Η επιστολή της Ιωάννας Σαμαρά για τον Εναέριο είναι, βασικά, η απάντηση

Η επιστολή της Ιωάννας Σαμαρά δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα Λεμεσός

Οι Λεμεσιανοί έδωσαν τον παλμό τους, είπαν τι θέλουν και τι δεν θέλουν στο χώρο του εναερίου. Οι Λεμεσιανοί έδειξαν ότι είναι πολύ θυμωμένοι για την ανάπτυξη που γίνεται στην πόλη τους η οποία έγινε με βίαιο τρόπο και φαίνεται ότι αγνοούνται τα δικά τους έννομα συμφέροντα και ανάγκες. Οι Λεμεσιανοί θέλουν ο χώρος του Εναερίου να γίνει χώρος πρασίνου και δημόσια πλατεία με υπόγειο παρκινγκ και μια ήπια ανάπτυξη.

Πάντως, δεν θέλουν αυτό που κατάλαβαν ότι έχει υπόψη του ο Δήμος Λεμεσού, δηλαδή μια ανάπτυξη (δεν μας είπαν πόσο ψηλό θα είναι το κτίριο) το οποίο θα αποτελείται από οικιστική ανάπτυξη, γραφεία και καταστήματα, επίσης θα υπάρχει ένα συνεδριακό κέντρο και ένα ξενοδοχείο και μπροστά ο χώρος που μένει θα είναι χώρος πρασίνου ή πλατεία. Οι Λεμεσιανοί μίλησαν στη δημόσια διαβούλευση και είπαν ότι δεν θέλουμε ακόμα ένα πύργο, δεν θέλουν ξενοδοχείο, δεν θέλουν συνεδριακό κέντρο το οποίο έτσι και αλλιώς θα αποκτήσει η Λεμεσός στο χώρο του καζίνου που θα ανεγερθεί στην πόλη, οπότε ένα δεύτερο συνεδριακό κέντρο στον εναέριο δεν είναι επιθυμητό. Αν ο Δήμος Λεμεσού νομίζει ότι οι Λεμεσιανοί που ήρθαμε στη διαβούλευση δεν εκφράζουμε την πλειοψηφία των Λεμεσιανών, ας κάνουν μια δημοσκόπηση για να εισπράξουν ακόμη περισσότερη δυσαρέσκεια από τους δημότες της πόλης.

Μπορεί να ακούγεται ελκυστικό και όντως είναι να μπορεί ο Δήμος Λεμεσού να εκμεταλλευτεί ένα δημόσιο χώρο για να βγάζει χρήματα τα οποία μετά θα μπορεί να μετατρέψει σε έργα, όμως για πάρα πολλούς λόγους, ούτε η περιοχή του εναερίου ούτε εμείς οι Δημότες επιθυμούμε άλλον ένα ακόμα πύργο στο παραλιακό μέτωπο. Η δική μου εισήγηση είναι ότι σε σχέση με την ανάπτυξη εντός του χώρου του εναερίου χρειαζόμαστε μια ήπια ανάπτυξη και με ωφελιμότητα καθαρά για τους δημότες. Λείπουν από την πόλη τα πολιτιστικά κέντρα, ο χώρος πρασίνου και οι δημοσιές πλατείες και ο χώρος του εναερίου προβάλλει ως μια καλή επιλογή για να υλοποιηθούν όλα τα πιο πάνω.

Οι Λεμεσιανοί έδειξαν ότι είναι πολύ θυμωμένοι για την ανάπτυξη που γίνεται στην πόλη τους, η οποία γίνεται με βίαιο τρόπο και αγνοεί τα δικά τους έννομα συμφέροντα και ανάγκες

Εισηγούμαι, οι δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου να αντλήσουν ιδέες από άλλες χώρες και να αναζητήσουν κτίρια με χρησιμότητα για τους δημότες. Τους ζητώ να επισκεφθούν το κέντρο Πολιτισμού, Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα για να θαυμάσουν το κτίριο καθ' αυτό, το οποίο είναι πάρκο – ζωντανό εργαστήριο Περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ταυτόχρονα χώρος άθλησης, σε αυτό γίνονται μουσικές εκδηλώσεις, στεγάζεται βιβλιοθήκη, υπάρχουν αναψυκτήρια και είναι ένα κτίριο που αλληλεπιδρά με τον κόσμο που το επισκέπτεται.

