Αφού όλοι συμφωνούμε πως "το ´χουμε", τι πάει λάθος και οι προσδοκίες μας δεν ικανοποιούνται;

Ρωτήσαμε ανθρώπους που δεν έμειναν στη θεωρία, αλλά προχώρησαν στην υλοποίηση των ιδεών και έζησαν εκ των έσσω το σύστημα, μαθαίνοντας με τον άσχημο και επώδυνο τρόπο πως λειτουργούν τα πράγματα στην Κύπρο, να μας πουν τι θα πρέπει να κάνουμε για να γίνουν όλα με έναν τρόπο που θα μας ωθήσει προς τα πάνω.

Γιάννης Γαβριηλίδης Co-Founder - CEO Covve

Θεωρώ πως το βασικότερο στοιχείο που χρειαζόμαστε είναι ένας "πρωταθλητής" που θα έχει δημιουργήσει μία ή περισσότερες εταιρείες και θα τους δώσει τη δυνατότητα να κάνουν exit, με επιτυχία. Αυτό θα σηματοδοτήσει την αρχή, έτσι ώστε περισσότεροι άνθρωποι να ακολουθήσουν αυτό τον δρόμο, να φέρουν τεχνογνωσία και νέες επαφές στην αγορά, να οδηγήσουν περισσότερους ανθρώπους να επενδύουν σε νεοσύστατες εταιρείες και φυσικά την καθοδήγηση που θα φέρει το επόμενο success story.

(youtube:https://www.youtube.com/watch?v=xJdFqv-4sDw)

Ένα άλλο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε σε ένα μέρος όπως τη Κύπρο είναι να προσελκύσουμε πιο επιτυχημένες εταιρείες τεχνολογίας, πείθοντας founders να μετακομίσουν εδώ, δίνοντας τους κίνητρα. Έχουμε ήδη δουλέψει για εμάς, αλλά θα πρέπει να βελτιώσουμε την υποδομή (οι ταχύτητες του διαδικτύου είναι αργές) και για άλλους, όπως και να διασφαλίσουμε ότι η εκπαίδευση θα προετοιμάσει καλύτερα τους πτυχιούχους για τις δεξιότητες που αναζητούν αυτές οι εταιρείες - ήδη, υπάρχει καλή βάση σε αυτό το μέτωπο.

Τέλος, θα πρέπει να επιτευχθεί η αποδοτικότερη, ταχύτερη και καλύτερη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για να δημιουργήσουμε Επενδυτικά Ταμεία που θα βοηθήσουν τις προσπάθειες που γίνονται.

Θεόδωρος Middleton Managing Director Digital Tree

Τι έχουμε για να γίνουμε start-up nation; Τη θέληση! Η πολιτεία, έδειξε με πολλές πρωτοβουλίες πως θα ήθελε να εξελίξει την επιχειρηματικότητα (entrepreneurship), με την δημιουργία της start-up visa, tax rebates, conferences, προεκλογικά συστήματα και πολλά άλλα. Επιπρόσθετα, μεγάλες εταιρείες, θέλουν να συσχετίζονται και να βοηθούν startups ή να επενδύουν σε νέα τεχνολογία. Για παράδειγμα η Τράπεζα Κύπρου, η (link.

Την υποδομή (infrastructure) Στην Κύπρο, έχουμε αρκετά καλές υποδομές, όπως τη συνδεσιμότητα και τη σύντομη άφιξη του 5G, τα πανεπιστήμια, αλλά και την αποδοτικότητα στις γραφειοκρατικές διαδικασίες, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον το 99% του πληθυσμού μιλάει αγγλικά! Αυτό δίνει την δυνατότητα στον οποιοδήποτε, να μετακομίσει στην Κύπρο και να νιώθει ότι ζει σε μια international και πολυπολιτισμική χώρα! Επίσης έχουμε ένα τεράστιο αριθμό φοιτητών. Πολλοί είναι Κύπριοι που μένουν στο νησί για τις σπουδές τους, αλλά έχουμε και μια μεγάλη εισροή από φοιτητές τρίτων χωρών. Αυτό, γενικότερα, βοηθά πάρα πολύ στο να έρθει (και να μείνει) νεαρός κόσμος με φρέσκιες ιδέες! Σημαντικό ρόλο, παίζει και η γεωγραφική μας θέση- ας μην ξεχνάμε πως είμαστε πολύ κοντά στο Ισραήλ που κατέχει και την πρωτιά στα startups. Γενικότερα, θεωρώ πως είναι σχετικά εύκολο να μετακομίσει κάποιος στη Κύπρο, να εξελίξει την ιδέα του και κατ' επέκταση να ζήσει εδώ!

