Σπούδασα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πολιτικές Επιστήμες, Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές, την εποχή που ο Κωστόπουλος μεσουρανούσε με την IMAKO, η Τζένη Μπαλατσινού έκανε 8 φωτογραφήσεις την ημέρα, κάθε μέρα και η Βίκυ Καγιά ήταν εξώφυλλο στο Flash, ως "το 17 χρονο μοντέλο-θαύμα"... για 3η συνεχή χρονιά.

Ήρθα στην Κύπρο να δουλέψω ως δημοσιογράφος, γιατί ένας καθηγητής μου, προφανώς Κύπριος, μου επισήμανε πως θα ήταν ντροπή, ούσα Κύπρια με ροπή προς τη δημοσιογραφία, να μην ζήσω από κοντά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το δημοψήφισμα Αναν. Και ήρθα. Και τα έζησα!

Δούλεψα στο δελτίο ειδήσεων του Sigma, Τομές στα Γεγονότα, ακολούθως πήγα στις Ηνωμένες Πολιτείες για ένα Μεταπτυχιακό, επέστρεψα στην Κύπρο και τα έντυπα για να παραιτηθώ από αυτά, όταν έκρινα πως έκλεισε ο κύκλος μου. Μετά από ένα μικρό freelance διάλειμμα, πλέον είμαι full time και με τα μπούνια στα digital μέσα.

Για την παρουσίασή μου στο συνέδριο του και την δική μου θεώρηση αναφορικά με τις αλλαγές που η τεχνολογία έφερε στη δημοσιογραφία γενικά, στον δημοσιογράφο αλλά και τον αναγνώστη ειδικά, θεώρησα πιο σωστό και ενδεχομένως ενδιαφέρον, να παρουσιάσω την καθημερινότητά μου ως δημοσιογράφου και ενίοτε αναγνώστριας, κάποτε, πριν και τώρα.

Πρόκειται για τον τρόπο που εγώ βίωσα αυτόν τον χώρο. Δεν εκπροσωπώ κανέναν, μόνο τον εαυτό μου. Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα ή γεγονότα είναι πλασματική και όλες οι φωτογραφίες αποτέλεσμα photoshop, ενός εργαλείου που η τεχνολογία μας χάρισε και εμείς με καθόλου φειδώ ή επαφή με την πραγματικότητα χρησιμοποιούμε.

————————

Εξέλιξη, σύμφωνα με το λεξικό του Γιώργου Μπαμπινιώτη, είναι η διαδικασία αλλαγής ή ανάπτυξης συνήθως από κατώτερο ή απλούστερο σε ανώτερο ή συνθετότερο επίπεδο. Ειδικότερα, αναφέρει ο αναγνωρισμένος γλωσσολόγος, φιλόλογος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η πρόοδος στον τομέα των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού με την πάροδο του χρόνου.

(embed:https://www.instagram.com/p/Bg3G4MAAT15/?taken-by=peggy_it_is)

Μεταλλαγή, από την άλλη, είναι η διαδικασία μεταβολής και μετάβασης σε νέα μορφή.

(embed:https://www.instagram.com/p/Bg3G-Otgkzv/?taken-by=peggy_it_is)

Ενώ σύμφωνα με το ίδιο λεξικό, τερατογένεση είναι το σύνολο των βιολογικών διεργασιών, που συντελούν στην παραγωγή οργανισμών με μορφολογικές και λειτουργικές ανωμαλίες.

(embed:https://www.instagram.com/p/Bg3HHQXAvIz/?taken-by=peggy_it_is)

Πρίν από μερικά χρόνια, τα Κυριακάτικα πρωινά μου, με έβρισκαν σε κάποια καφετέρια, με φίλους, -ντρέπομαι αλλά οφείλω να είμαι ειλικρινής- frappe και τις κυριακάτικες εφημερίδες απλωμένες πάνω στο τραπέζι. Γινόταν μάχη για το ποιος θα διαβάσει πρώτος το “E”, ενώ τα οικονομικά φύλλα, ενίοτε και τα αθλητικά, ανάλογα από την παρέα, έμεναν στα αζήτητα.

Fast Forward στο 2018, όπου τα κυριακάτικα πρωινά, μας βρίσκουν να κάνουμε scroll down από το smartphone ή tablet {tablet ακόμη, really;} στο facebook timeline μας και ποστάρουμε το άγευστο αλλά εξαιρετικά φωτογενές και instagramish brunch με avocado και chia seeds.

(embed:https://www.instagram.com/p/Bgdjth6HCGJ/?taken-by=kitchenisland_official)

Επιστροφή στο 2009 και τις επιδρομές κυριολεκτικά στο περίπτερο Οκτάγωνο για να αγοράσω τα τελευταία τεύχη του ID και το πρώτο τεύχος του LOVE με εξώφυλλο την Beth Ditto.

(embed:https://www.instagram.com/p/BgjInZgge8_/?taken-by=thelovemagazine)

Σήμερα, λαμβάνω με συνδρομή τον αγαπημένο μου New Yorker και (link, συνεχίζεις να είσαι η dream job μου}, και διαβάζω τα freemium άρθρα που με ενδιαφέρουν από portals.

