Αυτή τη φορά το Θέατρο Τσέπης και ο Μάριος Θεοχάρους αναμετρώνται με ένα σπουδαίο θεατρικού έργο κλασικού ρεπερτορίου τον «Βυσσινόκηπο» του Αντον Τσέχωφ. Λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα ο σκηνοθέτης της παράστασης μιλάει για τους λόγους που επέλεξε το συγκεκριμένο θεατρικό, την δεκαετή παρουσία του Θεάτρου Τσέπης και τα μελλοντικά του σχέδια. 

Μάριε, διανύοντας μία πορεία εδώ και μία δεκαετία (ή περισσότερο) με το Θέατρο Τσέπης κοιτάζοντας πίσω και κάνοντας ένα μικρό απολογισμό τι θα έλεγες σήμερα για αυτή τη διαδρομή;

Πράγματι Μιχάλη, γιορτάζουμε τα δέκα χρόνια παρουσίας του Τσέπης στα θεατρικά δρώμενα του τόπου και είναι πολύ τιμητική η επιλογή να παρουσιάσουμε δουλειά μας στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κύπρια για δεύτερη φορά. Ο Βυσσινόκηπος είναι η 26η παραγωγή του Τσέπης. Ήταν 10 πολύ γεμάτα χρόνια με πρεμιέρες, περιοδείες εντός και εκτός Κύπρου, κόπο, αγώνες, προσπάθεια αλλά πάντα με πολύτιμους συνεργάτες και συνοδοιπόρους που μεγαλώνουμε παρέα. Η Μαριλένη σε μια πρόβα πρόσφατα είπε ότι στο μυαλό της δεν μεγαλώνουμε ηλικιακά παρόλο που συναντιόμαστε αρκετά συχνά επί σκηνής με αρκετά από τα παιδιά. Μπορεί να έχει να κάμει και με το ότι έχουμε το δικαίωμα να «παίζουμε» πάνω στη σκηνή. Μεγάλη ευλογία για κάθε ενήλικα. Ελπίζω βέβαια να μην μοιάσουμε στους χαρακτήρες του Βυσσινόκηπου που αρνούνται να μεγαλώσουν και ν’ αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους στον κόσμο.

Με ποια κριτήρια επιλέγεις τα έργα που ανεβάζεις; 

Ακολουθώ το ένστικτό μου. Αν το έργο μου μιλήσει, μου δημιουργήσει εικόνες και έχει σχέση με την εκάστοτε πραγματικότητα, δική μου αλλά και των άλλων γύρω μου σημαίνει ότι μας αφορά. Τότε βάζω μπρος και ξεκινά το γράψιμο για αναζήτηση επιχορηγήσεων. Μεγάλο μαρτύριο. Όταν όμως δένει η συνταγή και το έργο επιβεβαιώνεται από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα τότε ζούμε στιγμές μαγικές.

Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα του Βυσσινόκηπου. Γιατί επέλεξες αυτό το έργο και γιατί τώρα και όχι πριν από 3 ή 4 χρόνια;

Τώρα που είμαστε στις γενικές πρόβες του Βυσσινόκηπου και βλέπω τον κόσμο που δημιουργήσαμε με τη Θέλμα Κασσουλίδου, είναι σαν να παρακολουθώ την πορεία του Τσέπης από το 2012 μέχρι και σήμερα. Με τη Θέλμα δουλεύουμε μαζί από το 2017 και συνήθως χρησιμοποιούμε σε κάθε επόμενο έργο ένα μικρό στοιχείο από κάποια προηγούμενη παραγωγή. Τούτο οφείλεται στο ότι πολύ συχνά γράφουμε προτάσεις σχεδόν ένα χρόνο μπροστά ενώ δουλέυουμε πάνω σε κάτι άλλο. Έτσι προκύπτει και ένα δημιουργικός διάλογος μεταξύ των παραστάσεων μας. Όλη η πορεία του Τσέπης οδήγησε στον Βυσσινόκηπό μας, ένα έργο βαθύτατα ανθρώπινο αλλά και πολιτικό, όπως κάθε καλό θεατρικό κείμενο. Εμείς εστιάσαμε στις σχέσεις των χαρακτήρων και στο να μην παίζουμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.  Δοκιμάζοντας τούτη τη τεχνική η πολιτικοκοινωνική διάσταση του έργου γίνεται ακόμα πιο φανερή χωρίς διδαχές. Νομίζω ότι η εποχή μας επιβάλλει ν’ αποχαιρετήσουμε τους κήπους μας και να προχωρήσουμε με φόβο αλλά και ελπίδα για το μέλλον. Ολόκληρο το έργο είναι ένας προσωπικός αποχαιρετισμός του δημιουργού του άλλωστε. 

