Μέσα από μία σύντομη, ωστόσο ενδιαφέρουσα -όπως πάντοτε άλλωστε- κουβέντα μαζί της, με αφορμή την εμφάνισή της ως Μήδεια στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος φτιάξαμε κάτι σαν έναν μονόλογο μιας γυναίκας σημερινής, που ποιεί ήθος στην καθημερινότητά της και που επί σκηνής καλείται τώρα να σκοτώσει τα παιδιά της. 

Φωτογραφίες: Δημήτρης Λούτσιος

«Μήδεια. Γυναίκα, βασίλισσα, σύντροφος,  ερωμένη, μάνα, ξένη, μόνη, πρόσφυγας, παιδοκτόνος… Να μιλήσουμε για τη Μήδεια σήμερα και να πούμε τι; Να τη συνδέσουμε με τον πολιτισμό μας; Για τον πολιτισμό των ανθρώπων που αποφάσισαν φέτος να κάψουν την Κύπρο ή για τον πολιτισμό αυτών που την αφήνουν τόσα χρόνια να καίγεται, βλέπετε, προτιμάμε να πληρώνουμε προεκλογικές εκστρατείες και εξοπλισμούς αστυνομικών παρά για να προστατέψουμε μια χώρα που φλέγεται κάθε καλοκαίρι.

Ευτυχώς δεν είχαμε θύματα… δεν πειράζει για τα ζώα που καρβούνιασαν, έτσι κι αλλιώς κάποια στιγμή θα κατέληγαν –τίγκα στην τοξίνη και τον τρόμο - στα στομάχια μας. Τα αλυσοδεμένα σκυλιά στα χωράφια γρήγορα αναπαράγονται, - λίγοι κλαίνε γι’ αυτά που δεν πρόλαβαν να σώσουν, άλλοι απλώς δεν νοιάστηκαν, όσο για την άγρια φύση, έ άγρια είναι , ας προστατευόταν μόνη της. …κι ας κλαίνε οι πυροσβέστες, οι άνθρωποι της Θήρας και οι εθελοντές, άγγελοι με καψαλισμένα φτερά.. όσο για τους  τέσσερις που κάηκαν ζωντανοί, ήταν αλλοδαποί …. ξένοι, όπως και οι γυναίκες που κατέληξαν μέσα σε μια βαλίτσα στον πάτο των γαλήνιων νερών των φραγμάτων, ξένες, σαν τις μάνες με τα παιδιά που έρχονται με τις βάρκες, και με ένα ευγενικό ‘push back’, μ’ ένα σπρωξιματάκι ξαναστέλνονται στον θάνατο , πόσο άδικο θα είχε μια τέτοια μάνα αν σκότωνε τα παιδιά της για να τους δώσει τουλάχιστον ένα γρήγορο θάνατο; …

Ξένοι σαν την Μήδεια.. και δεν προσπαθώ να συνδέσω με το ζόρι την ‘επικαιρότητα’ με την παράσταση που συμμετέχω, απλώς αυτά μου πληγώνουν το μυαλό.. κι ας με συγχωρέσουν για την πίκρα εκείνοι που νοιάζονται και αγωνιούν για όλα αυτά.

Να μιλήσουμε για τη Μήδεια και να πούμε τι; Λέμε «Δεν το χωράει ανθρώπου νους! Η μητέρα που σκότωσε τα παιδιά της..» Μα υπάρχουν πολλοί τρόποι να σκοτώσεις τα παιδιά σου! Κάνε τα κτηνώδεις ανθρώπους σαν αυτούς που βλέπουμε γύρω μας, για παράδειγμα! Αν θες να σκοτώσεις τα παιδιά σου, πολύ απλά αγοράζεις έναν «Αίαντα» που ω, τι ειρωνεία, αντί να σβήνει φωτιές, βγάζει το μάτι του διαδηλωτή που βγήκε ειρηνικά να διαμαρτυρηθεί  … αν θες να σκοτώσεις τα παιδιά σου βάλτα να στραφούν το ένα ενάντια στο άλλο και σπείρε στη ψυχή τους τον φόβο.

