H κυπριακή ενοχικότητα απέναντι στη διασκέδαση

H κυπριακή ενοχικότητα απέναντι στη διασκέδαση

H κυπριακή ενοχικότητα απέναντι στη διασκέδαση
Η περιφρόνηση του καρναβαλιού ως διαγώνια δεύτερη ανάγνωση και η ελιτίστικη απόρριψη του λούμπεν και του φολκλόρ.

«To τριήμερο του καρναβαλιού θα εξαφανιστούμε από τη Λεμεσό, δεν την παλεύουμε με τίποτα», μου έλεγε τις προάλλες κολλητάρι που λογιέται (και είναι) «άνθρωπος του πολιτισμού». Τις μέρες τούτες ο Αντρέας σιχαίνεται το κλίμα στην πόλη που τον γέννησε. «Ποτέ δεν έχω καταλάβει τι στο καλό βρίσκετε και επιμένετε να συμμετέχετε σε αυτό το χωριατιλίκι», θα σιγόνταρε με το σύνηθες, καυστικό και λατρεμένο της χιούμορ, αγαπημένη και τέρμα αλέγκρα φίλη από δίπλα.«Προσωπικά δεν έχω περάσει ποτέ στη ζωή μου τα καρναβάλια στη Λεμεσό και για να σας πω την αλήθεια, καθόλου δεν μου δημιουργείται η επιθυμία να το κάνω», θα συμπλήρωνε με μια δόση ... ανακούφισης το τρίτο, σούπερ κουλ και καλλιεργημένο τυπάκι της παρέας.

«Μα σοβαρολογείς ρε Πάρη, σου αρέσει το καρναβάλι», θα με ρώταγε με ειλικρινή απορία μια μέρα πριν, μια άλλη καλή φίλη, που προτιμά να κλειστεί στο σπίτι με «ροπούα και με νέτφλιξ». «Εμένα με ενοχλεί που άνθρωποι ψάχνουν μια πειθαναγκαστική αφορμή για διασκέδαση κι αυτό που βασικά κάνουν είναι για μια εβδομάδα να βάζουν μια περούκα και να ντύνονται γυναίκες, για να μπορούν καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόλοιπης χρονιάς να είναι σεξιστές και ομοφοβικοί», μου διευκρίνισε σε άσχετη φάση, κολλητός φίλος, πολύ λευκωσιάτης και απ΄ τα πλέον ενδιαφέροντα μυαλά που γνωρίζω.

Το κράξιμο και το χιουμοράκι απέναντι στο σαχλό καρναβάλι δεν εκπροσωπεί όμως μια μικρή και εναλλακτική μερίδα του πληθυσμού. Προσωπική μου πεποίθηση είναι πως η απόρριψη και συχνά ο πλήρης αφορισμός του αντιπροσωπεύει μεγάλη μερίδα. Χιλιάδες είναι αυτοί που δηλώνουν πως βαριούνται θανάσιμα τη λαοφιλή αυτή γιορτή ενώ ιδιαίτερα ανάμεσα στους 'ανθρώπους του πολιτισμού, της τέχνης και της διανόησης' είναι συχνά μια άποψη ... κυρίαρχη.

Σέβομαι και αντιλαμβάνομαι πλήρως την απουσία διάθεσης για συμμετοχή στα μασκαρέματα και στα οποιαδήποτε πάρτι. Αυτό έλειπε, να υποδεικνύουμε στον οποιοδήποτε πώς θα επιλέξει να ψυχαγωγηθεί και πώς όχι και εάν έχει τη διάθεση για το οτιδήποτε. Δεν είναι όμως σχήμα οξύμωρο, ιδίως άνθρωποι της διανόησης, να ακυρώνουν με τόση βεβαιότητα τη σημασία της φολκλορικής και συνάμα αναρχικής αυτής γιορτής; Ας μη συμμετάσχουν, ας κάτσουν σπίτι με ροπούα και με νέτφλιξ (ακολουθεί smile emoticon). Δεν καταλαβαίνω όμως πως μπορούν να το ακυρώνουν ως ύπαρξη και ως πολιτισμικό ιβέντ.