Ξέρω, ότι αμέσως θα σκεφτείτε ότι σε σχέση με το κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο οποίο αναφέρθηκα, υπήρχε ένας δωρητή,ς ο Σταύρος Νιάρχος και τίθεται επιτακτικά το ερώτημα, καλά, ο Δήμος που θα βρει τα λεφτά για ένα εφάμιλλο κτίριο, (προφανώς πολύ μικρότερο σε έκταση). Θέτω μια κάπως βιαστική εισήγηση. Είμαι σίγουρη ότι μπορούν υπάρξουν πολύ καλύτερες εισηγήσεις:

Κάντε Δημόσιο διαγωνισμό ζητώντας να ανεγερθεί κτίριο για κέντρο πολιτισμού με χώρο πρασίνου και ανοιχτή πλατεία. Δεν χρειαζόμαστε ένα μεγάλο κτίριο, αλλά ένα κτίριο με αίθουσες για να προβάλλεται τέχνη. Αφήστε Κύπριους αρχιτέκτονες να σας παρουσιάσουν το έργο τους, έχοντας υπόψη ότι λάβατε ήδη απόφαση στο χώρο να ανεγερθεί κέντρο πολιτισμού. Διαφημίστε ότι ο Δήμος ψάχνει επενδυτή το όφελος του οποίου θα μπορούσε να είναι να νέμεται - καρπώνεται τα έσοδα του χώρου από τις μουσικές εκδηλώσεις, παραστάσεις χώρου, εργαστήρια τέχνης, μικρά εστιατόρια, εισιτήρια υπόγειου παρκινγκ και γενικά του χώρου.

Βέβαια ο Δήμος θα χρειαστεί να υπογράψει τις κατάλληλες συμφωνίες με τον επενδύτη για παράδειγμα οι τιμές εισιτηρίων να είναι ανάλογες των τιμών σε παρόμοιες εκδηλώσεις την εκάστοτε περίοδο, διαφορετικά δεν θα έχει νόημα για τους δημότες. Σε βάθος χρόνου ο επενδυτής θα απόσβεση τα έξοδα του και θα αποκομίσει οφέλη. Ενδεχομένως να μπορούμε να πάρουμε κάποιο κονδύλι από την Ευρωπαϊκή Ένωση εάν εξηγήσουμε ότι θέλουμε να δημιουργηθεί κέντρο πολιτισμού με χώρο πρασίνου. Διαφημίστε ότι το κτίριο θα φέρει το όνομα του επενδυτή ή επενδύτριας εταιρίας και μην αποκλείετε ότι μεγάλες ξένες εταιρείες ή και κυπριακές εάν τους παρουσιαστεί ένα έξυπνο πακέτο θα το βρουν δελεαστικό και ως ένα τρόπο διαφήμισης που θα έχει θετικό πρόσημο για το όνομα της εταιρείας τους, κάπως σαν «ευεργέτες» του δήμου.

Όταν πέρσι, την ίδια εποχή στο κτίριο Πάνος Σολωμονίδης έγινε η συνάντηση για τα ψηλά κτίρια ο καλεσμένος του δήμου ομιλητής, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μας είπε χαρακτηριστικά τα εξής καθώς μιλούσε αναφερόμενος στα ψηλά κτίρια: «Φαντάζομαι θα θέλετε τα κτίρια που θα κτιστούν να έχουν ζωή, δεν θέλετε άδεια κτίρια, έτσι δεν είναι;;». Δεν θα ξεχάσω το πόσο πάγωσε το ακροατήριο καθώς όλοι ακούγαμε τον εξ Ελλάδος πανεπιστημιακό να λέει τα αυτονόητα και την παγωμάρα μας διέκοψε μια φωνή από το ακροατήριο να λέει: «Μα εμείς κύριε καθηγητά δεν χτίζουμε για τα κτίρια, χτίζουμε γιατί πωλούμε κυπριακές ταυτότητες και Ευρωπαϊκά διαβατήρια!». Πόσο αληθινή ήταν αυτή η φωνή από το ακροατήριο το ξέρουμε όλοι μας.