αν θες να σκοτώσεις τα παιδιά σου βάλτα να στραφούν το ένα ενάντια στο άλλο και σπείρε στη ψυχή τους τον φόβο

Πολλά πράγματα έχει να πει η Μήδεια σήμερα. Η Μήδεια όμως δεν είναι ο τρομοκράτης. Είναι ο άνθρωπος ο ικανός για τα πάντα, από το πιο χυδαίο και φρικτό μέχρι το απόλυτο καλό, όπως είμαστε όλοι....Είναι εκείνη η γυναίκα που δίνει ολοκληρωτικά τον εαυτό της από έρωτα σε έναν άντρα, στο άλλο της μισό. Όταν αυτή η ιερή συμμαχία προδίδεται από κείνον, η Μήδεια ξαναβρίσκει τη δύναμη της και με όπλο της το δίκαιο παίρνει την εκδίκηση της, με το μυαλό και τη ψυχή που ως γυναικα δεν δικαιούται να κατέχει μέσα στον αντρικό κόσμο της μισαλλοδοξίας και της βίας… 

Και   ξαφνικά ο ίδιος ο θεός Ήλιος (οι θεοί, που είναι απόντες σε όλο το έργο) εξιλεώνει τη φόνισσα, την παιδοκτόνο και την φυγαδεύει στην ελευθερία με το χρυσό άρμα του, την δικαιώνει...

Δικαιωμένη παιδοκτόνος; Σκέφτομαι πια φρικτή συνθήκη θα μπορούσε να οδηγήσει μια γυναίκα σε μια τέτοια πράξη.. πόλεμος, προσφυγιά, αρρώστια,  φτώχεια, πείνα, φόβος, αιώνες περιορισμού, καταπίεσης, εκμετάλλευσης, εκμηδένισης των γυναικών, καθημερινή βία…αυτά κυλάνε στο αίμα μας, πόσο μπορεί να τεντώσει το σχοινί μέχρι να σπάσει;… Την ιδέα της παιδοκτονίας σαν ιδέα μπορώ να την προσεγγίσω και να την κατανοήσω, σαν μια οικογενειακή φωτογραφία όπου από μέσα λείπουν τα παιδιά, σαν έναν ευσεβή πόθο απόλυτης ελευθερίας από όλα τα παραπάνω, αλλά στο επίπεδο της πράξης και της πρακτικής…. Δεν είμαι μάνα, αλλά δεν θα σκότωνα ούτε τα γατιά μου…

Ο Ιάσων λέει: Θα’ πρεπε κάποτε οι θνητοί να βρούνε κάποιον άλλο τρόπο να αποκτούν παιδιά. Να λείψει των γυναικών το γένος σύρριζα! Θα’ λειπε το βαρύτερο κακό από τον κόσμο! Και αυτή η γυναίκα , που έχει πράξει το κακό για την αγάπη του έχει κάνει τα πάντα, έχει ξεφύγει από τα όρια πολύ πριν σκοτώσει τα παιδιά της και το έχει κάνει για εκείνο τον άντρα, για εκείνη την ένωση, για την πίστη, γι’ αυτή τη συμφωνία που μπορεί να υπάρχει μεταξύ δύο. Όταν αυτό που έρχεται δεν είναι απλώς αντάλλαγμα αλλά είναι ο κατακερματισμός όλης της της πραγματικότητας, πλέον αυτή η Μήδεια φεύγει από τα ανθρώπινα πεδία και εξακοντίζεται εκεί που το δίκαιο δυστυχώς έχει τη μορφή του σκοτωμένου παιδιού …

Το ότι στην παράσταση όλοι οι ρόλοι έχουν δοθεί σε γυναίκες ηθοποιούς έχει τεράστια σημασία για μένα. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι δεν αγαπάω τους άντρες και δεν θέλω να συνεργάζομαι μαζί τους η δεν μπορώ να δω τη θέση τους μέσα σε ένα τέτοιο έργο που στο κάτω- κάτω οι ρόλοι αυτοί είναι αντρικοί. 

