Ένα, σερί, ταξίδι εξερεύνησης της Γεωργίας και καπάκια μετάβαση για πασχαλινές διακοπές σε Λισαβόνα και Πόρτο είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για να εξερευνήσεις δύο φαινομενικά αντίθετες χώρες, που ωστόσο νοητά και νοερά δείχνουν να συνδέονται. Σε πλήρη αντιστοιχία. Ιστορικά μεσαιωνικά βασίλεια και τα δύο με φοβερή ακμή στον 14ο αιώνα και μετά, υπό καταπίεση (Σοβιετική Ένωση και Χούντα για δεκαετίες).

Σε βαθιά μετάβαση ως προς τον σύγχρονο μεταμοντερνισμό τους. Προς τη δημοκρατία η Γεωργία, μετρώντας τις πληγές της ευρωκρίσης, μετά από μνημόνιο α λα Ελλάδας, η Πορτογαλία.

Οι Πορτογάλοι πειρατές του βασιλιά Χένρυ του Εξερευνητή δείχνουν να μοιάζουν αρκετά με τους ιππότες του Δαβίδ του Κτίστη. Έμποροι στις ζεστές θάλασσες του Ινδικού και της Βραζιλίας οι πρώτοι, ρυθμιστές του δρόμου του μεταξιού –που συνέδεε την Άπω Ανατολή με τον Καύκασο και την Μέση Ανατολή. Και κάπου μεταξύ του ένδοξου παρελθόντος, το σύγχρονο τουριστικό προϊόν, οι gentrified πλατείες της Λισαβόνας και της Τιφλίδας. Το τέκνο, τα δισκάδικα, σαρδέλες σε κονσέρβα και… χατζαμπούρι. Και κρασί. Το καλύτερο του κόσμου στην Γεωργία. Το Πόρτο στην Πορτογαλία.

ΓΕΩΡΓΙΑ

Στους δρόμους της Τιφλίδας δεν βλέπεις αποτσίγαρο ούτε για δείγμα, το Wi-Fi είναι ανοικτό και γρήγορο και πέραν των καφέ υπάρχει πάντα πράσινο και ανοικτός δημόσιος χώρος

Στη Γεωργία αδέρφια! Φτάνοντας στη χώρα συνειδητοποιείς αμέσως την πλούσια φύση και τοπομορφολογία της, η οποία ουσιαστικά διαχωρίζει τη χώρα σε ανατολική και δυτική. Οι περιοχές στη Δύση, στη Μαύρη Θάλασσα, αντικατοπτρίζουν το μεγαλείο της αρχαίας Κολχίδας –όπου ο Ιάσονας με τους Αργοναύτες του αναζήτησαν το χρυσόμαλλο δέρας. Η δυτική Γεωργία, με την πρωτεύουσά της την Τιφλίδα, διαδέχονται την πρωτοχριστιανική και ύστερη μεσαιωνική ιστορία του βασιλείου της Ιβηρικής του Καυκάσου –όπου οι σπουδαίοι Γεωργιανοί άγιοι και βασιλείς ίδρυσαν.

Η Γεωργία δεν σε εκπλήσσει μόνο για τις τραχιές οροσειρές του Καυκάσου, το υπερβολικό πράσινο και τα νερά της αλλά για την εντυπωσιακή εναλλαγή του τοπίου. Από τις αλπικές συνθήκες των βουνών της μπορείς αμέσως να βρεθείς σε ονειρικούς αμπελώνες ανάμεσα σε ποταμούς ή λίμνες και από την αραιοκατοίκηση των επαρχιακών της δρόμων –με τα φαντάσματα του σοβιετικού παρελθόντος να δεσπόζουν- βρίσκεσαι ξαφνικά σε μοντέρνα highways, σε ονειρικά θέρετρα/λουτροπόλεις όπως το Μπορζόμι (με το ομώνυμο παγκόσμιας φήμης εξαιρετικό ανθρακούχο νερό) και σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα όπως η Τιφλίδα που σε εντυπωσιάζει με το τελεφερίκ της στη μέση, την παλιά της πόλη, τα φανταστικά ξενοδοχεία –όπως το Rooms Hotel που μείναμε- και φυσικά την καθαριότητά της.

Στους δρόμους της Τιφλίδας δεν βλέπεις αποτσίγαρο ούτε για δείγμα, το Wi-Fi είναι ανοικτό και γρήγορο και πέραν των καφέ υπάρχει πάντα πράσινο και ανοικτός δημόσιος χώρος (παγκάκια).