(embed:https://www.instagram.com/p/Bg0MKdNgnDP/?taken-by=peggy_it_is)

Τι μεσολάβησε από το 1998 μέχρι το 2018 εκτός από 20 πολύ ενδιαφέρoντα χρόνια;

Σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και φυσικά τεχνολογικό επίπεδο, πολλά πράγματα που έλαβαν χώρα επηρέασαν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε, σκεφτόμαστε, κοινωνικοποιούμαστε, αντιλαμβανόμαστε, αντιδρούμε και ευαισθητοποιούμαστε.

Πάντοτε όμως γινόταν έτσι.

Αν επικεντρωθούμε στον χώρο της δημοσιογραφίας για παράδειγμα, το 1605, εμφανίστηκε για πρώτη φορά μια νέα μορφή “λογοτεχνίας”, η οποία έμελλε, να αλλάξει για πάντα -κυριολεκτικά- τον τρόπο που η πληροφορία εφεξής θα μεταδιδόταν.

Το έντυπο, υπό τον τίτλο “Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien” θεωρείται η πρώτη εφημερίδα του κόσμου. Πριν από αυτό το έντυπο, οι άνθρωποι μετέδιδαν την πληροφορία προφορικά. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η πρωτόγονη μορφή διάδοσης της πληροφορίας, άλλαξε δραστικά.

Πιο πρόσφατα, την 1η Ιουνίου του 1980, όταν άρχισε για πρώτη φορά να μεταδίδει από τις 6 το πρωί σε 24ωρη βάση το CNN από την Atlanta της Georgia, των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο που οι τηλεοπτικοί σταθμοί μεταδίδουν την είδηση.

(youtube:https://www.youtube.com/watch?v=dqDopY5dMD8)

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, οι Δίδυμοι Πύργοι καταρρέουν και η εικόνα μεταφέρεται σε όλο τον κόσμο κυριολεκτικά real time.

(youtube:https://www.youtube.com/watch?v=CcpzBDTbniE)

Χωρίς να αναλωθούμε σε θεωρητικές συζητήσεις ακαδημαϊκού επιπέδου, που καθόλου αχρείαστες δεν είναι, αλλά δεν είμαι καθόλου αρμόδια να αναπτύξω, η σημασία των μεταδόσεων αλλά και οι επιπτώσεις αυτών, είναι αδύνατον να υπολογιστούν.

Ανάλογης σημασίας είναι και οι αποκαλύψεις που έλαβαν χώρα το 2010, όταν o Julian Assange και η ομάδα των WikiLeaks έδωσε στη δημοσιότητα έγγραφα που αφορούσαν τον αμερικανικό στρατό και σε συνεργασία με ένα παραδοσιακό μέσο, τους The New York Times, μας ενημέρωσαν για όλα όσα κάποιοι θέλησαν να κρατήσουν κρυφά. Η συνεργασία του τεχνολογικά νέου με το παραδοσιακό, έθεσε σε νέα βάση τους κανόνες ηθικής των δημοσιογράφων αλλά και που θέτουμε τα όρια.

Αν θα πρέπει σε προσωπικό επίπεδο να κάνω μια σύγκριση και να αναλογιστώ σε πολύ πρακτικό και ουχί θεωρητικό επίπεδο, ποιες αλλαγές έφερε στην επαγγελματική μου ρουτίνα η τεχνολογική ανάπτυξη, δεν θα αναφέρω τα τεχνολογικά επιτεύγματα που άλλαξαν πρακτικά τη ζωή ενός δημοσιογράφου όπως:

Sight & Sound- Digital Audio Recorders / Digital Cameras / Podcasts / Photoshop / YouTube

Media Tools - Laptops, Notepads / Mobile Apps / Smartphones

Connectivity - Cellular Telephone Networks / Email / Social Media

Research - Crowdsourcing / Global Village Journalism [PDF] / Online Newspaper Archives

Παρόλο που αναμφίβολα οι αλλαγές που επέφερε η χρήση τους είναι τρομακτική, κυριολεκτικά και μεταφορικά, θα ανέφερα πως στην πράξη, από τους 3 βασικούς σταθμούς της επαγγελματικής μου καριέρας, οι οποίοι συμπίπτουν και με περιόδους όπου κυριάρχησαν σημαντικά τεχνολογικά επιτεύγματα, άλλαξε η καθημερινότητα του δημοσιογράφου.

Εν αρχή ην η τηλεόραση

Άρχισα να εργάζομαι ως δημοσιογράφος το 2003 στην τηλεόραση.

Κάθε πρωί έπρεπε να είμαι στη δουλειά περίπου στις 8.00 π.μ. Μαζί με τον πρώτο καφέ, έπεφτε και ο πρώτος τσακωμός με τους συναδέλφους, καθώς εκείνη την ώρα παραλαμβάναμε τα 3 sets των εφημερίδων. Για όσους δεν γνωρίζουν τι μπορεί να σημαίνει αυτό, να διευκρινήσω πως 3 πακέτα, όπου σε κάθε πακέτο περιλαμβάνονταν όλες οι καθημερινές εφημερίδες παραδίδονταν από τον κλητήρα στην αίθουσα σύνταξης.

