να πιάσει διαφορετικά πράγματα από ένα παιδάκι που χαρακτηρίζεται ως ζωηρό. Ο καθένας εισπράττει εκείνο που έχει ανάγκη να νιώσει. Προκαλεί αλλαγή της διάθεσης. Το γεγονός ότι ο δικός μου χώρος έχει αυτή την επίδραση σε οποιοδήποτε άνθρωπο, οποιασδήποτε ηλικίας, για μένα είναι έργο ζωής…

Και τι μπορούμε να μάθουμε στο εργαστήρι χειροτεχνίας; Από ραπτική, βελονάκι, μαθήματα τέχνης, κεραμική, ζωγραφική σε γυαλί, ταπισερί, μια τέχνη που πάει να χαθεί στην Κύπρο και πρέπει να την κρατήσουμε με νύχια και με δόντια. Όλων των ειδών, μοντέρνες και παραδοσιακές τεχνικές. Ξεκινούμε με την ιστορία της κάθε τέχνης που καταπιανόμαστε και μετά πάμε στην δημιουργία!

Τι σε θλίβει; Χάνουμε καθημερινά στοιχεία από τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας που έχουν κρατήσει γενιές και γενιές. Πέθανε ο τελευταίος μαντηλάρης και δεν μετέδωσε πουθενά την τέχνη του. Τον χάσαμε και χάθηκε μαζί του μια παραδοσιακή και πολύτιμη τέχνη! Αυτό με θλίβει πολύ. Ένα άλλο παράδειγμα, το Κέντρο Χειροτεχνίας δεν πρέπει να έχει μουσειακό χαρακτήρα αλλά εκπαιδευτικό. Δεν γίνεται ο επισκέπτης να βλέπει απλά πως ήταν κάποτε ο αργαλειός. Χρειαζόμαστε έναν χώρο που να κάνει τον επισκέπτη να θέλει να δοκιμάσει παλιές παραδοσιακές τέχνες του τόπου μας. Να δουλέψει ξανά το δέρμα, το ξύλο, τον πηλό, την κεραμική. Παραδοσιακά μοτίβα που χάνουμε και συνάμα χάνουμε την κληρονομιά μας. Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει και να μας αγχώσει. Έχουμε ευθύνη να τα μεταφέρουμε στα παιδιά μας.

Το όνομα του στούντιο; Αγαπώ πολύ τα πουλιά κι όταν ήμουν μικρή είχα αυτό το κόλλημα ότι μια μέρα θα μπορούσα να πετάξω! (γέλια). Μια μέρα η μητέρα μου με βρήκε να κάθομαι στο παράθυρο στο 2ο όροφο και να το σκέφτομαι! Ζηλεύω ακόμη τα πουλιά! Έχουν μια ελευθερία που ο άνθρωπος δεν έχει. Σιγά σιγά αντιμετώπισα τα θέματα μου (γέλια) και αντιλήφθηκα ότι δεν χρειάζεται να πετάξεις για να νιώσεις ελεύθερος. Μπορείς να ανοίξεις τα φτερά σου και με άλλους τρόπους. Το όνομα Birdhouse συμβολίζει μια φωλιά, ένα σπίτι για πουλιά που είναι ανοιχτό για όλους.

Η σχέση σου με το χρώμα; Τεράστια! Αγαπώ πολύ το χρώμα. Στο μυαλό μου το χρώμα απέκτησε τόσες πολλές διαβαθμίσεις και διαστάσεις που είναι σχεδόν σαν τη βεντάλια σε χρωματοπωλείο. Με επηρεάζει πολύ το χρώμα και επηρεάζει και τη μέρα μου. Καθαρίζει τη διάθεση μου. Ξυπνώ το πρωί και αποφασίζω πώς θα είναι η μέρα μου ανάλογα με το χρώμα που φοράω.

Ποιο όμορφο πράγμα που σου έχουν χαρίσει; Τα δύο μου μωρά!

Η σχέση σου με τον ήλιο, το φως; Ακριβώς όπως το χρώμα! Χίλια διαφορετικά frames κάθε λεπτό, κάθε ώρα, ανάλογα με το φως! Επηρεάζομαι άμεσα από τη φύση.

Αγαπημένη ηρωίδα για να υποδυθείς σε ταινία; Πανεύκολο! Frida Kahlo! Ήταν μεγάλη καλλιτέχνης άρα δεν ψάχνεις να βρεις ισορροπίες! Υπάρχει ένα κομμάτι της που μοιάζει στο χαρακτήρα μου, είμαι του ύψους και του βάθους, είμαι των άκρων, είμαι και drama queen που θα φορτωθώ και έξτρα «δράμα», αλλά είμαι και πεταλουδίτσα όταν είμαι χαρούμενη.

Λυτά μαλλιά ή δεμένα πίσω; Α εξαρτάται από την έξοδο! Πού θα πας, τι ώρα θα πας και ε ποιον θα πας! (γέλια). Υπάρχει κι εδώ θεματολογία! Γίνονται όλα λίγο θεατρικά! Κάποιος μπορεί να το δει ως είδος νευρασθένειας ή θεραπείας! (γέλια).

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

The Birdhouse Etc & Friends Workshop

Λάρνακος 54, Αγλαντζιά, Λευκωσία

(email: [email protected] text: [email protected])