Πες μας πώς δούλεψες για τη συγκεκριμένη παράσταση. Ποια ήταν η αφετηρία σου; 

Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι η αδυσώπητη δύναμη της αλλαγής, οι φόβοι μα και οι ελπίδες που νιώθουμε μέσα σε έναν κόσμο που τελειώνει για να ξεκινήσει κάτι καινούριο. Ο Τσέχωφ ενώ προφήτευσε με μεγάλη ακρίβεια τη νέα πραγματικότητα, δεν μπορούσε να γνωρίζει τις τεράστιες ιστορικές αλλαγές που θα βίωνε ο κόσμος τα χρόνια μετά το θάνατό του. Διάβασα σε μια βιογραφία του, ότι στην πόλη που ζούσε το νεκροταφείο είχε μέσα βυσσινιές και τα βύσσινα, έμοιαζαν με αιμάτινα δάκρυα ενώ έπεφταν πάνω στους λευκούς τάφους. Η εικόνα αυτή με συγκλονίζει κάθε φορά που τη σκέφτομαι. Και νομίζω ήταν η δημιουργική αφετηρία για το στήσιμο της παράστασης. 11 ηθοποιοί δρουν παράλληλα πάνω στη σκηνή και μας διηγούνται τις διαφορετικές ιστορίες των χαρακτήρων του έργου. Ταυτόχρονα. Φέραμε τον Βυσσινόκηπο μέσα στο σπίτι και στήσαμε μια ensemble based παράσταση με ασταμάτητη δράση. Είμαι ευγνώμων για όλους που με ακολούθησαν σε τούτο το μεγάλο ταξίδι στα σώψυχά τους για να βρουν τις αλήθειες του χαρακτήρα τους. Είναι μια επίπονη διαδικασία που σε απογυμνώνει από κάθε τι ψεύτικο και μη ουσιώδες.

Ο Βυσσινόκηπος είναι ένα έργο που μιλά για την ψευδαίσθηση ή το τέλος των ψεμάτων;

Ο Βυσσινόκηπος είναι ένα έργο για έναν πατέρα και σύζυγο που ξέρει πως η ζωή του τελειώνει. Κάνει την αγωνία του τέχνη και βάζει τους χαρακτήρες του να δηλώνουν:  «Δεν μ’ αρέσει να φεύγω» από την πρώτη κιόλας πράξη ενώ στην τέταρτη αποχαιρετούν κάπως έτσι: «Τι να κάνουμε… όλα σ’ αυτόν τον κόσμο έχουν ένα τέλος… Κι αν κάποτε ακούσετε ότι ήρθε το δικό μου τέλος, να θυμηθείτε εκείνο το… γέρικο άλογο και να πείτε: «Έζησε κάποτε σ’ αυτή τη γη και κάποια Σιμεόνοφ-Πίστσικ… αιωνία της η μνήμη»… Ακούγοντας τούτο το απόσπασμα κάθε φορά θυμούμαι τον Σαίξπηρ που στο τέλος της «Τρικυμίας» μας ζητά να προσευχηθούμε για εκείνον. Η στάση του σώματός μας στην προσευχή δεν μοιάζει με το σώμα μας όταν χειροκροτούμε; Και οι δυο μεγάλοι συγγραφείς μας ζητούν να τους αφήσουμε να φύγουν αλλά να μην τους ξεχάσουμε. Ο Βυσσινόκηπος είναι η ευκαιρία μας να δούμε «για μια φορά στη ζωή μας την αλήθεια κατάμματα». Είναι το προσωπικό μας ταξίδι στο μέσα μας. Για να έρθουμε αντιμέτωποι με την «αγωνία που κρύβεται κάτω από τόση ομορφιά»…

Πώς λειτουργείς ως σκηνοθέτης; Μπορεί ένας σκηνοθέτης να μπαίνει στη θέση του ηθοποιού ή λειτουργεί καθοδηγητικά;

