Κατά την ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση το έθιμο της βασιλόπιτας έχεις τις ρίζες του από την εποχή που ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης στην Καισαρεία της Καππαδοκίας. Κάποια μέρα ένας στρατηγός - τύραννος της περιοχής που τελούσε ως έπαρχος της Καππαδοκίας πρόσταξε να δοθούν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα των κατοίκων ως φόρος αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει. Συγκεντρώθηκαν όλα τα χρυσαφικά και ο Μέγα Βασίλειος άρχισε να προσεύχεται στον Θεό για να σωθεί η πόλη. Όταν ήρθε ή ώρα να παραδοθούν τα πολύτιμα αντικείμενα της πόλης, ο έπαρχος άλλαξε γνώμη ή κατ’ άλλους υπήρξε παρέμβαση του Αγίου Μερκουρίου με στρατιά αγγέλων εναντίον του στρατού του επάρχου. Τότε, ο Μέγας Βασίλειος βρέθηκε σε δύσκολη θέση, γιατί θα έπρεπε να επιστρέψει τα χρυσά χωρίς όμως να γνωρίζει σε ποιον ανήκει τι. Η παράδοση παρουσιάζει ότι με τη φώτιση του θεού ζυμώθηκαν ψωμάκια και όπου μέσα έβαλαν τα χρυσαφικά και μοιράστηκαν ως ευλογία στους κατοίκους. Το έθιμο της βασιλόπιτας συμβολίζει την κίνηση αυτή του Μεγάλου Βασιλείου, που επαναλαμβάνουμε κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του την 1η Ιανουαρίου.

Κατά τους ιστορικούς το έθιμο αυτό προέρχεται από ένα τελετουργικό μιας αρχαίας εορτής των λεγόμενων “Κρονίων”. Κατά τη διάρκειά της γιορτής προσφέρονταν ως δώρα καρποί και πλακούντες (πίτες) μέσα σε χρυσά φύλλα. Φημολογείται ότι συσχετίζεται με τον εορταστικό άρτο της ελληνικής αρχαιότητας, που προσφερόταν στους θεούς, ιδίως στα «Θαλύσια» και τα «Θαργήλια».

Αργότερα το έθιμο συνδέθηκε με τα ρωμαϊκά “Σατουρνάλια” που πέρασε στους Φράγκους, οι οποίοι τοποθετούσαν νόμισμα μέσα στη πίτα και ανακήρυσσαν «Βασιλιά της βραδιάς» αυτόν που το έβρισκε. Κατά άλλο έθιμο, αντί νομίσματος, έβαζαν φασόλι και αυτόν που το έβρισκε τον αποκαλούσαν "φασουλοβασιλιά".

Φωτογραφία