Τώρα, τι ΔΕΝ έχουμε:

Την κουλτούρα Στα σχετικά υπουργεία και κυβερνητικά τμήματα δεν έχουν μάθει να εξυπηρετούν ένα startup, έτσι ώστε και η ζωή του founder να γίνει ευκολότερη! Η περίοδος που ανακοινώνονται και αποδεσμεύονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια είναι... αστεία. Γενικά, υπάρχει μια μουρμούρα και μια μισαλλοδοξία, κάτι που είναι τεράστιο εμπόδιο. Αυτό, είναι ξεκάθαρα θέμα κουλτούρας. Ένας startupper στο Λονδίνο θα βρει τρόπους να ξεπεράσει ένα εμπόδιο και δεν θα αναλώσει ενέργεια να.. "κλάψει την μοίρα του" και να ρίχνει ευθύνες σε όλους και όλα.

Χρηματοδότηση Μας έβαλαν γυαλιά οι Ελλαδίτες. Απορρόφησαν τα Jeremy Funds για διοχέτευση στα startups μέσω ελληνικών VCs. Οι Κύπριοι επενδυτές δεν είναι συνηθισμένοι σε αυτό το είδος επένδυσης.

Deal Stream Δεν υπάρχει αρκετό deal stream στην Κύπρο όπως σε άλλα startup nations. Φυσικά, εδώ μιλάμε για Catch 22 σενάριο, γιατί αν δεν υπήρχαν τα πιο πάνω προβλήματα ίσως να υπήρχε deal stream, αλλά εάν υπήρχε deal stream ίσως να μην υπήρχαν τα πιο πάνω προβλήματα.

Success Story Πέραν του Avocarrot, δεν υπάρχει άλλο success story που θα οδηγήσει την νέα γενιά να ονειρεύεται για την επόμενη επιτυχημένη ιδέα, ή να κάνει τους επενδυτές να φοβούνται πως δεν θα χάσουν την μεγάλη ευκαιρία της ζωής τους, όπως π.χ. να μπουν σε ένα startup valuation 10mln το οποίο θα κάνει exit σε 2 χρόνια στα 200 εκατομμύρια.

Με λίγα λόγια, είμαστε αγροτικό. Μπορούμε να παίξουμε πρώτη κατηγορία, εάν και εφόσον...προπονούμαστε!

Άντρεα Σολωμονίδου Co-founder Politica.io

Για να μην παρεξηγούμαστε, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με το αγροτικό. Απ'εκεί ξεκίνησαν πολύ μεγάλοι παίκτες, εντός και εκτός γηπέδων.

Πρέπει όμως να αναγνωρίζουμε ότι τίποτα δεν φτιάχτηκε σε μία μέρα, ούτε βδομάδα, οριακά ούτε δεκαετία. Θα παίζουμε αγροτικό μέχρι να περάσει αρκετός καιρός συνεχούς εκπαίδευσης, ούτως ώστε η επόμενη “χρονιά/τάξη”, και μετά η επόμενη και η επόμενη, να είναι καλύτερες.

Αυτό που συμβαίνει είναι το κλασσικό πρόβλημα του αυγού και της κότας. Μπορούμε να φτιάξουμε όσες cool εγκαταστάσεις θέλουμε, αν δεν έχουνε startups μέσα, είναι άχρηστες. Μπορούμε να μιλάμε για startups όσο θέλουμε αλλά αν δεν έχουνε χρηματοδότηση θα φύγουνε, δεν είναι μέρος για αυτά εδώ.

Άρα ας βολευτούμε για αρκετά χρόνια ακόμα στο αγροτικό έχοντας στο μυαλό μας, πως αν καταφέρουμε να γίνουμε startup nation, δεν θα έχει προέλθει από μία εξαγγελία και μία πινακίδα που να το γράφει, αλλά από χρόνια σκληρής δουλειάς, συνεργασίας, αποτυχιών και τελικά πολλών επιτυχιών.