Το πρώτο πακέτο πήγαινε κατευθείαν στο γραφείο του Διευθυντή Ειδήσεων, το δεύτερο εναποτίθετο στο γραφείο του Αρχισυντάκτη που είχε βάρδια και το τρίτο έπρεπε να το μοιραστούμε μέσα στην αίθουσα σύνταξης, οι 8 περίπου δημοσιογράφοι του δελτίου ειδήσεων. Αντιλαμβάνεστε πως τις “καλές” εφημερίδες έπαιρναν οι πολιτικοί συντάκτες ή οι αστυνομικοί, αναλόγως της επικαιρότητας, ενώ οι υπόλοιποι είτε ξεμέναμε με τις όχι πρώτης ζήτησης εφημερίδες ή με τα αθλητικά φύλλα. Φρίκη.

Στις 9 περίπου το πρωί, οπότε γινόταν η πρώτη σύσκεψη της ημέρας, αν δεν είχες πλήρη επίγνωση της επικαιρότητας, σίγουρα θα είχες πρόβλημα.

Για να απαντήσω στην απορία που μπορεί οι Generation Z αναγνώστες μπορεί να έχουν, το internet υπήρχε και δεν ακουγόταν έτσι:

(youtube:https://www.youtube.com/watch?v=gsNaR6FRuO0)

Παρόλα αυτά, από τη στιγμή που οι εφημερίδες δεν είχαν sites, η ουσιαστική ενημέρωσή μας από αυτό ήταν πρακτικά αδύνατη. Όσοι κάναμε διεθνές ρεπορτάζ, βλέπε τα χαριτωμένα videos με το καμηλοπαρδαλάκι που γεννήθηκε στο ζωολογικό κήπο της Νέας Υόρκης, ναι χρησιμοποιούσαμε το internet για να μπούμε στο πρόγραμμα-πλάνο που μας έστελνε το Associated Press και τα οποία γράφαμε σε κασέτες! Ναι, κασέτες.

Αν λοιπόν δεν σου είχε ανατεθεί να σπρώχνεις την κασέτα μέσα στο video και να πατάς το rec, ακολούθως να μεταφράζεις το κείμενο του AP να το κάνεις όσο πιο ενδιαφέρον θα μπορούσε να γίνει {αναθέσεις που πλέον εκτιμώ βαθύτατα} και να μοντάρεις πριν έρθουν οι συνάδελφοί σου από τα αληθινά θέματα και τις διασκέψεις τύπου, τότε έπρεπε να είχες διαβάσει τις εφημερίδες, ακούσει τις πρωινές ραδιοφωνικές εκπομπές για να ξέρεις τι γίνεται στον κόσμο γενικά αλλά και στην Κύπρο ειδικά, για να είσαι σε θέση να γνωρίζεις πώς θα στήσεις το ρεπορτάζ σου και από ποιους αξίζει να πάρεις δήλωση.

Για να τοποθετήσω στο σωστό context τις εικόνες αυτές, να σας θυμίσω ή ενημερώσω πως στα early 00’s στην Κύπρο, η τηλεόραση ήταν ο Βασιλιάς. Λίγο μετά το πρώτο ξεκαρτάρισμα και την απομάκρυνση από τα ρεπορτάζ που σήμερα θα χαρακτηρίζαμε κίτρινα αλλά επιμένουμε γεμάτοι διαστροφή, να διαβάζουμε σε αμφιβόλου καθεστώτος sites {κάλυψη αυτοκτονιών, περιγραφή του τρόπου που ο αυτόχειρας έλαβε τέρμα στη ζωή του, ρεπορτάζ στον αεροδρόμιο για τα παράξενα αντικείμενα που ο κόσμος κουβαλάει στις βαλίτσες και τον συγκλονισμό από την αναφορά λειτουργού για δονητή, άκουσον, άκουσον}, οι τηλεοπτικοί σταθμοί έκαναν κουμάντο.

Οι εφημερίδες είχαν το prestige αλλά η τηλεόραση ήταν αυτό που σήμερα θα χαρακτηρίζαμε influencer

Η επανάληψη του “Βουράτε Γειτόνοι” έδινε lead στο Δελτίο Ειδήσεων, το οποίο παρακολουθούσε όλη η Κύπρος για να μην χάσει το ανεκδιήγητο μουσικό κομμάτι της έναρξης, υποθέτω #not.

(youtube:https://www.youtube.com/watch?v=TAIKyAzc2CI)

Όταν επιστρέφαμε στο σταθμό με τον κινηματογραφιστή, έπρεπε να ετοιμάσουμε το ρεπορτάζ μας, όχι μεγαλύτερο των 60 δευτερολέπτων αν ήταν κάτι αδιάφορο ή 150 δευτερόλεπτα για τα σημαντικά θέματα, είτε για το μεσημβρινό δελτίο, είτε για το δελτίο των 20.30.

Πρόκειται για την περίοδο που αν ήθελες να μάθεις τι συνέβαινε στον κόσμο, με βαθμό αμεσότητας, θα άκουγες καταρχάς ραδιόφωνο, το οποίο μετέδιδε δελτία ειδήσεων κάθε μια ώρα, ακολούθως θα παρακολουθούσες στην τηλεόραση τις ενημερωτικές εκπομπές το πρωί, το μεσημέρι ή το βράδυ, ενώ τέλος θα διάβαζες τις εφημερίδες την επόμενη ημέρα!

Αυτή λοιπόν ήταν η καθημερινότητα ενός junior δημοσιογράφου στο δελτίο ειδήσεων ενός ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού της νήσου Κύπρου, πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, 14 δηλαδή χρόνια πριν.