Όμως για σκέψου, στην αρχαία Ελλάδα, όλος αυτός ο καταπληκτικός, ο θαυμαστός πολιτισμός, είχε κλεισμένες τις γυναίκες στους γυναικωνίτες να περιμένουν πότε θα έρθει ο φοβερός τους άντρας και καμπόσους σκλάβους οι οποίοι απλώς σκοτώνονταν για να δημιουργούνται τα υπέροχα έργα τέχνης ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο απολάμβανε η Ελλάδα. Εκεί λοιπόν, οι ηθοποιοί ήταν μόνο άντρες και παίζανε τους ρόλους ‘μας’. Οπότε μεταξύ σοβαρού και αστείου σκεφτόμουν «Ωραία, γιατί όχι; Τώρα οι γυναίκες σ’ αυτές τις θέσεις!»

Έτσι κι αλλιώς, δεν είναι η ανακάλυψη του τροχού, το θέατρο δεν έχει τέτοια όρια.

Πολύ πιο πρακτικά και πολύ πιο ανθρώπινα για μένα είναι εξαιρετικό το ότι συνεργάζομαι με φίλες και νέες συναδέλφους που τις ξέρω ήδη και τις αγαπώ, και αυτό συνέβη και με τα καινούργια πρόσωπα που υπάρχουν για μένα μέσα στο θίασο. Αυτό τελικά, μεγαλώνοντας, θεωρώ ότι είναι το μεγαλύτερο κέρδος. Είναι οι άνθρωποι και όχι η επιτυχία όπως συχνά εννοείται. Επίσης είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον να έχεις τη γυναικεία ψυχοσύνθεση και να βλέπεις τη δική της ματιά γι’ αυτούς τους άντρες  που περνάνε μέσα από την ιστορία της Μήδειας κι ο καθένας ορίζει με τον τρόπο του το πως θα πρέπει να φερθεί, το πώς θα πρέπει να υπάρξει εκείνη για να επιβιώσει και το τι σημαίνει να επιβιώσει. Αυτές οι γυναίκες λοιπόν, έπρεπε να τους κατανοήσουν αυτούς τους άντρες και αυτό είναι ένα έξτρα ταξίδι που έχει πολύ ενδιαφέρον για όλες μας. 

Δεν καταλαβαίνω πως τα πιστεύουμε όλ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και τ’ αφήνουμε να περνάνε έτσι κι όταν διαμαρτυρόμαστε στρέφουν επάνω μας μια μάνικα που θα έπρεπε να σβήνει φωτιές αντί ανθρώπους

. Αυτό που με τρομάζει ξέρεις ποιο είναι; Υπάρχει όλη αυτή η δικτύωση και υπάρχουνε φωνές που ακούγονται, έχουμε εικόνα, βίντεο, φωτογραφίες, μαρτυρίες, ανθρώπους που μπορούμε να πειστούμε κιόλας ότι είναι ειλικρινείς. Σκληρές εικόνες, γυναίκες χαμένες που δεν ψάχνει κανείς να τις βρει, γυναίκες που κακοποιούνται μες το ίδιο τους το σπίτι, γυναίκες που τρώνε σεξισμό στη δουλειά τους… Αυτά δεν τελειώνουν.  