Και το ερώτημα είναι, θέλουμε στον Εναέριο ακόμα ένα ψηλό κτίριο που στο μεγαλύτερο μέρος του θα είναι άδειο όπως τα υπόλοιπα κτίρια για τα οποία το Δημοτικό Συμβούλιο έδωσε την έγκριση του ως η τελική Πολεοδομική αρχή ή όχι; Στο ερώτημα τι θα μπορούσε να αποτελέσει η προτεινόμενη ανάπτυξη στην Εναέριο, η απάντηση εξαρτάται από τα νέα δεδομένα των ψηλών κτιρίων τα οποία θα ανεγερθούν στο παραλιακό μέτωπο. Mε δεδομένο ότι δίπλα απo το Fridays ανεγείρονται οι 3 πύργοι του Trilogy, δίπλα από τον δημόσιο κήπο δόθηκε άδεια για 4 πύργους, υπάρχει το «One», υπάρχει η συζήτηση για τον πύργο στο χώρο που σήμερα είναι το Debenhams αντιλαμβανόμαστε ότι ακόμα ένας πύργος στο παραλιακό μέτωπο θα πνίξει την περιοχή όπου έχουν μαζευτεί ήδη πολλοί πύργοι ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ένα ήδη αστικό δομημένο περιβάλλον το οποίο έχει επηρεαστεί αρνητικά.

Οι δημότες – κάτοικοι που βρίσκονται δίπλα και πίσω από όλες αυτές τις αναπτύξεις έχασαν την αίσθηση της γειτονιάς, θα ζουν δίπλα από εμπορικά κέντρα και με τις μακριές σκιές των ψηλών κτιρίων συγκεκριμένες ώρες τoν χειμώνα να τους κρύβουν το φως και τον ήλιο από τα σπίτια τους και όλα αυτά χωρίς καμία υπερβολή. Έτσι στο ερώτημα εάν πολεοδομικά είναι σωστό να ορθώνεται ακόμα ένας πύργος στον Εναέριο η απάντηση είναι όχι, εξαιτίας του ασφυκτικού τοπίου που δημιουργείται από τα υπόλοιπα ψηλά κτίρια.

Επίσης, τα ήδη αδειοδοτημένα ψηλά κτίρια δεν απαντούν στα προβλήματα που θα υπάρξουν στο μέλλον εξαιτίας των παγκόσμιών κλιματικών αλλαγών και της ερημοποίησης αφού πρόκειται για κτίρια που τα δομικά τους υλικά εξακολουθούν να είναι το μπετόν και το γυαλί ενώ ειδικά για τα ψηλά κτίρια στο παραλιακό μέτωπο δεν έγινε μια μελέτη των σωρευτικών τους συνεπειών όλων μαζί των κτιρίων στο φυσικό και αστικό περιβάλλον όσο και για τους κάτοικους της πόλης.

Οπότε, η πρόταση κατασκευής ενός ακόμα πύργου στο παραλιακό μέτωπο, στο παρκινγκ του Εναερίου, έστω και αν ο σκοπός της κατασκευής ψηλού κτιρίου θα είναι να αποδώσει πίσω εισοδήματα στο Δήμο Λεμεσού, ακόμα και εάν ο Δήμος έχει ανάγκη αυτά τα λεφτά, δεν είναι ελκυστικός για τους ίδιους τους Λεμεσιανούς, των οποίων οι ανάγκες για δημόσιους ανοικτούς χώρους, για πλατείες, για πράσινο και χώρους όπου δεν επικεντρώνονται στην ανθρώπινη συναλλαγή με χρήματα «βλέπε και άλλα malls» αλλά στην ανθρώπινη επαφή μέσω των ανοιχτών χώρων και στην τέχνη, παραμένουν ανικανοποίητες στη Λεμεσό.

