Η επιτυχία μιας ταινίας σήμερα, η πολιτιστική επιτυχία, όχι η οικονομική, φαίνεται μέσα από τα memes, τα tweets, τα reaction videos τα fan-art κλπ. Οι ίδιες πλατφόρμες που απομακρύνουν το κοινό από την κινηματογραφική αίθουσα, αυτές που κάνουν και τα μεγαλύτερα στούντιο να τρέμουν μπροστά στη δύναμη πλέον του χρήστη και όχι του ίδιου του στούντιο, αυτές είναι που τελικά θα αποφασίσουν αν μια ταινία θα ξεχαστεί ή όχι. Παράλληλα αυτές είναι που λειτουργούν και ως η καλύτερη διαφήμιση και που οδηγούν τελικά τον θεατή στο σινεμά έτσι ώστε να μπορεί να λάβει ενεργά μέρος στο σχετικό φαινόμενο που κατακλύζει τον υπολογιστή και το smartphone του.

Πού βρισκόμαστε σήμερα λοιπόν; Πού βρίσκεται ο κινηματογράφος στην κλίμακα των media; Κατακλύζει ο θεατής τις κινηματογραφικές αίθουσες με την ίδια μανία που έκανε κάποια χρόνια πριν; Όχι. Γιατί όμως; Πού πήγε το ενδιαφέρον του;

Το ενδιαφέρον δεν χάθηκε αλλά διαμοιράστηκε στην πληθώρα των media που μας περικλείουν. Την ίδια στιγμή που χοροπηδούμε από το Facebook στο Twitter και από το Instagram σε πέντε βίντεο στο Υoutube, στο πίσω παράθυρο παίζει μια από τις δεκάδες σειρές που ακολουθούμε, ενώ ταυτόχρονα το ένα μας μάτι βλέπει τα notifications στο κινητό μας και το άλλο κρατά 2-3 συζητήσεις ανοιχτές στο messenger.

Βάλε το ίδιο άτομο σε μια σκοτεινή αίθουσα να δώσει την προσοχή του σε μόνο ένα πράγμα για δύο ώρες. Ένα δεκάλεπτο βίντεο μας φαίνεται πλέον υπερβολική ώρα, πόσο μάλλον ένα δίωρο. Μας αρέσουν ακόμα οι ταινίες, απλά τις απορροφούμε και τις εκτιμάμε με όσα περισσότερα μη κινηματογραφικά μέσα γίνεται.

Ο παραπάνω ωστόσο δεν είναι ο μοναδικός λόγος. Σημαντική επίσης είναι η άνοδος της τηλεόρασης και κυρίως της ποιότητας κάποιων τηλεοπτικών σειρών. Ως έναν βαθμό τουλάχιστον, αυτές οι σειρές ικανοποιούν την ανάγκη μας να βλέπουμε ιστορίες. Η φύση ακόμη και του trailer σήμερα, όπου είναι συχνά μια μικρογραφία της ταινίας, δεν βοηθά. Πόσες φορές πιάσατε τον εαυτό σας ή κάποιον άλλο να λέει: «δεν είδα την ταινία αλλά είδα το trailer», σαν να ήταν αρκετό. Ο σημαντικότερος λόγος μάλλον είναι η απεριόριστη πρόσβαση στο περιεχόμενο και τις συζητήσεις γύρω από μια ταινία, οι οποίες μειώνουν δραστικά την ανάγκη τελικά να τη δούμε.

Οι ταινίες ζουν συχνά ως πολιτισμικά φαινόμενα, ως πολιτικοί και κοινωνικοί σχολιασμοί. Με την πρόσβαση που έχουμε πια σε όλες τις πλατφόρμες πληροφόρησης, το να δει κανείς μια ταινία δεν είναι πάντοτε απαραίτητο για να μπορεί να κατανοήσει το περιεχόμενο, αφού το περιεχόμενο δεν είναι καν η ίδια η ταινία: είναι το Α ή το Β, μια ιδέα, ένα γεγονός ή ένα φαινόμενο έξω και πέρα από αυτή.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι η «ποιότητα» μιας ταινίας (ή μιας σειράς) μετριέται συχνά με βάση τη συζήτηση που προκαλεί: τι πραγματεύεται, αν το κάνει με επιτυχία, αν συμφωνώ ή όχι. Η σημασία της είναι πολιτική, όπως και ο κυρίαρχος τρόπος που συζητάμε περί τέχνης έχει γίνει πολιτικός.

Και πού είναι το λάθος; Το λάθος βρίσκεται στο ότι μια ταινία (ή ένα οποιοδήποτε έργο τέχνης αντίστοιχα) δεν είναι αποκλειστικά τροφή για σκέψη, αλλά μπορεί να εκτιμηθεί και με βάση την αισθητική της αξία, και όχι μόνο από το πολιτιστικής σημασίας περιεχόμενο της.

Η δύναμη της ομορφιάς σε κάθε άτομο συχνά ξεφεύγει από την ανάλυση και τη συζήτηση και προσκαλεί την σιωπή. Προκαλεί επίσης κάτι εντελώς διαφορετικό από την ανάλυση και την ερμηνεία: την έκσταση, αυτήν που προσφέρει μια ποιητική και φιλοσοφική έμπνευση. Εδώ βασίζεται και η Susan Sontag όταν γράφει πως «σε πολλές περιπτώσεις, η ερμηνεία αναλογεί στην άρνηση να αφήσει κανείς το έργο τέχνης στην ησυχία του. Η πραγματική τέχνη έχει την δυνατότητα να μας ταράζει. Μειώνοντας το έργο τέχνης στο περιεχόμενο του, και ακολούθως ερμηνεύοντας αυτό το περιεχόμενο μπορεί κανείς το εξημερώσει. Η ερμηνεία κάνει την τέχνη διαχειρίσιμη».