Μιχάλης Τυρίμος Chief Strategy Officer, Digital Tree CEO Melior Capital

Ας αρχίσουμε με βασικές ερωτήσεις: Μια εταιρεία startup που έχει βάση της την Κύπρο και έχει ήδη έτοιμο ένα προϊόν, θα το παρουσιάσει εδώ; Ή περνώντας την πρώτη ή ακόμη και την δεύτερη περίοδο δοκιμής, θα συνεχίσει να προωθεί το προϊόν στην Κύπρο; Μάλλον όχι. Και οι λόγοι είναι αυτοί:

Απουσία βοηθητικών οικονομιών και λειτουργικού οικοσυστήματος. Η έλλειψη οικοσυστήματος στήριξης όπου είναι δύσκολο κανείς να βρει ταλαντούχους συνεργάτες (όπως έναν technical co-founder) ή άλλους σχετικούς εμπειρογνώμονες για να βοηθήσουν την εκκίνηση μιας startup, είναι σημαντικός παράγοντας που αποτρέπει κάποιον από το να ξεκινήσει κάτι εδώ. Οι εκδηλώσεις για startups είναι πολλές αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, το ταλέντο είναι σπάνιο.

'Ελλειψη σχετικής χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση είναι ένα πράγμα, η χρηματοδότηση όμως από επενδυτές που γνωρίζουν τον τομέα σας, είναι κάτι διαφορετικό και σπάνιο. Αν το ζητούμενο είναι να εξασφαλίσετε, για παράδειγμα, 200.000 ευρώ για την εκκίνηση της startup σας που φτιάχνει Drones, είναι ένα πράγμα να τα αποκτήσετε από έναν εταιρικό διευθυντή / επενδυτή (angel investor), ο οποίος τυχαίνει να έχει τα χρήματα και να είναι πρόθυμος να τα επενδύσει, και άλλο να επενδυθούν από κάποιον που βρισκόταν στον κλάδο της αεροπορίας για χρόνια (per se). Ο δεύτερος μπορεί να σας συστήσει σε ένα δίκτυο σχετικών επαγγελματιών και να σας καθοδηγήσει, ενώ ο πρώτος όχι.

Απουσία σημαντικών αγορών και πρώτοι επενδυτές. Εάν προσπαθείτε να λανσάρετε ένα προϊόν που στοχεύει σε ένα ποσοστό ή συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού (market niche), τότε αυτό το ποσοστό θα είναι αισθητά μικρότερο σε μέγεθος σε σύγκριση με άλλες χώρες. Επιπρόσθετα, αυτό το ποσοστό γίνεται ακόμη μικρότερο, εάν λάβουμε υπόψη το ότι είμαστε αρκετά διστακτικοί στο να υιοθετούμε νέες τεχνολογίες (επουδενί δεν θα μας χαρακτηρίζαμε early adopters), με αποτέλεσμα, ακόμη και η δοκιμή του προϊόντος είναι δύσκολη. Άρα, όχι μόνο το μέγεθος της αγοράς το καθιστά δύσκολο, αλλά και το market absorption του προϊόντος.   Γι' αυτό, αφήστε τις δικαιολογίες για τον καλό καιρό (μπορείτε να έχετε τον ίδιο στο Ισραήλ, την Ελλάδα και την Καλιφόρνια) και το φθηνό κόστος ζωής στην Κύπρο αφού όλα γίνονται όλο και πιο ακριβά ( ενοίκια, τρόφιμα κλπ.), και διαλέξτε σωστά τους λόγους που θέλετε να λανσάρετε ένα προϊόν σε μια συγκεκριμένη χώρα.   Γιατί είναι καλή η Κύπρος: Υστερινή γνώση aka hindsight Μπορούμε να κοιτάξουμε πίσω, 3-5 χρόνια, να δούμε ποιες τεχνολογικές τάσεις, προϊόντα ή ακόμα και χαρακτηριστικά που έχουν πετύχει ή αποτύχει στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε άλλες χώρες και να τις αντιγράψουμε/ υιοθετήσουμε εδώ. Πλέον είναι τόσο εύκολο! Επιχειρησιακά μοντέλα ή "συνταγές" που είναι πιθανό να φέρουν χρήματα στους ιδρυτές και επενδυτές τους από τη στιγμή που θα βγουν στην αγορά. Τέτοια παραδείγματα είναι τα ergodotisi.com, (link κλπ. Είτε μισείς, είτε αγαπάς τις αντιγραφές προϊόντων, πρέπει να παραδεχτείς ότι λειτουργεί και δίνει μια νέα αξία στην οικονομία!

Μετάβαση στο ψηφιακό έπος aka Digital Transformation. Η Κύπρος βρίσκεται στο σημείο που όλα άρχισαν να ψηφιοποιούνται. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το εμπόριο, ό,τι φανταστείς μπορείς να το βρεις online. Έτσι η δύναμη της οικονομίας μετακινείται από τους μεγάλους λιανοπωλητές και εμπόρους (που κρατούσαν τα ηνία μέχρι τώρα), στον online κόσμο.