Το καρναβάλι στη Λεμεσό είναι το μεγαλύτερο σε προσέλευση και μαζικότητα φολκορικό και λαϊκό μας φεστιβάλ, νοείται άνθρωπος του πολιτισμού ν' αφορίζει οτιδήποτε φολκλορικό; Δυσκολεύομαι να το πιστέψω. Είναι η μοναδική τόσο mainstream και ταυτόχρονα τόσο αντιχριστιανική μας παράδοση, που πηγάζει από διονυσιακές τελετές της αρχαιότητας και που στη χώρα μας αναβίωσε τα τελευταία εκατό και κάτι χρόνια, παράλληλα με τη δημιουργία αστικής κουλτούρας και συνείδησης.

Είναι το φεστιβάλ κατά τη διάρκεια του οποίου το σύνδρομο της κυπριακής ενοχικότητας απέναντι στη διασκέδαση εξαφανίζεται και που η εσωστρέφεια ενός λαού, ο οποίος -τόσο λόγω μικρής κοινωνίας όσο και λόγω ιστορικών καταλοίπων- σκέφτεται τρεις και τέσσερις φορές την άποψη του διπλανού, εξανεμίζεται. Ίσως να είναι αυτή η σέξι και απελευθερωτική αίσθηση στην οποία κανείς εισέρχεται με το που αμφιεστεί (και που πιει και κανα, δυό ποτήρια ουσιών και αλκοόλης). H μεταμφίεση και η χρήση μασκών δεν είναι άλλωστε σύγχρονη κυπριακή καινοτομία (lol), χρησιμοποιείται αδιάλειπτα σε άπειρες θρησκευτικές, αποκριάτικες κι άλλες τελετουργίες, από ένα σωρό πολιτισμούς και κοινότητες σ' ολόκληρη την υφήλιο, απ’ την αρχαιότητα. Ε, κάποιοι λόγοι θα υπάρχουν!

Η μαζική κατάληψη του δημόσιου χώρου και η κατάργηση των συμβατικών, κοινωνικών νορμών είναι επιπλέον κάτι που ανέκαθεν με γοήτευε στο καρναβάλι της πόλης μου. Σε μια (κατα τ’ άλλα μεσογειακή) νησιωτική χώρα, με εκκωφαντική την απουσία δημόσιων χώρων (τελευταία κάτι γίνεται αλλά η ιδιωτικοποίηση έχει σίγουρα ξεφύγει) και σε μια πόλη που το gentrification βρίσκεται πια εκτός ελέγχου, είναι σχεδόν επαναστατικό που οι ντόπιοι άνθρωποι καταλαμβάνουν πεζοί και σε τόση μαζικότητα τους δρόμους, τα πεζοδρόμια και τις πλατείες. Το πολύχρωμο, φασαριόζικο καρναβάλι με τα δυνατά τύμπανα, την ακόμη πιο δυνατή μουσική στα δημόσια μεγάφωνα και με τη συχνότερη από ποτέ επαφή μεταξύ αγνώστων είναι βασικά αναρχία στην καθημερινότητα. Ακόμη και το μπατσολόι χαλαρώνει. Τα άλλοτε σκληρά -και καλά- καρύδια της κοινωνίας μας εμφανίζονται τις μέρες αυτές πιο ζαμανφού από ποτέ.

