Η φύση πεθαίνει πιο γρήγορα από ό,τι έχουν παρατηρήσει ποτέ οι άνθρωποι, σύμφωνα με μια ανασκόπηση της έρευνας από τη Διακυβερνητική πλατφόρμα Επιστήμης-Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος (Ipbes). Στην Ευρώπη, όπου το 81% των οικοτόπων είναι σε κακή κατάσταση, η καταστροφή της άγριας ζωής πρόκειται να κοστίσει στα αγροκτήματα και τα οικοσυστήματα, καθώς οι επικονιαστές εξαφανίζονται, τα εδάφη υποβαθμίζονται και τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο βίαια.

Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης υποβλήθηκε σε μια έντονη και αρνητική εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης πριν από μια σημαντική ψηφοφορία πέρυσι. Σε μια ανοιχτή επιστολή, 6.000 επιστήμονες επέκριναν τους “πολέμιους” του νόμου για διάδοση παραπληροφόρησης.

Ο νόμος θα αποκαταστήσει τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα σε όλα τα κράτη μέλη, θα βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και θα ενισχύσει την επισιτιστική ασφάλεια.

Για να επιτύχουν τους συνολικούς στόχους της ΕΕ, τα κράτη μέλη πρέπει να αποκαταστήσουν τουλάχιστον το 30% των οικοτόπων που καλύπτονται από τη νέα νομοθεσία (από δάση, λιβάδια και υγρότοπους έως ποτάμια, λίμνες και κοραλλιογενείς κοίτες) από κακή σε καλή κατάσταση έως το 2030, αυξάνοντας σε 60% έως το 2040 και 90% έως το 2050. Σύμφωνα με τη θέση του Κοινοβουλίου, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις περιοχές Natura 2000 έως το 2030. Μόλις είναι σε καλή κατάσταση, οι χώρες της ΕΕ διασφαλίζουν ότι μια περιοχή δεν θα υποβαθμιστεί σημαντικά. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εγκρίνουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης που θα περιγράφουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύουν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους.

Γεωργικά οικοσυστήματα

Για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας στα γεωργικά οικοσυστήματα, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να σημειώσουν πρόοδο σε δύο από τους ακόλουθους τρεις δείκτες: 

• τον δείκτη πεταλούδας των λιβαδιών
• το μερίδιο της γεωργικής γης με χαρακτηριστικά τοπίου υψηλής ποικιλομορφίας
• το απόθεμα οργανικού άνθρακα στο ορυκτό έδαφος καλλιεργήσιμης γης

Πρέπει επίσης να ληφθούν μέτρα για την αύξηση του κοινού δείκτη πτηνών γεωργικής γης, καθώς τα πτηνά αποτελούν καλούς δείκτες της συνολικής κατάστασης της βιοποικιλότητας.

Καθώς η αποκατάσταση των στραγγισμένων τυρφώνων (υγρότοποι με νεκρή φυτική ύλη) είναι ένας από τους πιο οικονομικούς τρόπους μείωσης των εκπομπών στον γεωργικό τομέα, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αποκαταστήσουν τουλάχιστον το 30% των στραγγισμένων τυρφώνων έως το 2030 (τουλάχιστον το ένα τέταρτο θα επαναβραχεί), το 40% έως το 2040 και το 50% έως το 2050 (όπου τουλάχιστον το ένα τρίτο θα επαναδιαβραχεί). Η επαναβροχή θα παραμείνει εθελοντική για τους αγρότες και τους ιδιώτες γαιοκτήμονες.

Οι τυρφώνες φιλοξενούν ιδιαίτερα σύνολα ειδών οργανισμών, ζώων, μυκήτων και φυτών. Για τούτο έχουν μεγάλη σημασία για τη βιοποικιλότητα, ιδίως σε περιοχές που κατά το άλλο μέρος τους έχουν εποικισθεί από τον άνθρωπο και καλλιεργούνται ή βόσκονται.

Ο νόμος προβλέπει ένα φρένο έκτακτης ανάγκης, όπως ζήτησε το Κοινοβούλιο, επομένως οι στόχοι για τα γεωργικά οικοσυστήματα μπορούν να ανασταλούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις, εάν μειώνουν σημαντικά τη γη που απαιτείται για επαρκή παραγωγή τροφίμων για κατανάλωση στην ΕΕ.

Άλλα οικοσυστήματα

Ο νόμος απαιτεί επίσης μια θετική τάση σε αρκετούς δείκτες στα δασικά οικοσυστήματα και επιπλέον τρία δισεκατομμύρια δέντρα να φυτευτούν. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αποκαταστήσουν τουλάχιστον 25.000 km ποταμών σε ποταμούς ελεύθερης ροής και να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξει καθαρή απώλεια στη συνολική εθνική έκταση αστικού πρασίνου και κάλυψης αστικών δέντρων.

Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής César Luena (S&D, ES), δήλωσε:

«Σήμερα είναι μια σημαντική ημέρα για την Ευρώπη, καθώς περνάμε από την προστασία και τη διατήρηση της φύσης στην αποκατάστασή της. Ο νέος νόμος θα μας βοηθήσει επίσης να εκπληρώσουμε πολλές από τις διεθνείς περιβαλλοντικές μας δεσμεύσεις. Ο κανονισμός θα αποκαταστήσει τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα με σεβασμό στον αγροτικό τομέα, δίνοντας ευελιξία στα κράτη μέλη. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους επιστήμονες για την παροχή των επιστημονικών στοιχείων και την καταπολέμηση της άρνησης του κλίματος και τους νέους που μας υπενθύμισαν ότι δεν υπάρχει πλανήτης Β, ούτε σχέδιο Β».

«Αυτός ο νόμος δεν αφορά την αποκατάσταση της φύσης για χάρη της φύσης», δήλωσε ο Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Virginijus Sinkevičius. «Πρόκειται για τη διασφάλιση ενός κατοικήσιμου περιβάλλοντος όπου διασφαλίζεται η ευημερία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών».

Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), η μεγαλύτερη ομάδα στο κοινοβούλιο, ενώθηκε με τους ακροδεξιούς νομοθέτες καταψήφισαν τον νόμο.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της υποχώρησαν σε πολλά σχέδια για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς οι διαμαρτυρίες των αγροτών εξαπλώθηκαν σε όλη την ήπειρο και σε ορισμένες περιπτώσεις έγιναν βίαιες. Σε μια σύγκρουση με την αστυνομία ταραχών τη Δευτέρα, αγρότες έβαλαν φωτιά σε ελαστικά, ψέκασαν τους αστυνομικούς με υγρή κοπριά και οδήγησαν τρακτέρ μέσα σε μπλόκα στην ευρωπαϊκή συνοικία των Βρυξελλών όπου συνεδρίαζαν οι υπουργοί Γεωργίας.

Επόμενα βήματα

Η συμφωνία που συμφωνήθηκε με τα κράτη μέλη εγκρίθηκε με 329 ψήφους υπέρ, 275 κατά και 24 αποχές.

Τώρα πρέπει επίσης να εγκριθεί από το Συμβούλιο, προτού δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα.

Πηγές

europarl.europa.eu, theguardian.com