Τον Αύγουστο δεν υπάρχει ο... Eco
Σύμφωνα με το παλιό δημοσιογραφικό κλισέ o Umberto Eco είπε πως τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις και από τον Σεπτέμβριο του 1990 -οπότε και γράφτηκε το ομότιτλο δοκίμιό του στην L’ Espresso- τα ελληνόφωνα ΜΜΕ κατακλύζονται κάθε Αύγουστο από αφιερώματα που “διαψεύδουν” τον αείμνηστο Ιταλό συγγραφέα και καθηγητή της Σημειωτικής παραθέτοντας λίστες με μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας που έλαβαν χώρα τον καταραμένο 8ο μήνα του χρόνου. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική.
Ο Eco ουδέποτε ισχυρίστηκε ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις επειδή οι περισσότεροι φεύγουν για διακοπές και τα περισσότερα κράτη υπολειτουργούν. Το δοκίμιo αφορούσε την εμπειρία του συγγραφέα από τις διακοπές του στα νησιά Φίτζι τον Αύγουστο του ‘90 όταν μόλις είχε ξεσπάσει ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου. Εκεί στον απομονωμένο παράδεισο, πολύ πριν το internet και χωρίς δορυφορική τηλεόραση, ο Eco ενημερώνονταν για τις εξελίξεις από την τοπική αγγλόφωνη εφημερίδα Fiji Times. Αυτό που του έκανε εντύπωση ήταν πως η 12σελιδη έκδοση αφιέρωνε κάθε μέρα 4 σελίδες στην σύρραξη στον Περσικό Κόλπο κι ότι περιείχε ακριβώς όσα χρειαζόταν να μάθει κανείς για το γεγονός χωρίς σάλτσες, φανφάρες και διαστρεβλώσεις (και όλες οι ειδήσεις από τα πρακτορεία αφού δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα για απεσταλμένο στην περιοχή).
“Μ’ αυτές τις τέσσερις σελίδες που ήταν γραμμένες απλά και περιληπτικά, η Fiji Times μου έλεγε όλα όσα θα έπρεπε να ξέρω για την κρίση στον Κόλπο και για τις θέσεις των διαφόρων κυβερνήσεων (...). Το μάθημα που πήρα με έβαλε σε σοβαρές σκέψεις. Όχι μόνο οι ιταλικές αλλά και οι εφημερίδες όλου του κόσμου ρίχνουν κάθε πρωί στο κρεβάτι μας τόσες σελίδες που από τη μια πλευρά δεν είναι δυνατόν να τις διαβάσουμε όλες κι από την άλλη είναι γεμάτες με ψεύτικες ειδήσεις ή με ειδήσεις που αφορούν τα ψέματα των ανταγωνιστών τους, δημιουργώντας στον αναγνώστη μια αντίδραση που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε υστερική απάθεια, αν επιτρέπεται η αντίφαση…” έγραψε αργότερα ο Eco στο εν λόγω δοκίμιο. Βασικά αυτό που θέλει να πει δεν είναι ότι ο Αύγουστος φέρνει την ανομβρία στα γεγονότα - όπως διαστρεβλώθηκε στην πορεία - αλλά μάλλον το αντίθετο: Ότι η ποιότητα, η αξία και η εγκυρότητα της ενημέρωσης μπορούν να διαφυλαχθούν όταν η δημοσιογραφία ξεφύγει από το "βρακί της τραγουδίστριας” και εμμείνει στα γεγονότα που αξίζουν να καλυφθούν.
Αυτά από τον Eco. Όσοι πάλι προτιμάτε την λανθασμένη εκδοχή (δεν τα λένε πετυχημένα κλισέ για το τίποτα), ορίστε μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας που συνέβησαν Αύγουστο και διαψεύδουν τα... μη-λεγόμενα του φαντασμένου Ιταλού:
1/8/1914 Η Γερμανία κηρύττει τον πόλεμο στη Ρωσία και δύο μέρες αργότερα έρχεται η σειρά της Γαλλίας και του Βελγίου. Στις 5 του μήνα η Βρετανία κηρύττει τον πόλεμο στη Γερμανία και τις υπόλοιπες Κεντρικές Δυνάμεις. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος των 10.000.000 νεκρών έχει κι επίσημα ξεκινήσει.
4/8/1944 Η Γκεστάπο συλλαμβάνει τελικά την Anne Frank και την οικογένειά της στο μυστικό δωμάτιο του γραφείου του πατέρα της στο Άμστερνταμ, όπου κρυβόταν από τον Ιούλιο του 1942. Η τελευταία της καταχώρηση στο διάσημο πια ημερολόγιο της έγινε τρεις μέρες πριν. Η Anne θα πεθάνει τον Φεβρουάριο (άλλες πηγές λένε Μάρτιο) του ‘45 από τύφο στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου κρατείτο.
15/8/1969 Ξεκινά το τριήμερο φεστιβάλ ειρήνης και μουσικής περισσότερο γνωστό ως Woodstock όπου 500.000 άνθρωποι θα χορέψουν, τραγουδήσουν, πιουν, καπνίσουν και πηδήξουν τ’ άντερά τους. Η εποχή της αθωότητας είναι κι επίσημα νεκρή.
20/8/1968 Ο Κόκκινος Στρατός μαζί με στρατεύματα χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισβάλλουν στην Τσεχοσλοβακία με σκοπό να συνθλίψουν την Άνοιξη της Πράγας, το κίνημα του φιλελεύθερου σοσιαλισμού που εμπνεύστηκε ο Σλοβάκος ηγέτης της χώρας Alexander Dubcek. Η ιστορία θα αποδείξει πως αυτή ήταν και η αρχή του τέλους για το σιδηρούν παραπέτασμα.