Θυμάμαι να μου δείχνει τις ζωγραφιές της και να τις χαϊδεύει

Η καλλιτεχνική διάσταση, επίσης εξαίρετη και μη αμελητέα. Ας μη ξεχνάμε πως, πέρα απ’ την εμπορευματοποίηση και τις κινεζικές στολές, ορισμένοι παραδοσιακοί καλλιτέχνες υπάρχουν ακόμα. 'Ανθρωποι υπέροχοι, που με θαυμαστή αγάπη και αφοσίωση εμπλέκονται από μήνες πριν στο χειροποίητο ράψιμο και στην προετοιμασία των στολών. Θυμάμαι πιχί έναν πολύ απολαυστικό καφέ που είχα πει ένα απόγευμα του φετινού Οκτώβρη, με μια απίθανη τέτοια γυναίκα, όνομα και πράμα, την Αύρα! Μια γυναίκα βιοπαλαίστρια, κοντά στα εξήντα, γοητευτική όσο ποτέ, που μου έδειχνε, χαϊδεύοντας τες, τις ζωγραφιές και τα σκίτσα που είχε φτιάξει με μολύβι και που απεικόνιζαν στολές (έργα τέχνης) για το καρναβάλι. Μερικά έχουν ραφτεί και παρελάσει ήδη, άλλα ράφτηκαν και δεν φορέθηκαν ποτέ και άλλα περιμένουν ακόμη την κατάλληλη στιγμή για να περάσουν απ’ τα σχέδια στη ραπτομηχανή, η οποία για χάρη της φολκλορικής αυτής γιορτής, χρησιμοποιείται ακόμα.

«Προσωπικά για μένα το Καρναβάλι αποτελεί ένα ετήσιο -έστω και εφήμερο- ταξίδι στη φαντασία και το υποσυνείδητο, καθώς και μια ευκαιρία για διενέργεια παρατηρήσεων που αφορούν τη ψυχολογία και το υποσυνείδητο των άλλων ανθρώπων», μου έλεγε σε εντελώς άλλη φάση ο Σερ του σύγχρονου καρναβαλιού στη Λεμεσό, Στέλιος Γεωργιάδης. «Το να διασκεδάζεις για αρκετές νύχτες με εντελώς άλλη από τη συνηθισμένη σου περιβολή δρα καθαρτικά για τον υπόλοιπο χρόνο. Η μεταμφίεση και η μάσκα δρουν ως ψυχολογικές 'πανοπλίες', αφού σου επιτρέπουν να αναμιχθείς και να έρθεις σε επαφή με κόσμο που, λόγω παγιωμένων κοινωνικών, μορφωτικών και άλλων διαφορών, τον υπόλοιπο χρόνο θα ήταν αδύνατο να το πράξεις. Το Καρναβάλι δρα σαν μια ένεση μορφίνης που σε κάνει να ξεχάσεις για λίγο όσα σε απασχολούν και σε βασανίζουν τον υπόλοιπο χρόνο».

Σίγουρα δεν ισχυρίζομαι πως το καρναβάλι της Λεμεσού είναι ρίο-ντεζναέιρο-νταμπούνι (LUBEN TV we are all watching you) και πως αν κανείς δεν είναι στο μουντ πρέπει να αυθυποβάλλει στον εαυτό του πειθαναγκαστική συμμετοχή. Αυτό θα ήταν το λιγότερο, αστείο. Άσε που η σαχλαμάρα, το κιτς και η ακαλαισθησία είναι χωρίς αμφιβολία κυρίαρχα ως στοιχεία στο δεκαήμερο φεστιβάλ της Λεμεσού, κυρίως σε ό,τι αφορά σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τον Δήμο (βλέπε μουσικές επιλογές στη μεγάλη παρέλαση, περιττές και ενοχλητικές ομιλίες κι άλλα πολλά).

Χωρίς νομίζω να καταλαμβάνομαι από το γνωσ΄το σύνδρομο τοπικιστικής εμμονής (που κι αυτό στην τελική χαριτωμενιά είναι) θα έλεγα συμπερασματικά πως η περιφρόνηση του μεγάλου και λαϊκού αυτού φεστιβάλ, τόσο από ανθρώπους εντός όσο και εκτός Λεμεσού, είναι τελικά πολύ διαγώνια ως δεύτερη ανάγνωση. Είναι νομίζω μια ελιτίστικη προσέγγιση απέναντι στο κυπριακό λούμπεν και το φολκλόρ και μια συμπλεγματική, ενοχική διάθεση απέναντι στη διασκέδαση.

Οι Απόκριες, γράφει η προβοκατόρισσα Χρύσα εδώ ανήκουν και στους φτωχοδιάβολους. Όχι μόνο στα σέξι κουνελάκια.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΚΙ ΑΥΤΟ: H βασίλισσα Μόνικα ευχαριστεί το σύμπαν για τη στέψη της

Loader