Από την τηλεόραση στη Free Press

Την ίδια περίοδο που εγώ έκανα το ντεμπούτο μου στον θαυμαστό κόσμο της δημοσιογραφίας μέσω της τηλεόρασης, τα lifestyle έντυπα ήταν ήδη στο ζενίθ τους. Ο Πέτρος Κωστόπουλος με την ΙΜΑΚΟ στην Αθήνα ήταν ήδη στα μεγάλα ντουζένια του, με το “κάθε μέρα party” να είναι η καθημερινότητα κάποιων δημοσιογράφων στη μητέρα πατρίδα.

Κάτι αντίστοιχο αλλά σε σαφώς μικρότερο βαθμό, όπως όλα τα πράγματα, γινόταν και στην Κύπρο των 00’s. Δεν το πρόλαβα, γιατί το 2007 επιστρέφοντας από ένα σύντομο ακαδημαϊκό διάλειμμα στην αλλοδαπή, όπου έζησα το τέλος του My.Space και την έναρξη του Facebook {όταν ακόμη για να δημιουργήσεις profile έπρεπε να είσαι φοιτητής σε αμερικανικό πανεπιστήμιο}, επέστρεψα για λίγο στην τηλεόραση, πριν μεταπηδήσω μόνιμα στα έντυπα. Όχι όμως τα illustrated περιοδικά των φωτογραφήσεων μόδας και των τακουνιών, αλλά στην πρώτη free press εφημερίδα της νήσου. “Τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή είναι δωρεάν” λέγαμε τότε, χωρίς να είμαστε εις θέση να γνωρίζουμε ή εις θέση να υποψιαστούμε, πόσο αυτή η ρήση θα γινόταν τρόπος ζωής με την έλευση του internet.

Ούσα λοιπόν δημοσιογράφος και αργότερα αρχισυντάκτρια στη City Free Press, η καθημερινότητά μου ήταν τελείως διαφορετική από αυτή που είχα συνηθίσει λίγα χρόνια πριν.

Η City ήταν εβδομαδιαία, όχι ενημερωτική αλλά επικαιρική, στηριζόταν στην άποψη και όχι στην είδηση, αφού dahhh ήταν εβδομαδιαία! Σκοπός ήταν να παρουσιάσουμε ενδιαφέροντα ρεπορτάζ, να δώσουμε βήμα σε δημιουργικά πλάσματα που δεν είχαν πρόσβαση στα μέσα, να ανακαλύψουμε κρυμμένες γωνιές και να τις παρουσιάσουμε στον κόσμο για να πάψουν να τις ξέρουν λίγοι.

Στηριζόμασταν σε δημιουργικούς συντάκτες, ταλαντούχους φωτογράφους και ευφάνταστους γραφίστες.

Για να σας δώσω μια εικόνα για το πρόγραμμά μας τότε, η εβδομάδα μας ξεκινούσε κάθε Τετάρτη. Η συντακτική ομάδα έκανε το εβδομαδιαίο της meeting. Τα βασικά stories της εβδομάδας, οι εκδηλώσεις που προβάλαμε, τα άτομα που θα παρουσιάζαμε, έπρεπε να αποφασιστούν. Ήταν η εποχή που είχα συντάκτη για τη μουσική, τον κινηματογράφο, τα πολιτιστικά, είχα fashion editor, τον ψυχίατρο Γιάγκο Μικελίδη και τον καλλιτέχνη Κίκο Λανίτη ως αρθρογράφους, τους οποίους πλήρωνα {ω, ναι}. Από την Τετάρτη μέχρι και την επόμενη Δευτέρα βρισκόμασταν σε δημιουργικό οίστρο, ενώ κάθε Τρίτη που πηγαίναμε τυπογραφείο, βρισκόμασταν σε πανικό! Κείμενα που δεν παραδόθηκαν στην ώρα τους, φωτογραφίες που έβαλαν οι συντάκτες και ήταν μικρές, τίτλοι που ήταν τέλειοι σύμφωνα με τον συντάκτη αλλά λανθασμένοι σύμφωνα με τη διορθώτρια, γιατί ναι, τότε είχαμε και διορθώτρια που επιμελούνταν τα κείμενά μας.

Οι χειρότεροι τσακωμοί όμως γίνοταν ανάμεσα στην αρχισυντάκτρια και το εμπορικό. Κάποτε γιατί είχαμε τόση πολύ διαφήμιση, έπρεπε να αφαιρέσουμε θέματα, ενώ σπάνια η διαφήμιση δεν υπήρχε οπότε μέσα σε λίγη ώρα ο αρχισυντάκτης έπρεπε να γεννήσει θέματα, να τα γράψει, να τα διορθώσει και να τα σελιδώσει για να πάμε τυπογραφείο. Και πάντοτε πηγαίναμε.

Κάθε Παρασκευή, που ήταν η ημέρα κυκλοφορίας της εφημερίδας, ήταν για εμένα, μέρα ευφορίας. Το να πιάνεις στο χαρτί, όλα όσα σκέφτηκες, έγραψες, δημιούργησες και οραματίστηκες, ήταν μαγικό. Αγαπημένη μου στιγμή του Σαββατοκύριακου, ήταν όταν καθίμενη σε καφετέρια, παρακολουθούσα αναγνώστες με τη City στα χέρια τους, να διαβάζουν κείμενα δικά μου ή και συνεργατών μου και να γελάνε, να σχολιάζουν τα θέματα και τις φωτογραφίες ή να ψάχνουν να δουν αν δημοσιεύτηκε το “σε είδα” που είχαν στείλει την προηγούμενη εβδομάδα.

