Γράφει η Νίκολα Καρατζιά

Όχι, δεν θα μιλήσουμε για νέες τάσεις σε ρούχα, ούτε και για συλλογές που ξεχωρίσαμε στα Fashion Weeks Παρισιού και Μιλάνο. Θα αναφερθώ όμως σε μοντέλα «απαγχονισμένα», «θύματα βιασμού», με θηλιές στο λαιμό, με ζουρλομανδύες, επάνω σε ιμάντες μεταφοράς!

Την ίδια στιγμή που το fashion industry υποστηρίζει και υιοθετεί -ή τουλάχιστον έτσι θέλει να μας πείσει ότι κάνει-, τη διαφορετικότητα, τα υγιή πρότυπα γυναικών και τις καμπύλες, γνωστοί οίκοι ανά το παγκόσμιο, «φιμώνουν», «πυροβολούν» και «σκοτώνουν» τους «εκπροσώπους» τους στα catwalks, ξεσηκώνοντας δικαιολογημένα αντιδράσεις.

Την περασμένη Κυριακή στην Εβδομάδα Μόδας του Μιλάνου, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της κολεξιόν του οίκου Gucci, Άνοιξη/Καλοκαίρι 2020, όλα τα μοντέλα εμφανίστηκαν στην πασαρέλα επάνω σε ιμάντα μεταφοράς, φορώντας ζουρλομανδύα, αγνοώντας την ηθική πτυχή του θέματος και επιδεικνύοντας απολύτως καμία ευαισθησία ή ενσυναίσθηση.

Το μοντέλο Ayesha Tan Jones, συμμετέχοντας μεν στην επίδειξη, θέλοντας δε, να διαμαρτυρηθεί για το γεγονός, εμφανίστηκε στο show και παρέμεινε μέχρι το τέλος με σηκωμένα τα χέρια, δείχνοντας το γραμμένο στις παλάμες μήνυμα που έλεγε «η ψυχική υγεία δεν είναι μόδα».

Στη συνέχεια, δημοσίευσε στο Instagram ένα βίντεο και μια λεζάντα που έγραφε: «Ως καλλιτέχνης και μοντέλο που έχει αντιμετωπίσει δυσκολίες όσον αφορά στην ψυχική υγεία και έχει οικογένεια και αγαπημένους που πέρασαν κατάθλιψη, άγχος, ήταν σχιζοφρενείς και είχαν διπολική διαταραχή, αυτό που συνέβη στην πασαρέλα με πονάει. Είναι σκληρό για έναν τόσο μεγάλο οίκο μόδας όπως ο Gucci, να χρησιμοποιεί αυτόν τον συμβολισμό ως μια ιδέα για δημιουργία μιας ακόμα στιγμής στη μόδα».

(embed:https://www.instagram.com/p/B2t-g4bAB59/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=dlfix)

Το ανησυχητικό βεβαίως είναι πως το περιστατικό δεν μοιάζει να είναι ατυχής στιγμή, που και πάλι δεν θα ήταν δικαιολογημένη με τόσους επικοινωνιολόγους πίσω από τόσο μεγάλα brands, οι οποίοι σίγουρα περνούν από κόσκινο τις καμπάνιες και κινήσεις των εργοδοτών τους προτού αυτές εγκριθούν.

Αντιθέτως, ο διάσημος οίκος, όχι μόνο δεν απολογήθηκε αλλά δημοσίευσε μια φωτογραφία από την επίδειξη, εξηγώντας ότι το show παρουσίασε πως η σημερινή κοινωνία μπορεί να έχει την ικανότητα να περιορίσει την ατομικότητα και πως ο Gucci, μπορεί να είναι το αντίδοτο. Μάλιστα δικαιολογήθηκε γράφοντας ότι «Ήταν ένα ταξίδι από τον κομφορμισμό στην ελευθερία και τη δημιουργικότητα. Οι λευκές στολές λειτούργησαν ως μια δήλωση για την επίδειξη μόδας και μέρος μιας περφόρμανς».

