Σε ένα περιβάλλον όπου η εμπιστοσύνη των επενδυτών στους οργανισμούς στους οποίους επενδύουν αποτελεί βασικό συστατικό για σταθερή οικονομική ανάπτυξη, σημαντική συμβολή έχει η επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ επενδυτών και διοικητικών συμβουλίων μιας οντότητας, μέσω και της επιτροπής ελέγχου.

Σε συζητήσεις μεταξύ επενδυτών και επιτροπής ελέγχου, όπως συνέδρια που διοργανώνονται από το Διεθνές Δίκτυο Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΔΔΕΔ), διαφαίνεται ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στην επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ τους με αμοιβαία οφέλη.

Σε ποιους οργανισμούς συναντούμε επιτροπή ελέγχου;

Συνήθως, συναντούμε επιτροπή ελέγχου σε οντότητες δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή εταιρείες με τίτλους εισηγμένους στο χρηματιστήριο, πιστωτικά ιδρύματα και ασφαλιστικές. Tα κύρια καθήκοντα της επιτροπής ελέγχου είναι η εποπτεία της ετοιμασίας των οικονομικών καταστάσεων και των δικλείδων εσωτερικού ελέγχου, καθώς και των εξωτερικών και εσωτερικών ελεγκτών. Τα καθήκοντα αυτά αποτελούν αξιόλογο εγχείρημα και ως εκ τούτου είναι αναγκαία η δέσμευση σημαντικού χρόνου.

Οι σύγχρονες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η επιτροπή ελέγχου

Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η επιτροπή ελέγχου συνεχίζουν να εξελίσσονται. Πέραν των παραδοσιακών καθηκόντων τους, πολλές επιτροπές ελέγχου έχουν εποπτικές αρμοδιότητες για διάφορους άλλους κινδύνους, όπως λειτουργικούς ή συμμόρφωσης. Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν καταστεί ακόμα πιο περίπλοκοι λόγω του εξελισσόμενου νομικού και κανονιστικού πλαισίου συμμόρφωσης.

Η πρόσφατη μεταρρύθμιση του Ελεγκτικού Επαγγέλματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πλέον κατοχυρώσει το ρόλο και τις αρμοδιότητες της επιτροπής ελέγχου στο νομικό πλαίσιο. Επίσης, η επιτροπή ελέγχου καλείται να εποπτεύσει και τις νέες πρόνοιες της νομοθεσίας σχετικά με την παροχή ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Επιπλέον παράδειγμα των σύγχρονων προκλήσεων αποτελεί η εποπτεία της διεύθυνσης στην εφαρμογή των νέων διεθνών προτύπων χρηματοοικονομικής αναφοράς (ΔΠΧΑ) - ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά μέσα, ΔΠΧΑ 15 Έσοδα και ΔΠΧΑ 16 Μισθώσεις – λόγω της περιπλοκότητας και της έκτασης των αλλαγών που επιφέρουν σε ορισμένους οργανισμούς.

Η σημασία της επιτροπής ελέγχου στην εύρυθμη επικοινωνία μεταξύ οργανισμών και επενδυτών

Η επιτροπή ελέγχου αποτελεί κεντρικό άξονα στο πλαίσιο αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης. Επίσης, κατέχει προνομιακή θέση σχετικά με την γνώση και αντίληψη της οικονομικής θέσης, απόδοσης, προκλήσεων και προοπτικών που αντιμετωπίζει ένας οργανισμός. Για αυτό το λόγο, η επιτροπή ελέγχου αποτελεί βασικό μέσο παροχής πληροφόρησης προς τους επενδυτές.

Υπάρχει επαρκής επικοινωνία; Πώς μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω;

Κατά την τελευταία εικοσαετία, υπήρξε πολύ μεγάλη προσπάθεια συλλογικά, ούτως ώστε να αυξηθεί ο διάλογος και η επικοινωνία μεταξύ επενδυτών, επιτροπών ελέγχου και ελεγκτών. Ωστόσο, διαφαίνεται ότι έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε μέχρι να φτάσουμε σε επιθυμητό επίπεδο επικοινωνίας. Οι επιτροπές ελέγχου επιδιώκουν περισσότερη αμφίδρομη πληροφόρηση από τους επενδυτές και πλέον, υπάρχει περισσότερη γραπτή επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών. Παρόλη την πρόοδο, δεν είναι βέβαιο ότι η επιτροπή ελέγχου είναι σε θέση να αντιληφθεί αν η πληροφόρηση που δίνεται στους επενδυτές, είναι όντως κατανοητή και χρήσιμη. Αυτό εντείνεται και από το γεγονός ότι η ανατροφοδότηση (feedback) από τους επενδυτές προς την επιτροπή ελέγχου κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα.