Το ότι εσύ καθόσουν μόνος, μέσα σε ένα γραφείο και μπροστά στον υπολογιστή έγραφες κάτι, το οποίο όχι μόνο κάποιος διάβαζε, αλλά στο οποίο αντιδρούσε, πόσω μάλλον ευχάριστα, ήταν ένα μαγικό συναίσθημα. Όταν δούλευα στην τηλεόραση, ο κόσμος ήξερε τα ονόματα των δημοσιογράφων, γιατί σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους τηλεοπτικούς σταθμούς, το όνομα του δημοσιογράφου που είχε επιμεληθεί το τηλεοπτικό ρεπορτάζ, δεν εμφανιζόταν απλά στην οθόνη. Ο παρουσιαστής, ανέφερε πάντα πως “μας ενημερώνει η Πέγκυ Σπινέλη”. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμη και σήμερα θυμούνται τη Μαίρη Χαρίτωνος, τον Νικήτα Κυριάκου ή την Κατερίνα Χριστοφίδου, να παρουσιάζουν τις Τομές στα Γεγονότα και να αναφέρουν το όνομά μου, όπως και άλλων συναδέρφων, παρόλο που ποτέ δεν εμφανίστηκα στον δέκτη τους. Το ότι δεν με λένε Άντρεα Αντρέου, έκανε τον κόσμο να θυμάται το όνομά μου δεκαπέντε χρόνια μετά. Όμως αυτή η αμεσότητα του να βλέπεις τον αναγνώστη σου να αντιδρά στο χιούμορ σου, ήταν τελείως διαφορετική.

Την πρώτη μαζική αντίδραση σε άρθρο μέσω social media, και συγκεκριμένα εξώφυλλο της City, βίωσα όταν μετά την έκρηξη στο Μαρί, δημιουργήσαμε, μετά από έγκριση δική μου, έτσι για να παίρνουμε και την ευθύνη των πράξεών μας, ένα εξώφυλλο με τον τότε Πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια δεμένο, και στα πόδια του τοποθετημένο εκρηκτικό μηχανισμό.

Και ενώ στην αρχή τα σχόλια κάτω από τη φωτογραφία ήταν θετικά, καθώς η οργή Θεού και η φωνή λαού ταυτιζόταν, οι οπαδοί του Δημήτρη Χριστόφια, όταν ενημερώθηκαν για το εξώφυλλο, γέμισαν με πολύ προσβλητικά σχόλια το commenting section του post. Τα μοναδικά σχόλια που σβήστηκαν από εμένα ήταν όσα προσέβαλαν την προσωπική ζωή των συνεργατών μου. Σχόλια που εύχονταν ψόφο σε εμένα ή με παρότρυναν να ανατιναχτώ στον αέρα, παρέμειναν και με διασκέδαζαν για αρκετές ημέρες μετά.

Βλέπετε το Facebook και το Twitter ήταν πολύ ανερχόμενα αλλά όχι απαραίτητα. Θυμίζω ήμασταν έντυπο και στην πραγματικότητα χωρίς ανταγωνισμό.

Αδιάφορο trivia: Το Facebook page της City το έφτιαξα θυμάμαι ένα Πάσχα όπου καθήμενη με το laptop στον καναπέ του σπιτιού μου προτίμησα να ανεβάσω τα τεύχη της εφημερίδας από το να πάω στην εκκλησία για τον Επιτάφιο!

Όταν παραιτήθηκα από τη City, λίγο πριν παρθεί η απόφαση να πάει online και την αναλάβει ο γητευτής των clicks, Μιχάλης Μιχαηλίδης, ανέβασα το τελευταίο cover ως profile pic.

Και ενώ η θητεία μου στην τηλεόραση με έμαθε να δουλεύω γρήγορα, με συνέπεια και αποφασιστικότητα, ο χώρος των εντύπων με ανάγκασε να αποκτήσω επαφή με το παζάρι.

Σε μια εποχή μου πλέον τα “ριάλια” δεν έρχονταν “σιονωτά” και οι πελάτες δεν έβαζαν διαφήμιση όπου να ᾽ναι γιατί “λεφτά υπάρχουν”, η σύνδεση του περιεχομένου με τον πελάτη -και ακόμη πιο δύσκολα με τις διαφημιστικές ήταν απαραίτητη. Τα Δελτία Τύπου, έγιναν advertorials και από εκεί στο content ήταν ένα συμβόλαιο δρόμος.

Ακόμη ένα αχρείαστο trivia: Η μοναδική φορά που εξαιτίας διαφήμισης, η City ξαναπήγε τυπογραφείο, ήταν όταν πελάτης είχε πληρώσει για διαφήμιση σε εξώφυλλο, το οποίο χωρίς να το γνωρίζει, αφορούσε τη θέση της εφημερίδας για την αποποινικοποίηση της κάνναβης {και ναι πιστεύαμε, πιστεύουμε και συνεχίζουμε να θεωρούμε πως η αποποινικοποίηση έχει αργήσει πιλέ μου}. Όταν, μετά το τύπωμα, ο πελάτης είδε πως υπήρχε stripe με το λογότυπό του, σε θέμα που αφορούσε τους “μπάφους”, απαίτησε όπως αφαιρεθεί η διαφήμιση. Για πρώτη και μοναδική φορά, η City ξαναπήγε τυπογραφείο και κυκλοφόρησε Σάββατο.