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ ΕΔΩ: Πολλοί οι πλαστικοί χειρουργοί στη σχετικά μικρή αγορά της Κύπρου

Τι κι αν η μόδα ανέκαθεν ήταν συνυφασμένη με την τέχνη αλλά πολύ περισσότερο, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ποπ κουλτούρας (popular culture). Τι κι αν είναι μια κουλτούρα που επηρεάζει και δημιουργεί τάσεις στον τρόπο που ντυνόμαστε και εκφραζόμαστε μέσα από το στυλ μας, αναδεικνύοντας πτυχές της προσωπικότητας μας ή ακόμη και μέσα από κοινωνικά statements με σλόγκαν σε φανελάκια που επιλέγουμε.

Τι κι αν στην εποχή που ανήκει περισσότερο στο Instagram παρά σε εμάς, όπου όλα μεταδίδονται live ή διαδίδονται ανά το παγκόσμιο σε μερικά λεπτά, ώρες ή το αργότερο μέρες αφότου έχουν συμβεί, έχοντας ως δέκτες όχι μόνο εμένα ή εσένα, ενήλικες δηλαδή με διαμορφωμένο ήδη χαρακτήρα αλλά και τα παιδιά μας με αμέτρητα από αυτά να «πειραματίζονται» ψάχνοντας την ταυτότητα τους ακόμη.

Όλα αυτά δεν μοιάζουν παράγοντες που να επηρεάζουν την κρίση του σχεδιαστών και των διάσημων brands, δημιουργώντας τους ένα επιπλέον συναίσθημα υπευθυνότητας απέναντι στα εκατομμύρια κόσμου στα οποία έχουν λιγότερη ή μεγαλύτερη απήχηση.

Σε εκείνους που αγοράζουν τις δημιουργίες τους ή είναι potential buyers ή έστω ονειρεύονται κάποιες από αυτές να γίνουν κάποτε μέρος της ντουλάπας τους. Σε ανθρώπους που ίσως πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια ή και όχι. Σε γυναίκες που έπεσαν θύμα βιασμού ή μπορεί και να τους συμβεί. Σε εφήβους που τους πυροβόλησαν ή γονείς που έχασαν παιδιά από πυροβολισμούς…

Πριν από περίπου μια βδομάδα, το streetwear brand Bstroy, παρουσίασε στη Ν. Υόρκη, τη νέα του ανδρική συλλογή που περιστρεφόταν γύρω από hoodies γεμάτα σκισίματα αλλά και τρύπες που παρέπεμπαν σε εκείνες πυροβολισμών. Μάλιστα κάποια από αυτά, έφεραν και τα λογότυπα σχολείων όπως των Columbine, Sandy Hook, Marjory Stoneman Douglas, στα οποία υπήρξαν περιστατικά μαζικών πυροβολισμών στο παρελθόν.

Παρά το διαδικτυακό σάλο που προκλήθηκε από αυτή την κίνηση, οι ιδιοκτήτες των Bstroy, Brick Owens και Duey Catorze , είχαν το θράσος να υπερασπιστούν τη συλλογή τους, αποκαλώντας την «τέχνη»!

(embed: https://www.instagram.com/p/B2cOoPkBZl4/?utm_source=ig_embed)

Εγείρονται ερωτήματα λοιπόν, κατά πόσο το fashion industry έχει σε μεγάλο βαθμό εξαντλήσει τις πηγές έμπνευσης του και προσπαθεί πλέον να «εκμαιεύσει» ενδιαφέρον μέσα από τις προκλητικές του κινήσεις, που έχουν ως προσλαμβάνουσες δυσάρεστα φαινόμενα της καθημερινότητας και κοινωνίας μας, μεταθέτοντας την προσοχή εκεί.

