Ένα από τα θέματα που εξακολουθεί να ταλανίζει την σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία μας είναι η ισότητα ανδρών και γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να μην αντιπροσωπεύονται επαρκώς σε ηγετικές θέσεις. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το γεγονός ότι περίπου ο μισός εργαζόμενος πληθυσμός καθώς και πάνω από τους μισούς αποφοίτους πανεπιστημίων στην Ευρώπη είναι γυναίκες.

Πρόσφατες στατιστικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ισότητα ανδρών και γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων για το 2017 αποκαλύπτουν ότι το ποσοστό των γυναικών σε συμβούλια των μεγαλύτερων δημόσιων εταιρειών είναι 25,3% (2010 - 11,9%), το ποσοστό των γυναικών σε Κοινοβούλια είναι 29,3% (2010 - 24,4%) και το ποσοστό σε υπουργικές θέσεις 27,7% (2010 - 26,2%). Παρόλο που σημειώνεται μια αύξηση τα τελευταία χρόνια, εντούτοις αυτή η αύξηση δεν μπορεί να θεωρηθεί καθόλου ικανοποιητική.

Γιατί όμως είναι σημαντικό να αλλάξει η παρούσα κατάσταση σε σχέση με αυτό το ζήτημα; Εκτός από το αυτονόητο, το οποίο αφορά το δικαίωμα όλων σε ίσες ευκαιρίες για ανέλιξη στον επαγγελματικό τομέα, όπως θα ανάμενε κάποιος από τις σύγχρονες κοινωνίες, θα πρέπει να είναι και το επιθυμητό, με σκοπό να βελτιώσουμε την απόδοση του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Έρευνες που έχουν γίνει ανέδειξαν ότι η αύξηση του αριθμού γυναικών σε διευθυντικές θέσεις έχει πολύ θετική επίδραση στα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων.

Αναλύοντας κάποιος τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο δρόμο για ανέλιξη στην ηγετική πυραμίδα των επαγγελμάτων τους, αντιλαμβάνεται καλύτερα ότι η αλλαγή μπορεί να γίνει, αλλά αργά, αφού προϋποθέτει αλλαγές σε κοινωνικές συμπεριφορές και στερεότυπα. Γυναίκες που κατέχουν αυτή τη στιγμή ηγετικές θέσεις σε επιχειρήσεις αναφέρουν ότι οι κυριότερες δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν στη πορεία τους ήταν η έλλειψη κατάλληλων προτύπων, οι αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις και η απουσία καθοδηγητή/μέντορα στην ζωή τους. Τα στερεότυπα επίσης επηρεάζουν νοοτροπίες, σε σχέση με τις γυναίκες σε διευθυντικές/ηγετικές θέσεις. Υπάρχει το στερεότυπο που ορίζει τον άνδρα υπεύθυνο να παρέχει για την οικογένεια και τη γυναίκα να φροντίζει την οικογένεια οπότε και να πρέπει να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στο σπίτι. Στερεότυπα υπάρχουν επίσης και στην αντίληψη της κοινωνίας, για το ποια είναι τα χαρακτηριστικά των επιτυχημένων ανθρώπων στις επιχειρήσεις και σε ηγετικές θέσεις. Η συσχέτιση του ισχυρού ηγέτη και των επιχειρηματικών δεξιοτήτων με στερεότυπα ανδρικών χαρακτηριστικών δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την πορεία των γυναικών.

Λαμβάνοντας υπόψη όμως την πρόσφατη οικονομική κρίση, είναι απαραίτητο στερεότυπα και νοοτροπίες να επαναπροσδιοριστούν.