Οι νέοι καλλιτέχνες ασφυκτιούν στη Λεμεσό θέλουν περισσότερα βήματα για να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο. Οι καλλιτέχνες σήμερα τείνουν να θέλουν μια άλλη επαφή με το κοινό τους που βασίζεται στη διαδραστικότητα και αλληλεπίδραση σε ανοικτούς χώρους. Πραγματικά ο δημόσιος χώρος του εναερίου το οποίο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στη πόλη προβάλλει ως ο ιδανικός χώρος για το βήμα των νέων καλλιτεχνών.

Δημόσια πλατεία σημαίνει ότι υπάρχουν σημεία αναφοράς όπως παγκάκια όπου εγώ και το παιδί μου μπορούμε να φάμε το παγωτό μας, όπου μπορεί να γίνει εντός του χώρου μια μουσική εκδήλωση ή εκδήλωση χορού. Δεν είναι τέτοιους ανοικτούς χώρους που θα δούμε όταν κατασκευαστούν οι αναπτύξεις των ψηλών κτιρίων. Αυτό, σε καμία άλλη χώρα δεν ονομάζεται δημόσια πλατεία!

Ως προς τα αντισταθμιστικά οφέλη ότι δηλαδή οι κατασκευάστριες εταιρείες παίρνουν συντελεστές δόμησης και ύψος το οποίο μεταφράζεται σε διαμερίσματα και άρα κέρδος και δίνουν πίσω χώρους πρασίνου και δημόσιες πλατείες υπάρχει σοβαρό ζήτημα. Οι Λεμεσιανοί στις ήδη αδειοδοτημένες αναπτύξεις, δεν θα αποκτήσουν δημόσιες πλατείες και χώρους πρασίνου! Δημόσια πλατεία, σημαίνει ότι υπάρχουν σημεία αναφοράς όπως παγκάκια όπου εγώ και το παιδί μου μπορούμε να φάμε το παγωτό μας, όπου μπορεί να γίνει εντός του χώρου μια μουσική εκδήλωση ή εκδήλωση χορού. Δεν είναι τέτοιους ανοικτούς χώρους που θα δούμε όταν κατασκευαστούν οι αναπτύξεις των ψηλών κτιρίων, αλλά απλώς τοπιοτεχνημένους χώρους με κάποιο πράσινο και τσιμέντο που θα μας οδηγούν στα ακριβά malls και ακριβά εστιατόρια των ψηλών κτιρίων. Αυτό, σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν ονομάζεται δημόσια πλατεία!

Τέλος θέλω να πιστεύω, ότι όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι γνωρίζουν ότι το κράτος μας παραβίασε τις πρόνοιες δικού του κυπριακού νόμου, το νόμο 102(I)/2005 καθώς και την ευρωπαϊκή οδηγία 2001/42/ΕΚ, καθότι σε σχέση με τα Σχέδια Παροχής Πολεοδομικών Κινήτρων του Υπουργικού Συμβουλίου ΑΡ.75.172. ημερομηνίας 29.5.2013 για σκοπούς ανάκαμψης της πολεοδομικής δραστηριότητας και των επικαιροποιήσεων που ακολούθησαν και το Σχέδιο Παροχής Κινήτρων 2016-2019 για δημιουργία χώρων στάθμευσης για δημόσια χρήση, τα οποία αποτελούν μέρος της νομικής βάσης των ψηλών κτιρίων στο παραλιακό μέτωπο Λεμεσού, θα έπρεπε προτού χορηγηθούν οι πολεοδομικές άδειες στο παραλιακό μέτωπο να είχε εκπονηθεί Στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σχετικά με τις σωρευτικές συνέπειες των ψηλών κτιρίων στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον και ακολούθως αυτή η μελέτη να είχε αξιολογηθεί από την αρμόδια διοικητική αρχή δηλαδή το Τμήμα Περιβάλλοντος.

Και επειδή γίνεται σημαντική συζήτηση για το νομικό πλαίσιο των ψηλών κτιρίων ειδικά για το παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού, θέτω πιο κάτω τα ακόλουθα:

Η νομική βάση των ψηλών κτιρίων είναι το Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού του 2011, τα Σχέδια Παροχής Πολεοδομικών Κινήτρων του Υπουργικού Συμβουλίου ΑΡ.75.172 ημερομηνίας 29.5.2013 και οι επικαιροποιήσεις τους και το Σχέδιο Παροχής Κινήτρων 2016-2019 για δημιουργία χώρων στάθμευσης για δημόσια χρήση.