It’s the digital, stupid

Ανέκαθεν πίστευα πως αν δεν μπορείς να γίνεις καλύτερος, οφείλεις, αν μη τι άλλο, να συντηρήσεις τα κεκτημένα.

Παραιτήθηκα από τη City και για λίγους μήνες υπήρξα freelancer. Άνοιξα το δικό μου γραφείο στη Λεμεσό και έγραφα κείμενα για όσους ήθελαν το κοινό της επιλογής τους, να λάβει το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν.

Ένας από τους πελάτες μου, είχε ένα site. Με εργοδότησε ως εξωτερικό, μόνιμο συνεργάτη προκειμένου να γράφω άρθρα για τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Το έτος 2014, ο όρος αυτός ήταν όσο άγνωστος υπήρξε το kale πριν γίνει σούπα και μάλιστα δύσπεπτη. Αρχικά έγραφα ένα κείμενο την εβδομάδα. Το άρθρο μετατράπηκε σε στήλη και η στήλη σε site. Long story short, πριν δύο χρόνια δημιουργήσαμε το Impossible.Works, ακολούθως ήρθε η Avant-Garde, συνεχίσαμε με το (link

Πως είναι η καθημερινότητα στα sites; Δύσκολη. Το αλκοόλ βοηθάει, άλλα όχι πάντοτε. Επίσης ευτυχώς πρόλαβα να κάνω παιδί, το οποίο θα παραμείνει μοναχοπαίδι.

Η ημέρα ξεκινάει από νωρίς. Ξυπνώ γύρω στις 6.30. Το πρώτο πράγμα που κάνω ή τουλάχιστον έκανα, είναι να πιάσω το κινητό, να μπω facebook και ακολούθως instagram. Ακολουθεί η ανάγνωση των emails πριν ακόμη σηκωθώ από το κρεβάτι, πλύνω τα δόντια ή φιλήσω την κόρη μου. Ξέρω πως είμαι από τους λίγους εναπομείναντες ανθρώπους σε αυτή την πλάση που αγαπούν τα newsletters, αλλά χάρη σε αυτά, μέχρι αλέκτωρ λαλήσει εφτάμιση, έχω ήδη μπει στα περισσότερα sites που έτσι κι αλλιώς επισκέπτομαι, έχω διαβάσει τα κείμενα που μου κέντρισαν την προσοχή και έχω στείλει τα σχετικά links μέσω messenger στους συνεργάτες μου.

Στο γραφείο μου καθημερινά μπορεί να υπάρχει κοσμοσυρροή ή να μην πατήσει πλάσμα. Μιλάω με όλους τηλεφωνικώς ή μέσω fb msg.

Η ατάκα “ο δημοσιογράφος, ως πολυεργαλείο” είναι ο χάρος μου. Την άκουγα για πολλά χρόνια, και άνθρωποι συνεχίζουν να με αποκαλούν έτσι, θεωρώντας πως αποτελεί κοπλιμέντο για τη δουλειά μου.

Κάποτε ήταν αρκετό να είσαι ενημερωμένος δημοσιογράφος και όπως μου είχε επισημάνει πριν απο χρόνια ένας καθηγητής μου, ο δημοσιογράφος και όχι Πρόεδρος, Τάσος Παπαδόπουλος, "καλός δημοσιογράφος δεν είναι αυτός που φέρνει αποκλειστικά, αλλά αυτός που δεν διαψεύδεται".

Αργότερα εκτός από ενημερωμένος, γρήγορος, συνεπής, διαβασμένος, με πηγές, ικανότητες στη φωτογραφία και δυνατή παρουσία στα social media έπρεπε να είσαι πολύ καλός γνώστης του παζαριού. Η παρουσία στα social media δεν είναι αρκετή. Πρέπει να έχεις πολύ δυνατό facebook account, instagram και μετά την εκλογή του Πρόεδρου Τράμπ και twitter. Η προβολή των θεμάτων στα social media του μέσου, αλλά και η προώθηση στα προσωπικά accounts είναι απαραίτητη.

Απο τη στιγμή που τα social media δεν μας συνδέουν με τους φίλους μας απλά και μόνο, αλλά μας ανοίγουν το παράθυρο που μας επιτρέπει να δούμε τι γίνεται στον κόσμο, άρα ως news sources, οι ίδιες πλατφόρμες όταν χρησιμοποιούνται από τα media αλλάζουν τον τρόπο της παραδοσιακής δημοσιογραφίας

Οι δημοσιογράφοι καλούνται να χρησιμοποιήσουν τα social media για να εμπλουτίσουν τα άρθρα τους. Φωτογραφίες ή videos που τράβηξε κάποιος και postαρε στο κοινωνικά δίκτυα, χρησιμοποιούνται σαν πηγή καθώς είναι σαφώς πιο άμεσα από όσο ένας κινηματογραφιστής του οποίου δουλειά είναι να κινηματογραφίσει, επιστρέψει στο σταθμό, παραδώσει το υλικό και ακολούθως ο μοντέρ κάνει το σχετικό editing και δώσει το υλικό στον δημοσιογράφο προς χρήση.