Χωρίς αμφιβολία, έχουν γίνει νομοθετικές αλλαγές από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με σκοπό να δώσουν τη δυνατότητα στις γυναίκες να ξεπεράσουν τα υφιστάμενα εμπόδια στον χώρο εργασίας, όπως για παράδειγμα αλλαγές που αφορούν την άδεια εργασίας γονικής μέριμνας και για τους δυο γονείς, όπως επίσης και το υποχρεωτικό ποσοστό γυναικείας αντιπροσώπευσης σε Διοικητικά Συμβούλια. Εντούτοις, η πραγματική αλλαγή στον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να ξεκινήσει μέσα από τις ιδίες τις εταιρείες. Οι εταιρείες οφείλουν να ακολουθούν πρακτικές που προωθούν την ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, ούτως ώστε να επιτρέπουν στον κόσμο τους – άνδρες και γυναίκες - να συμμετέχουν ενεργά στην οικογένεια χωρίς να πρέπει να θυσιάσουν την επαγγελματική τους ανέλιξη. Ταυτόχρονα, είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθείται συνεχώς το ανθρώπινο δυναμικό με τρόπο που να δίνεται έμφαση σε θέματα ισότητας και να καθορίζονται στόχοι ούτως ώστε να αξιολογείται η πρόοδος στο θέμα αυτό. Η υποστήριξη στις γυναίκες με καθοδήγηση, εκπαίδευση και δημιουργία ενός δικτύου μέσω του οποίου θα μπορούν να βρουν στήριξη, θα ήταν επίσης ένας τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος.

Για να φτάσει κάποιος στην κορυφή οποιουδήποτε επαγγέλματος χρειάζεται ταλέντο, σκληρή δουλειά, αποφασιστικότητα καθώς και καλή κατανόηση, υγιή επικοινωνία και συνεργασία. Χρειάζεται επίσης και κάποιου είδους επιβεβαίωση, ότι οι στόχοι που έχουν καθοριστεί είναι πραγματοποιήσιμοι. Σε αυτή την περίπτωση, οι προσωπικές εμπειρίες και η εποικοδομητική ανατροφοδότηση (constructive feedback) ανθρώπων που είναι σε ανώτερες θέσεις στην κλίμακα καριέρας μπορεί να έχουν μεγάλη επιρροή. Το πρόβλημα που υπάρχει στην περίπτωση αυτή για τις γυναίκες, είναι ότι το γυναικείο ποσοστό που υπάρχει στις ανώτερες βαθμίδες είναι πολύ χαμηλό. Κατ’ επέκταση, και τα πρότυπα που υπάρχουν και θα μπορούσαν να ανεβάσουν την αυτοπεποίθηση των γυναικών που θέλουν να διεκδικήσουν ανώτερες θέσεις, είναι μικρά σε αριθμό. Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό, έστω και αυτές οι λίγες γυναίκες να βγουν μπροστά για να αλλάξουν τις αντιλήψεις και να προβάλουν το γεγονός ότι η γυναίκα όταν το αποφασίσει μπορεί να πετύχει, χωρίς να χρειάζεται να απορρίψει τη θηλυκότητα της ή να εγκαταλείψει την οικογένεια της. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αναδειχθεί το προφίλ αυτών των γυναικών· και μέσα από τις εταιρείες, αλλά και στο ευρύ κοινό, όπως διοργάνωση βραβείων για γυναίκες, ενημερωτικά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, ημερίδες ευαισθητοποίησης, κτλ. Οι γυναίκες-πρότυπα μπορούν να αποδείξουν ότι μπορεί μια γυναίκα να τα καταφέρει και έτσι να ωθήσει και άλλες να κυνηγήσουν τα όνειρα τους, ακυρώνοντας τα κατεστημένα και μακριά από στερεότυπα και αναχρονιστικές νοοτροπίες.

Η εμπειρία του παρελθόντος καθώς και η αναγκαιότητα για αύξηση της παραγωγικότητας, αποτελεσματικότητας και της επιτυχίας του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα για το καλό της κοινωνίας μας, επιβάλλει να γίνουν αλλαγές που θα επιτρέπουν την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η αλλαγή προϋποθέτει δέσμευση από άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι βρίσκονται σε θέσεις που τους επιτρέπουν να κάνουν ενέργειες που θα επιφέρουν τις τομές που χρειάζονται για να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο και πιο δίκαιο μέλλον για όλους.

*Διοικητική Σύμβουλος, ΚPMG Limited