Λίγες μόνο ημέρες πριν από τις Αμερικανικές εκλογές για τις οποίες γράψαμε κάτι εδώ, ο Barrack Obama, ο χαρισματικός Πλανητάρχης που θα μας λείψει όσο κανένας στην σύγχρονη ιστορία του Αμερικανικού πολιτικού συστήματος, ετοιμάζεται να αφήσει τον Λευκό Οίκο. Τέσσερα χρόνια πριν την δεύτερη επανεκλογή του, ο Οbama διάβασε ένα βιβλίο που συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στα αγαπημένα του. Λέγεται ‘Thinking Fast and Slow’ και πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται και αποφασίζουν τα ανθρώπινα όντα. Το ξεχωρίσαμε ανάμεσα στα (linkα που προτείνει ανεπιφύλακτα ο Barrack σε μελλοντικούς και επίδοξους leaders αφου το βρίσκουμε και στα ελληνικά με τον τίτλο ‘Σκέψη Αργή και Γρήγορη’, του Daniel Kahneman.

O Kahneman στον οποίο το 2002 απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών για το δημιουργικό του έργο στην ψυχολογία, με το οποίο αμφισβήτησε το ορθολογικό μοντέλο περί κρίσεων και λήψης αποφάσεων, είναι ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές της εποχής μας. Οι ιδέες του έχουν ευρεία απήχηση σε πολλά πεδία -συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, της ιατρικής και της πολιτικής.

Αναλύοντας τα δύο συστήματα που καθοδηγούν τον τρόπο σκέψης μας ο Κahneman τα ξεχωρίζει ως το Σύστημα 1 – γρήγορο, διαισθητικό και συναισθηματικό, και το Σύστημα 2 – αργό, συνετό και έλλογο.

Το Σύστημα 1 λειτουργεί αυτομάτως , με ελάχιστη ή καθόλου προσπάθεια και καμία αίσθηση εκούσιου ελέγχου. Είναι το σύστημα που λειτουργεί όταν αντιλαμβανόμαστε τι γίνεται γύρω μας, αναγνωρίζουμε πρόσωπα, τα συναισθήματά τους, εκτελούμε αυτόματες δραστηριότητες όπως το περπάτημα. Λειτουργεί αυτόματα και εν πολλοίς ασυνείδητα.

Το Σύστημα 2, είναι αυτό που χρησιμοποιούμε όταν καλούμαστε να λύσουμε ένα πρόβλημα που απαιτεί συγκέντρωση, εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων και επίπονη διανοητική προσπάθεια – ένα πρότυπο αργής σκέψης. Είναι το σύστημα που ελέγχει την ικανότητα συγκέντρωσης και εστίασης της προσοχής. Σ’αυτή τη διαδικασία εμπλέκεται και το σώμα μας: σφίγγονται οι μυς μας, ανεβαίνει η πίεσή μας, αυξάνεται ο καρδιακός μας ρυθμός και διαστέλλονται οι κόρες των ματιών μας. Ακριβώς επειδή απαιτεί μεγάλη ενέργεια τείνουμε να το χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν λιγότερο, αρκούμενοι στις διαισθητικές λύσεις που προτείνει για όλα τα προβλήματα το Σύστημα 1.

Για παράδειγμα, δείτε το πιο κάτω πρόβλημα και δοκιμάστε να το λύσετε.

Μία ρακέτα και ένα μπαλάκι κοστίζουν 11 ευρώ.

Η ρακέτα κοστίζει 10 ευρώ περισσότερο από το μπαλάκι.

Πόσο κοστίζει το μπαλάκι;

Ίσως απαντήσατε ότι το μπαλάκι κοστίζει 1 ευρώ.

Το εύκολο αυτό πρόβλημα προκαλεί μια διαισθητική, ελκυστική και λανθασμένη απάντηση, η οποία γίνεται προφανής μόλις προσπαθήστε να επαληθεύστε την απάντησή σας με την αντίστοιχη αριθμητική πράξη.

Εάν το μπαλάκι κόστιζε 1 ευρώ, η ρακέτα θα κόστιζε 9 ευρώ παραπάνω από το μπαλάκι, όχι 10. Επομένως το μπαλάκι κοστίζει 0,5 ευρώ και η ρακέτα 10,5.

Χιλιάδες φοιτητές από τα Ivy League πανεπιστήμια της Αμερικής κλήθηκαν να λύσουν το πρόβλημα. Από αυτούς, το 50% και πάνω από το 80% των φοιτητών λιγότερο επίλεκτων πανεπιστημίων, απάντησαν λάθος αποτυγχάνοντας να εξασκήσουν τον έλεγχο του Συστήματος 2.

Από την έκδοση του ελληνικού βιβλίου:

«Ο Kahneman είναι σίγουρα ο πιο αξιόλογος εν ζωή ψυχολόγος και ένας από τους σπουδαιότερους ερευνητές στην ιστορία του πεδίου. Έχει το χάρισμα να ανακαλύπτει σημαντικά γνωρίσματα του ανθρώπινου νου, πολλά από τα οποία γεμίζουν κλασικά εγχειρίδια και αποτελούν παγιωμένη γνώση. Το έργο του έχει αναδιοργανώσει την κοινωνική ψυχολογία, τη γνωσιακή επιστήμη, τη μελέτη της λογικής και της ευτυχίας, και τη συμπεριφορική οικονομική […]. Η δημοσίευση του Σκέψη, αργή και γρήγορη συνιστά μείζον εκδοτικό γεγονός. […]». – Steven Pinker, καθηγητής ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Harvard

Ένα βιβλίο για τα bugs του ανθρώπινου μυαλού και πώς να μάθουμε να σκεφτόμαστε καλύτερα. Το διαβάζουμε τώρα και έχουμε ενθουσιαστεί.