Πρόσφατα, ο Elon Mask αποφάσισε όπως η Tesla και SpaceΧ διαγράψουν τα accounts στο facebook. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα συμβεί στην επισκεψιμότητα των κυπριακών ειδησειογραφικών portals αν αποφασίσουν να υιοθετήσουν το trend #DeleteFacebook και πράξουν το ίδιο; Π Α Ν Ι Κ Ο Σ !

Ένας οργανισμός που ασχολείται με τα social media και πως αυτά έχουν επηρεάσει τη δημοσιογραφία είναι ο Ofcom. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του οργανισμού, περισσότερους από τους μισούς χρήστες των social media, ηλικίας 16-24, χρησιμοποιούν τα social media ως πηγή ενημέρωσης. Έρευνα έδειξε πως το 2014, το 30% της ηλικιακής ομάδας 16-24, χρησιμοποίησε social media ενώ ένα χρόνο μετά το ποσοστό ανέβηκε κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες.

Η πρόβλεψη του ofcom είναι πως μέχρι το 2019, το ποσοστό θα αγγίζει το 100%

Ας μιλήσουμε για τη δημοσιογραφία

Η πληροφορία δεν είναι δημοσιογραφία. Μπορεί να μαθαίνεις διάφορα όταν κάνεις scroll down στο facebook αλλά δεν είναι όλα δημοσιογραφία.

Η δημοσιογραφία απαιτεί αφοσίωση, ανάλυση, επεξήγηση, δομή και για αυτό πρόκειται για επάγγελμα.

Η κρίση, η ανάλυση και η επεξήγηση προσθέτει αξία στον ρόλο του δημοσιογράφου και αυτές κάνουν τη διαφορά. Η δημοσιογραφία θα συνεχίσει να υπάρχει. Αν όμως ο δημοσιογράφος πιστεύει πως το τροχοπέδη του είναι το internet, θα πρέπει να κάνει στροφή στην καριέρα του γιατί δεν πήρε το memo. (πολύ ελεύθερη μετάφραση από ομιλία του Richard Sambrook, του BBC Global News Division)

Αν ακολουθείς στο twitter τα tweets των 10 κορυφαίων οικονομολόγων του κόσμου και κάποια επιτυχημένα blogs, ξέρεις τι συμβαίνει στον κόσμο σήμερα. Η ερώτηση που σου καίει το στομάχι ως δημοσιογράφου είναι ok, πως θα κάνω αυτή την πληροφορία, θέμα; (εξίσου ελεύθερη μετάφραση από ομιλία του Paul Mason, economics editor στο BBC2's Newsnight).

Με τις ατάκες αυτών των ανθρώπων που πολύ πριν από εμάς καταπιάστηκαν με το πως η τεχνολογία, όχι μόνο οι digital cameras, digital recorders, wifi, live streaming & social media άλλαξαν τη μορφή, ουσία, περιεχόμενο, κατανάλωση της δημοσιογραφίας, γεννάται το ζήτημα του user-generated content (UGC). Της πληροφορίας δηλαδή που το κοινό ποστάρει στα social media και η οποία άλλαξε το επάγγελμα.

“Από τη στιγμή που η πλειοψηφία των δημοσιογραφικών οίκων επιλέγουν συνειδητά να είναι 'digital first', τα skills των δημοσιογράφων αναμένεται να αλλάξουν” αναφέρει η συγγραφέας ερευνητής Lisette Johnston από το London City University.

“Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι ”tech-savvy“ … Ακολούθως ο ρόλος του δημοσιογράφου θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί” σημειώνει η Johnston.

Η παραδοσιακή one-way επικοινωνία, μετατρέπεται σε two-way συζήτηση.

Ποτέ πριν η έκφραση δεν ήταν τόσο εύκολη. Επειδή όμως αυτό το κείμενο δεν θέλει να κάνει ακαδημαϊκή συζήτηση όπως προείπα, αλλά να επικεντρωθεί στα απλά και καθημερινά, τα της νήσου Κύπρου, σε μια χώρα που όλα είναι τόσο εύκολα, πόσο ουσιαστική είναι αυτή η έκφραση; Πόσο επιδερμική;

Αρχικά κάποια μέσα προσπάθησαν να αντισταθούν στα κοινωνικά δίκτυα. Κάποια άλλα τα ενστερνίστηκαν αμέσως. Το Buzz Feed και η (link, για παράδειγμα, είναι νέοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί που χτίστηκαν και ανδρώθηκαν εξαιτίας των κοινωνικών δικτύων. Αντιλήφθηκαν ευθύς εξαρχής, πως οι κοινωνικές πλατφόρμες μπορούν να σε κάνουν να ξεχωρίσεις στη χαβούζα του internet, για αυτό προώθησαν τα άρθρα τους μέσω των κοινωνικών δικτύων και το έκαναν με εξαιρετική επιτυχία!

Από τη στιγμή που η “πηγή” των δημοσιογράφων, είναι και με την ευλογία των αρχισυντακτών τους, το internet, το θέμα συζήτησης κατ´εμέ, δεν είναι μόνο τα νέα skills που ο δημοσιογράφος πρέπει να αναπτύξει για τη συγκομιδή και αντίστοιχη προώθησή τους σε αυτά τα μέσα. Ο δημοσιογράφος πρέπει να γίνει detective προκειμένου να μπορέσει να εξακριβώσει αυτές τις πληροφορίες.