Αμφίδρομη η σχέση επενδυτών και επιτροπής ελέγχου

Έναυσμα για επαναφορά της προσοχής στην επικοινωνία μεταξύ επενδυτών και επιτροπής ελέγχου ήταν κοινή διάσκεψη του ΔΔΕΔ με το Διεθνές Συμβούλιο Εκθέσεων Ολοκληρωμένης Πληροφόρησης στο Λονδίνο το Δεκέμβριο του 2016. Στη διάσκεψη τονίστηκε η αναγκαιότητα οι δύο πλευρές να μοιράζονται πληροφορίες και σχόλια μεταξύ τους, ως μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου επικοινωνίας. Ενδεχομένως ορισμένοι επενδυτές να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα λογιστικά ζητήματα που σχετίζονται με τις οικονομικές καταστάσεις και τα τεχνικά ζητήματα ελέγχου, πράγμα που ίσως τους εμποδίζει στο να επικοινωνήσουν παραγωγικά με την επιτροπή ελέγχου. Ένας τρόπος για να αμβλυνθεί αυτό το εμπόδιο, είναι ένα σύστημα όπου οι επενδυτές θα εκπαιδεύονται σε συμβουλευτική βάση από έμπειρους συνεταίρους ελεγκτικών οίκων που συνταξιοδοτήθηκαν πρόσφατα, μέσω σεμιναρίων που θα διοργανώνονται από την επιτροπή ελέγχου της εταιρείας.

Μια άλλη πρόταση που τέθηκε κατά τη διάσκεψη, ήταν η «απόσπαση» αντιπροσώπων στην αντίθετη πλευρά. Δηλαδή, εκπρόσωπος επενδυτών θα μπορούσε να παρακάθεται ως παρατηρητής σε κάποιες συνεδρίες της επιτροπής ελέγχου για ορισμένο διάστημα, ούτως ώστε να προσφέρει εισηγήσεις στην επιτροπή για παροχή πληροφόρησης σε θέματα τα οποία ζητούν αλλά και ενδιαφέρουν τους επενδυτές. Θα ήταν επίσης ωφέλιμο να υπάρξουν πρωτοβουλίες για ενθάρρυνση περισσότερης ενεργούς συμμετοχής από τους επενδυτές για να έλθουν σε διάλογο με την επιτροπή ελέγχου και υποβολή συγκεκριμένων ερωτήσεων σχετικά με τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων και την εποπτεία της επιτροπής. Παράδειγμα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας θα ήταν μια διαδραστική ημερίδα μεταξύ επενδυτών και επιτροπής ελέγχου.

Πρωτοβουλίες για βελτίωση στην επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ επιτροπών ελέγχου και επενδυτών

Σε διεθνές επίπεδο, γίνεται προσπάθεια για βελτίωση στην επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών μέσω συνεδρίων, με σκοπό τη ανταλλαγή εισηγήσεων. Πιστό παράδειγμα αποτελεί η διάσκεψη που αναφέρεται πιο πάνω.

Σε εγχώριο επίπεδο, συναντούμε αντίστοιχες πρωτοβουλίες, όπως τo Ινστιτούτο Επιτροπής Ελέγχου (Audit Committee Institute) από την KPMG, το οποίο ιδρύθηκε τον Απρίλη του 2017, σε συνεργασία με το διεθνές δίκτυο του ελεγκτικού οίκου.

Τονίζεται με εμφατικό τρόπο ότι θα ήταν χρήσιμο οι επιτροπές ελέγχου και οι επενδυτές να αξιολογούσαν την πρακτική εφαρμογή των πιο πάνω εισηγήσεων, με απώτερο σκοπό την βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ τους και την συνεισφορά στην οικοδόμηση και ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης στους οργανισμούς και τη λειτουργία της οικονομίας.

Παναγιώτης Πελετιές-Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited

Φαίδρα Διομήδους-Senior Manager, KPMG Limited