Σε ένα κεντρικό mall της Γεωργίας, βρήκα σε εξαιρετικά πολυτελή έκδοση (με φοβερή εικονογράφηση) το έπος του εθνικού ποιητή Shota Rustaveli, «A Knight in the Panther’s Skin» στη γεωργιανή γλώσσα. Αν ποτέ βρείτε μια αγγλική μετάφραση, διαβάστε τους 6.300 στίχους του. Το επικολυρικό αυτό ποίημα του 12ου αιώνα συνοψίζει την ιστορία της Γεωργίας κατά τον «χρυσό αιώνα» της βασίλισσας Ταμάρα. Οι ήρωές του ξεπηδούν από ένα ονειρικό σύμπαν όπου η Ανατολή συναντά την Δύση και οι αξίες που αναλύονται στους στίχους δείχνουν να αποτελούν το ιστορικό DNA της χώρας: αγάπη, αφοσίωση, γενναιοδωρία, θάρρος και κάτι πρωτόγνωρο για τον… 12ο αιώνα, η ισότητα αντρών και γυναικών –κυρίαρχο μοτίβο ανάμεσα στους δύο κεντρικούς ήρωες του ποιήματος. Στο εν λόγω mall το βιβλιοπωλείο ήταν αυτό που συναντάς μεταξύ υπεραγορών και διεθνών πολυκαταστημάτων. Ωστόσο το “A Knight in the Panther’s Skin” δέσποζε σε εκδόσεις για όλα τα βαλάντια. Οι Γεωργιανοί σέβονται την παράδοσή τους.

Στην Τιφλίδα ο κόσμος είναι φιλικός. Μιλούν αγγλικά. Φτιάχνουν σοβαρό καφέ και τα fast food τους έχουν σύρει την πίτσα στο πυρ το εξώτερον. Χατζαμπούρι κι άγιος ο Θεός. Με τυρί. Με αυγό. Με ό,τι θες πάνω… Στα βιβλιοπωλεία της πόλης βρίσκεις ό,τι θέλεις. Για μουσική τσεκάρετε την Vodkast Records

Σε Μπακουριάνι και Καζμπέγκι (από τις καλύτερες χειμερινές-ορεινές διαδρομές αυτός ο δρόμος, αν και δύσκολος) θα απολαύσεις φοβερό χειμερινό τουρισμό, με θέρετρα και χιονοδρομικά που… κατουράνε άλλα ευρωπαϊκά. Μιλάμε για σαλέ των 5 αστέρων σε πολύ προσιτές τιμές και άγρια ομορφιά. Φτάνεις έως τα 5.000+ μέτρα σε χιονισμένες, μέχρι τον Απρίλιο, βουνοκορφές που το καλοκαίρι παίρνουν μια καταπράσινη όψη.

Στο Μπορζόμι τα spa τους έχουν φυσικό μεταλλικό νερό. Ενώ τα οινοποιεία στη χώρα είναι… άντε γεια. Κρασί. Κρασί που φτιάχνουν εδώ και 5.000 χρόνια. Κρασί (Chateau Mukhrani) που εγκαινίασε τον… Πύργο του Άιφελ. Γεωργία-Γαλλία 1-0 στα κρασιά και μην ακούτε πελλάρες. Οι άνθρωποι ξέρουν.

Επίσης στη Γεωργία τα φαντάσματα του σοβιετικού παρελθόντος είναι παντού. Επικά μπλοκς και πόλεις-φαντάσματα σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια –όπως στο Κουνταίσι- θα σας θυμίσουν Squatting Slavs και σκηνικά βγαλμένα από τον σοβιετικό κινηματογράφο. Στα παζάρια τους θα βρεις τρελά σοβιετικά μεμοραμπίλια.

Γιατί να πας στη Γεωργία: είναι πάμφθηνη. Έχει πλούσια μεσαιωνική και θρησκευτική ιστορία. Φανταστική κουζίνα και θέρετρα (λουτροπόλεις και χιονοδρομικά). Γιατί έχει απευθείας πτήση, πλέον, από Λάρνακα για Κουνταίσι δις εβδομαδιαίως με την WizzAir. Γιατί η Τιφλίδα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη (μέχρι και μπουτίκ Zadig & Voltaire έχει). Και φυσικά για το κρασί και την εμπειρία των οινοποιείων. Οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το Pheasant Tears και τα ξενοδοχεία (link σε Τιφλίδα και Καζμπέγκι. Μέχρι και η Vogue τους βρήκε…