Και με αυτή την αφορμή, μπορούμε να αναφέρουμε και το θέμα των gatekeepers. Πρόκειται για τους ανθρώπους που στην καθομιλουμένη, κρατούν τα μπόσικα. Αυτοί που έχουν την ευθύνη και είναι υπόλογοι. Κάποιοι υπήρξαμε υπό Διευθυντή Ειδήσεων, Υπεύθυνο Ύλης και Αρχισυντάκτη. Ανθρώπους που ένεκα πείρας, μπορούσαν και είχαν την γνώση να φιλτράρουν, εξετάσουν και αξιολογήσουν την πληροφορία. Υπήρξαν στιγμές που η αύρα αυτών των ανθρώπων υπήρξε πολύ σκοτεινή, καθώς οι “ιδιαίτερες” σχέσεις τους με τα κέντρα εξουσίας, τα πολιτισκά κόμματα ή οι προσωπικές τους ιδέες για την θρησκεία, τη θέση της γυναίκας, των gays κ.λ.π. Διαμόρφωσαν ή έστω επηρέασαν την κοινή γνώμη.

Η θεωρία του gatekeeping από τον social-psychologist Kurt Lewin, μπορεί να εξηγήσει τα ενδιαφέροντα της κοινής γνώμης κάποτε αλλά και να επαναπροσδιοριστεί στην digital εποχή.

Σε κάποια sites, και απευθύνομαι και σε sites της ημεδαπής, οι δημοσιογράφοι μαθαίνουν πως “είδηση είναι κάτι που κάποιος δεν θέλει να δει δημοσιευμένο”. Με αυτή την παρότρυνση, δημοσιεύουν δέκα ιστορίες, χωρίς να κάνουν ένα τηλεφώνημα. “Κάποτε είχαμε την προπαγάνδα, αργότερα τα δελτία τύπου, μετά την σχέση δημοσιογραφίας και διαφήμισης” έγραψε η ακαδημαϊκός Emily Bell, “πλέον έχουμε το ‘content’.”

Οι αναγνώστες κάνουν navigate μέσα σε ανείπωτου αριθμού “ειδήσεις”, αποπροσανατολίζονται από pop-up ads, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι αληθινό και τι fake και βιώνουν μια εμπειρία που δεν μπορεί να είναι ούτε χρήσιμη, αλλά ούτε και ευχάριστη. Πρόκειται για το λεγόμενο information anxiety, μία σύγχρονη μορφή άγχους.

“Όχι όλα όσα αντιμετωπίζουμε μπορούν να αλλάξουν, αλλά τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει αν δεν αντιμετωπιστεί” James Baldwinwrote, 1962.

Συμφωνούμε πως το Twitter έχει ταχύτητα και το Facebook engagement. Συμφωνούμε πως τα social media μας έκαναν γρηγορότερους, πιο άμεσους και αναμφίβολα περισσότερο εκτεθιμένους.

Ο δημοσιογράφος και ερευνητής Michael Skoler, σε ένα του report {Nieman Reports} το τόσο μακρινό 2009 έγραψε πως παρόλο που οι δημοσιογράφοι θεωρητικά υπηρετούν την αλήθεια, στην πραγματικότητα λένε ψέματα στους εαυτούς τους.

Επιπλέον, ο Michael Skoler, προέβλεψε πως το internet θα αποτελέσει την πηγή αυτής της εξαπάτησης. “Το επάγγελμά μας χολαίνει και κατηγορούμε το Web πως σκότωσε το business model μας”. Ο ίδιος όμως θεωρεί πως δεν φταίει το internet ως εκ τούτου η τεχνολογία, αλλά η κουλτούρα των δημοσιογράφων είναι αυτή που άλλαξε και το επάγγελμα.

Η εμπιστοσύνη των αναγνωστών προς τους δημοσιογράφους μειώθηκε, με αποτέλεσμα να στραφούν στο internet. Πλέον το κοινό έχει εναλλακτικές στην πηγή της είδησης και ο ρόλος του δεν είναι παθητικός.

Κλασική αξία

Κάποτε για να κάνεις ένα θέμα, έπρεπε να διαβάσεις, να συνεντευξιάσεις, να ρωτήσεις και να μάθεις. Να περάσεις ώρες γράφοντας ένα κείμενο σε σωστά ελληνικά. Τώρα για να κάνεις αποδοτικά τη δουλειά σου πρέπει να κάνεις ακριβώς το ίδιο πράγμα, μόνο που επιπλέον πρέπει να το ντύσεις με ήχο, εικόνα και να το προβάλλεις στα social media. Πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί περισσότερο χρόνο, αλλά είναι αυτή που πάντοτε γινόταν.

Οι αρχές των δημοσιογράφων πρέπει να είναι συνεχώς οι ίδιες: ειλικρίνεια, τιμιότητα, ακρίβεια. Αυτές θα κάνουν το επάγγελμα να εξελιχθεί, την είδηση να μαθευτεί.

Αν δεν υπάρχουν αυτά, τότε η μεταλλαγή και ίσως η τερατογένεση αποτελέσουν το επόμενο στάδιο.

Δεν μπορείς να κατηγορήσεις την τεχνολογία ωστόσο πως θα ευθύνεται για αυτό.

Η εξέλιξη πάντοτε ήταν και πάντοτε θα πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη, ειδάλλως θα ήμασταν ακόμη πάνω στα κλαδιά, άσχετα αν κάποιοι ακόμη είναι.