Στην αρχή των προβών λέω πάντα πως ορίζω το πλαίσιο, την κορνίζα μέσα στην οποία θα ζωγραφίσουμε παρέα όλη η ομάδα πάνω σε ένα θέμα που από κοινού αποφασίζουμε με την ίδια τεχνική ακολουθώντας ίσως διαφορετικούς δρόμους για να καταλήξουμε στο ίδιο τέρμα. Δουλειά του σκηνοθέτη είναι να σκηνοθετήσει το έργο. Επιλέγει επομένως τους σωστούς συνεργάτες που θα οδηγήσουν τους χαρακτήρες από πολλά άγνωστα και περιπετειώδη μονοπάτια, θα φέρει ο καθένας κάτι από την ιδιοσυγρασία του,  θα δώσουν πνοή, ήχο, εικόνα, μυρωδιά στους χαρακτήρες, θα γίνουν κάποιοι άλλοι για λίγο τόσο καλά που στο τέλος θα πρέπει να ξέρουν περισσότερα αυτοί για τον χαρακτήρα που υποδύονται από μένα. Παρόμοια πορεία και για το σκηνικό, τα κοστούμια, τη μουσική και τα φώτα της παράστασης. 

Τι άλλο ετοιμάζεις με το Θέατρο Τσέπης και την Μπαλωμένη Τσέπη για το επόμενο διάστημα;

Το Τσέπης είναι στο μεταίχμιο αλλαγών επίσης αυτή την περίοδο. Αυτό που μπορούμε να ανακοινώσουμε είναι ότι ξεκινούμε παραστάσεις σε σχολεία Δημοτικής και Προδημοτικής Εκπαίδευσης με τον «Τριγωνοψαρούλη» του Βαγγέλη Ηλιόπουλου που συνεχίζει με ανανεωμένη διανομή για τρίτη χρονιά. Επίσημα, η περιοδεία μας, θα ξεκινήσει στο Book Fest στις 15 Οκτωβρίου παρέα με τον συγγραφέα του κειμένου για να γιορτάσουμε τα 25 χρόνια του αγαπημένου ήρωα των παιδιών στην Κύπρο. Επίσης μετά τα Χριστούγεννα θα επιστρέψει ένα παλιό μας εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά Δημοτικής και Προδημοτικής Εκπαίδευσης. «Το πιο γλυκό ψωμί» βγαίνει εκτός έδρας και ταξιδεύει στα σχολεία για να μοιραστούμε μαζί με τη νέα γενιά παιδιών το γνωστό κεφαλονήτικο παραμύθι. Θα μου επιτρέψεις όμως να κρατήσω ακόμα μυστικό τις παραστάσεις της Κεντρικής Σκηνής του Τσέπης αλλά υπόσχομαι να τα πούμε πολύ σύντομα. 

Συντελεστές της παράστασης

Μετάφραση: Ορέστης Αγγελίδης

Σκηνοθεσία: Μάριος Θεοχάρους

Σκηνικά/Κοστούμια: Θέλμα Κασουλίδου

Φωτισμοί: Βασίλης Πετεινάρης

Ηχητικό Τοπίο: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης

Κίνηση: Μαρίνα Πογιατζή

Στίχοι ναννουρίσματος: Σταύρος Σταύρου

Οπτική Επικοινωνία: Λουκία Βασιλείου

Artwork: Ανδρέας Ιωάννου

Τους ρόλους ερμηνεύουν:

Ρανιέφσκαγια Λιουμπόφ Αντρέγεβνα (Λιούμπα): Κατερίνα Καζαντζή

Άνια: Ξένια Προδρόμου

Βάρια Βαρβάρα Μιχαήλοβνα: Μιράντα Νυχίδου

Λεονίντ Γκάγιεφ: Κωνσταντίνος Γαβριήλ

Λοπάχιν Γερμολάι Αλεξέγεβιτς: Ανδρέας Νικολαϊδης

Τροφίμοφ Πιότρ Σεργκέγεβιτς: Άρης Κυπριανού

Σιμεόνοφ-Πίστσικ Μπορίς Μπορίσοβιτς: Μαριλένη Σταύρου

Σαρλότα Ιβάνοβνα: Μαριλένη Σταύρου

Γεπιχόντοφ Σεμιόν Παντελέγεβιτς: Γιάννης Ιωάννου

Ντουνιάσα Αβντόντια Φιοντόροβνα: Αθηνά Σάββα

Φιρς: Γιάννος Αντωνίου

Γιάσα: Δημήτρης Γιωρκάτζης

Παραστάσεις

Τρίτη 20/9, Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός. 

Τετάρτη 21/9, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας. Δευτέρα 26/9, Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο, Πάφος. Τετάρτη 28/9, Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας Γ. Λυκούργος. Οι παραστάσεις αρχίζεις στις 20:30. Εισιτήρια εδώ