Τι να προσέξεις: Θες αμάξι ή να ενοικιάσεις ένα μικρό οδηγό. Το τρένο που συνδέει το Κουνταίσι με την υπόλοιπη χώρα θα είναι έτοιμο εντός μηνών. Μην το παίξεις μάγκας στους ορεινούς τους δρόμους. Τέλος, οι άνθρωποι, οι Γεωργιανοί είναι πολύ φιλικοί. Δεν είναι Ρώσοι ή κλέφτες. Από τον ταρίφα μέχρι τους ρεσεψιονίστ είναι άνθρωποι που θα σε βοηθήσουν και δεν θα σε δούνε στα λεφτά…

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Fado, μπάφος και μεταμνημόνια

Για τους λάτρεις της σύγχρονης, και μη, τέχνης η Λισαβόνα είναι ένας μουσειακός παράδεισος

Η Πορτογαλία είναι μια πανέμορφη χώρα. Η Λισαβόνα και το γραφικότατο Πόρτο ξετυλίγουν μπροστά σου τις ιστορίες της ανακάλυψης του Νέου Κόσμου, μια πλούσια ναυτική ιστορία και σκιώδεις σελίδες σκληρής αποικιοκρατίας και δρόμων ανθρώπινης σκλαβιάς. Η χώρα συνέρχεται σιγά σιγά από ένα σκληρό πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης και προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ τουριστικής ανάπτυξης, μετα-μνημονίων και… Κριστιάνο Ρονάλντο.

Η αλήθεια είναι ότι στα μουσεία της Λισαβόνας θα δεις από Ιερώνυμο Μπος και Νταλί μέχρι… Κουνέλλη. Highlight: η εγκατάσταση με θεματικό φλιπεράκι με τον πειρασμό του Αγίου Αντωνίου του Μπος, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο πριν δεις τον πίνακα. Μετρό και τραμ είναι γραφικότατα και εύχρηστα ενώ το εμπορικό τους κέντρο έχει τα πάντα. Οι ταρίφες είναι κλέφτες. Fado ακούστε από το YouTube γιατί στα γραφικότατα δρομάκια οι ταβέρνες που προσφέρουν φαί και λάιβ είναι τύπου… Λαϊκή Γειτονιά. Πανάκριβες με χάλια φαί και μέτριο τραγούδι. Μπύρα, κρασί και φαγητό στις ντόπιες παστελαρίες είναι πάμφθηνα (pint 1.80 βρήκαμε στην φοβερή πλατεία Σάο Πάολο) ενώ αν σας αρέσει η ψαροφαγία και οι σαρδέλες σε κονσέρβα, εδώ είναι ο παράδεισός σας.

Το μπαρ Sol Pesca προσφέρει φτηνά και υπέροχα σαρδελάκια. Είναι στην ακρίβεια ένα παλιό σαρδελάδικο που έγινε μπαρ. Ίδια ενδιαφέροντα πράγματα θα βρείτε στα δεκάδες παζάρια και pop up store τους σε Λισαβόνα και Πόρτο. Αποφύγετε τις τουριστικές παγίδες τύπου «μουσεία μπύρας». Δύο μπύρες έχουν όλες κι όλες οι Πορτογάλοι. Κρασιά πίνουν κι αυτοί.

Το gentrification είναι παντού στη χώρα. Οι πλατείες έχουν γεμίσει με AirBnB, γερανούς κι έργα. Η αποποινικοποίηση της κάνναβης έχει κάνει τα αλάνια της πόλης να περιμένουν σε κάθε γωνία τους τουρίστες για να ακούσεις το τρίπτυχο «χασίς, κόκα, βιάγκρα» ενώ η τουριστική έκρηξη στη Λισαβόνα έχει γεμίσει την χώρα με κακής ποιότητας υπηρεσίες και φυσικά πολυεθνικές (ανήμερα του καθολικού Πάσχα τα πάντα ήταν σχεδόν ανοικτά).

Δίσκους ψάξτε στο ονειρικό Carpet & Snares (μέσα στο πιο κουφό κι άκυρο, αρχιτεκτονικά, mall).