Σε σχέση με το Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού το οποίο δημοσιεύθηκε Απρίλιο του 2011 και εγκρίθηκε το 2013, εκπονήθηκε στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ημερομηνίας 31/5/2011 και τον Ιούλιο του 2011 εκδόθηκε γνωμάτευση του Τμήματος Περιβάλλοντος ως επιβάλλει ο σχετικός νομός 102(I)/2005.

Ακολούθως, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, το Υπουργικό Συμβούλιο προχώρησε στα Σχέδια Παροχής Πολεοδομικών Κινήτρων του Υπουργικού Συμβουλίου ΑΡ.75.172 ημερομηνίας 29.5.2013 για ανάκαμψη της οικονομίας και οι επικαιροποιήσεις τους, πρόκειται για «σχέδια» για τα οποία προβλέπεται με βάση το νόμο 102(I)/2005 η εκπόνηση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων η οποία μέχρι σήμερα δεν έγινε.

Επίσης, σε σχέση με τα Σχέδια Παροχής Κινήτρων 2016-2019 για δημιουργία χώρων στάθμευσης για δημόσια χρήση και πάλι πρόκειται για «σχέδια» τα οποία με βάση τη νομοθεσία θα έπρεπε να υποβληθούν σε στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων η οποία μέχρι σήμερα δεν έγινε.

Τα πιο πάνω με απλά λόγια σημαίνουν τα εξής, ότι για τα ψηλά κτήρια των 40 ορόφων όπως αυτά τα οποία έχουν αδειοδοτηθεί στο παραλιακό μέτωπο, τα επιπλέον εμβαδά δόμησης και άρα το επιπλέον ύψος που φτάνει τους 40 ορόφους δόθηκαν και στη βάση των Σχεδίων Παροχής Κινήτρων τα οποία όμως δεν υποβλήθηκαν σε στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και κυριότερο και πιο σημαντικό δεν έγινε αξιολόγηση της οποιασδήποτε μελέτης από το Τμήμα Περιβάλλοντος ως η αρμόδια Διοικητική αρχή και ως προνοείται στη νομοθεσία. Ερώτηση, αυτό πόσο νόμιμο σας ακούγεται;

Εξ’ όσων πληροφορηθήκαμε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δόθηκε εντολή από τον αρμόδιο υπουργό πριν περίπου ένα χρόνο να ετοιμαστεί αυτή η μελέτη, όμως τα πορίσματα της μελέτης όπως αντιλαμβάνεστε δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη στα ήδη υπό κατασκευή ψηλά κτίρια. Για αυτό ήταν τόσο σημαντικό η Στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση με τα Σχέδια Παροχής Κινήτρων να είχε εκπονηθεί πριν να δίδονταν οι άδειες ώστε τα πορίσματα της μελέτης και ακολούθως της αξιολόγησης της από το Τμήμα Περιβάλλοντος να μπορούσαν να ληφθούν υπόψη και να συμπεριληφθούν στις αποφάσεις των αρχών σε σχέση με τα ψηλά κτίρια.

Συνεπώς, προτού οι δημοτικοί μας σύμβουλοι λάβουν οποιεσδήποτε αποφάσεις για το χώρο του εναερίου θα πρέπει να διερωτηθούν, τι ζητούν οι Λεμεσιανοί για την πόλη τους και για το χώρο του εναερίου, τι συμβαίνει στο εξωτερικό με τα άδεια ψηλά κτίρια, πως μεταλλάσσεται το αστικό τοπίο της πόλης με τα ήδη αδειοδοτημένα ψηλά κτίρια και μετά να λάβουν την όποια απόφαση. Σε κάθε περίπτωση οι Λεμεσιανοί μίλησαν και είπαν στη Δημόσια Διαβούλευση που έγινε στις 24.7.2019 ότι δεν θέλουν ανάπτυξη ψηλού κτιρίου στο χώρο του εναερίου.