Βγαίνουμε και φωνάζουμε αλλά πλέον είναι τόσο εύκολη η εικόνα, ερχόμαστε τόσο εύκολα σε επαφή με αυτή την εικόνα, μαθαίνουμε τις γαργαλιστικές λεπτομέρειες για τα πάντα, λες και αυτό μας ενδιαφέρει μόνο, η γαργαλιστική λεπτομέρεια και εκεί ποντάρουν και όλα τα μέσα και είμαστε εκεί φυλακισμένοι και με μια απλή κίνηση του χεριού, η φρικτή εικόνα εξαφανίζεται ως δια μαγείας σαν να μην υπήρξε ποτέ, έχω κάνει το χρέος μου με ένα like. Μ’ αυτή την απλή κίνηση του χεριού ακυρώνονται τα πάντα κι αυτό είναι που με τρομάζει,.

Δεν καταλαβαίνω πως τα πιστεύουμε όλ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και τ’ αφήνουμε να περνάνε έτσι κι όταν διαμαρτυρόμαστε στρέφουν επάνω μας μια μάνικα που θα έπρεπε να σβήνει φωτιές αντί ανθρώπους. 

Δεν είμαι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γιατί με αρρωσταίνει να σκέφτομαι ότι αυτή τη στιγμή ας πούμε, που τρέχω και δεν φτάνω, όταν μπορώ να έχω λίγο αληθινό ποιοτικό χρόνο με τους ανθρώπους και πλάσματα που αγαπώ, θα κάθομαι να τον ξοδεύω μπροστά από μια οθόνη. Που κάποιες φορές ίσως ναι, να έχει νόημα, τις περισσότερες φορές όμως ο στόχος είναι η αυτοπροβολή ή σχόλια επί σχολίων και βγαίνει πολλή μοναξιά….

Απέχοντας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί ίσως για τη δουλειά μου να είμαι σχεδόν ανύπαρκτη. Αυτό προσλαμβάνω και πιθανόν να είναι και έτσι. Άρα αν θέλω να συνεχίσω να δουλεύω ίσως πρέπει να γίνω υπαρκτή και σ’ αυτό τον κόσμο. Προς το παρόν, νομίζω ότι προτιμώ να πάω να μαζέψω ελιές.

Το ότι μένω σε χωριό; Πέντε γάτες και ο μπόμπιρας , σκαντζόχοιροι και δέντρα, και πουλιά και καλαμιές και η κουκουβάγια η Φιλιώ,  άλλα δύο μωράκια- γατάκια,  μεγαλωμένα με μπιμπερό, ουρανός και ησυχία… Τόσο απλό πάρε- δώσε. Απ’ την άλλη, δίπλα απ’ το σπίτι, είναι και τα κλουβιά με τα σκυλιά του γείτονα που τα έχει μέσα στη ζέστη, κάτω από ένα τσίγκο και ουρλιάζουν απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ. Φόλες, παρατημένα κυνηγόσκυλα…  Κι εδώ σταματάω την γκρίνια.

Όλα είναι τόσο βιαστικά. Μπορώ να ελπίζω μόνο σε μια αναπνοή... Σε ολοκληρωτική κάθαρση, όχι». 

Η αριστουργηματική τραγωδία, Μήδεια του Ευριπίδη, που πραγματεύεται την τελευταία πράξη της παθιασμένης σχέσης του Ιάσονα και της Μήδειας, αποτελεί την κυπριακή παραγωγή της φετινής διοργάνωσης σε σκηνοθεσία Αλίκης Δανέζη Knutsen. Επτά γυναίκες ηθοποιοί, σε ένα ιδιαίτερο σκηνικό χώρο με όχημα το λόγο και τον ήχο, ανασύρουν κι ανασυνθέτουν τις σκοτεινές και αγριεμένες μορφές της ευριπίδειας τραγωδίας

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

Τετάρτη, 21 Ιουλίου

Αμφιθέατρο «το σκαλί»

Πέμπτη, 22 Ιουλίου

Αμφιθέατρο «το σκαλί»

Σάββατο, 24 Ιουλίου

Αρχαίο Θέατρο Κουρίου

Έναρξη παραστάσεων:

21:00

Προσέλευση στο θέατρο πριν από τις 20:15

Αγορά Εισιτηρίων