Μήπως τελικά, κάποιοι δεν είναι τόσο ευχαριστημένοι από τις δημιουργίες τους ή φτάσαμε στο σημείο όπου όντως πιστεύουμε στο «There is no such thing as bad publicity».

Γιατί πως αλλιώς να χωνέψουμε την πρόσφατη φωτογράφηση που έγινε στο Καζακστάν για ρούχα των H&M, στην οποία τα μοντέλα υποδύονταν θύματα βάναυσων εγκλημάτων; Κορίτσια ξαπλωμένα στο πάτωμα του αποχωρητηρίου με ματωμένο μαχαίρι πλάι τους, γυναίκες νεκρές με ανοιγμένα φερμουάρ που υποδήλωναν βιασμό, εικόνες πνιγμού και ασφυξίας.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ ΕΔΩ: Παντελής Παντελή

Οι φωτογραφίες αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα και το Instagram του «Buro 24/7 Kazakhstan», για να αφαιρεθούν αργότερα, όταν πρώτα έγινε χαμός από καθόλου κολακευτικούς χαρακτηρισμούς. Το απολογητικό μήνυμα έλεγε πως η ιδέα δεν είχε εγκριθεί από τη διεύθυνση των H&M και πως στόχος της καμπάνιας δεν ήταν να ωραιοποιηθεί η βία.

(embed: https://www.instagram.com/p/B2MxwYtlF8R/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=dlfix)

Η μεγαλύτερη ειρωνεία βεβαίως της υπόθεσης, είναι πως όλο αυτό έγινε σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, όπου η κακοποίηση γυναικών ανθεί. Τα επίσημα στατιστικά του Καζακστάν, αναφέρουν ότι μόνο τον τελευταίο χρόνο στη χώρα, καταγράφηκαν 1450 περιστατικά γυναικών που έπεσαν θύματα βιασμού ή κακοποιήθηκαν σεξουαλικά!

Τελικά, μπορεί η μόδα και οι τάσεις της να έχουν καταλήξει «αναλώσιμο» είδος αφού εναλλάσσονται εν ριπή οφθαλμού;

Μήπως το ανθρώπινο σώμα αντιμετωπίζεται ως κινητή «κρεμάστρα» ή μαριονέτα που τοποθετείται με τρόπο ο οποίος να εξυπηρετεί τη διάθεση του εκάστοτε εμπνευστή;

Μήπως η κρεμασμένη θηλιά στο λαιμό μοντέλου του οίκου Burberry κατά τη διάρκεια της εβδομάδας μόδας στο Λονδίνο, δεν έχει σημασία αν είναι να κεντρίσει τα βλέμματα και τα σχόλια στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης;

Μπας και πλέον τα "κακά" πρότυπα δεν έχουν να κάνουν με μοντέλα που κρατάνε τσιγάρο σε φωτογραφίες;

Μήπως εν τέλει, η μόδα αντί να μας απελευθερώνει, μας θυματοποιεί;

Μήπως με ένα δημόσιο «Σόρρυ», ξεμπερδέψαμε, μέχρι το επόμενο ατόπημα; Μήπως η μόδα ξέφυγε και ποιος θα καταφέρει να την μαζέψει;

Και στη τελική, αν θέλουν ορισμένοι να εμπνευστούν από την καθημερινότητα για να δημιουργήσουν, να το κάνουν με λίγο πιο ευχάριστο τρόπο;

Όπως έκαναν άλλωστε στο παρελθόν και οι καλλιτεχνικοί διευθυντές, Eli Rezkallah και Ryan Houssari από το στούντιο Candyfornia, σε συνεργασία με το φωτογράφο Matt Crump, στο ιδιαίτερο φωτογραφικό project «Lady in the Loo».

Σε αυτό απεικονίζονται με fun τρόπο, γυναίκες που φορούν συλλογές των οίκων Versace, Tod’s και Christian Louboutin, ενώ βρίσκονται καθισμένες στην τουαλέτα…