Η Groovement του Jorge Caiado κρατάει τον πήχη ψηλά:

Στο Matoshinos (κανά 20λεπτο με το μετρό) θα κολυμπήσετε στον ήρεμο (αν τον πετύχετε όπως εμείς) Ατλαντικό Ωκεανό, με τρελή αμμουδιά με Βραζιλιάνες/ους. Στο δε μουσείο Nacional de arte antiga θα δείτε μερικά εξαιρετικά δείγματα από κλασική ζωγραφική με αποκορύφωμα το τρίπτυχο του Ιερώνυμου Μπος με τον πειρασμό του Αγίου Αντωνίου. Η Λισαβόνα είναι κάτι σαν Πάφος 2017 για την ιβηρική/νοτιοαμερικανική ήπειρο φέτος, συνεπώς τσεκάρετε για πλούσια events που μέχρι το τέλος του χρόνου θα παίζουν σε όλα τα κεντρικά σημεία της πόλης (μουσική, θέατρο κτλ).

Το Πόρτο εκτός από Μουρίνιο και γλάρους έχει γραφικότατα δρομάκια. Τέλεια εστιατόρια και καφέ και μερικούς από τους πιο μπαρόκ/ροκοκό καθεδρικούς. Στο Seccao de Vittoria πέσαμε σε λαϊκό σωματείο των σοσιαλιστών (σαν καφενές του ΑΚΕΛ στο Ζακάκι) με τα κάδρα του Γκουτιέρεζ (ΟΗες να σου πετύχει) να σου θυμίζουν ότι είσαι Κυπραίος.

Γιατί να πας στην Πορτογαλία: Αν σου αρέσουν οι μετααποικιακές χώρες και οι θρύλοι των εξερευνήσεων, το Porto, το καλό ψάρι, οι κιθάρες γεμάτες ψυχή και μια σούπερ-ευρωπαϊκή χώρα που ωστόσο δεν είναι η… Μπαρτσελόνα ή η Μαδρίτη να πας. Είναι φτηνά, έχεις άπειρες επιλογές και τα στενά σε Λισαβόνα και Πόρτο είναι σούπερ-γραφικά. Βλέπεις θάλασσα, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Τι να προσέξεις: Οι Πορτογάλοι είναι σαν τους καλαμαράδες και τους Ιταλούς. Αν δεν σε βρουν υποψιασμένο θα σε φερμάρουν. Προσοχή λοιπόν στις τουριστικές παγίδες. Το Trip Advisor & το FourSquare ξέρουν. Ρίχτε μαύρο αν σας κοροϊδέψουν.

Ο Κυπραίος τουρίστας Στη Πορτογαλία, πόσο μάλλον στην Γεωργία, δεν ακούς πολλά κυπριακά στο δρόμο. Εκείνη δηλαδή τη στιγμή που κατεβαίνεις την Ερμού ή κεντρικό δρόμο του Λονδίνου και ακούς το «μάαααάμα, έχει πουγιόττα με τον Ρούντολφ». Η Γεωργία ασφαλώς είναι ένας προορισμός που κακώς ο μέσος Κύπριος δεν θα εξερευνήσει. Αξίζει όμως με το παραπάνω ως μια χώρα με σούπερ-υπηρεσίες, φιλόξενους ανθρώπους και φοβερό value for money.

Η Πορτογαλία μοιάζει πιο οικείος προορισμός. Ωστόσο με όλες τις παθογένειες του ευρωπαϊκού Νότου (έχουν μέχρι και μπουτίκ ξενοδοχείο CR7 οι υπερκάγκουρες!).

Ο Κύπριος τουρίστας, που συχνά τον περιπαίζουμε ως ιδίοι Κύπριοι στο αεροπλάνο ή στην Ερμού, δεν είναι Γάλλος ή Ιάπωνας (οι πλέον αντιπαθείς ράτσες τουριστών). Θέλει και τη βόλτα του και το καλό του το φαί και τα στοιχειώδη στο ξενοδοχείο του. Κάπου εκεί λοιπόν αναπόφευκτα έρχεται και η σύγκριση μεταξύ του τουριστικού προϊόντος Κύπρου-εξωτερικού αλλά και η ενδελεχής εξέταση του προορισμού που θα επιλέξει κανείς για τις διακοπές του στο εξωτερικό. Ως προς το πρώτο σκέλος είμαστε πολύ καλύτερα από όσο νομίζουμε. Ως προς το δεύτερο, εξακολουθούμε, συχνά, να βαδίζουμε στα τυφλά.

Γεωργία: 4.5 στα 5 Πορτογαλία: 3 στα 5

Αν σκεφτείτε λίγο έξω από το κουτί (κάτι Λονδίνα, Αθήνες για ψώνια και Ταϊλανδοασίες) πηγαίνετε Γεωργία. Και αν σας μείνουν λεφτά, πιείτε τα στα στενά του Πόρτο.