Το ζήτημα της εφαρμογής ομοιόμορφης φορολογικής μεταχείρισης από τα Κράτη Μέλη σε ό,τι αφορά την έκδοση και μεταβίβαση κουπονιών άρχισε να απασχολεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε θέματα ΦΠΑ από το 2012.

Με δεδομένο ότι τα κουπόνια αντιπροσωπεύουν μια αγορά πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ σε ετήσια βάση, κατέστη από νωρίς αντιληπτό ότι, λόγω των διαφορών μεταξύ των εθνικών κανόνων ΦΠΑ, οι εταιρείες αντιμετώπιζαν προβλήματα διπλής φορολογίας, αλλά και δυσκολίες στην επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε διασυνοριακό επίπεδο.

Σε μία προσπάθεια λοιπόν αποσαφήνισης και εναρμόνισης των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την αντιμετώπιση των κουπονιών από πλευράς ΦΠΑ, από 01/01/2019 τέθηκε επίσημα σε ισχύ η Κοινοτική Οδηγία (ΕΕ) 2016/1065, που τροποποιεί την Κοινοτική περί ΦΠΑ Οδηγία 2006/112/ΕΚ σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των κουπονιών.

Οι πρόνοιες της Κοινοτικής Οδηγίας 2016/1065 πρόκειται να ενσωματωθούν στον περί ΦΠΑ Νομό (95 (Ι)/2000) μέσω της προσθήκης στο βασικό Νόμο τόσο του άρθρου 42Ζ, όσο και Δέκατου Τέταρτου Παραρτήματος. Σύμφωνα με τις νέες πρόνοιες της περί ΦΠΑ Νομοθεσίας, τα κουπόνια θα διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: (α) κουπόνια συγκεκριμένου σκοπού και (β) κουπόνια πολλαπλού σκοπού. Συνεπώς, η Κοινοτική Οδηγία δεν καλύπτει τα εκπτωτικά κουπόνια, τα οποία παρέχουν στον κομιστή τους το δικαίωμα έκπτωσης επί της τιμής παραδοτέων προς αυτόν αγαθών ή υπηρεσιών. Ορισμοί κουπονιών

(α) Κουπόνι: Πρόκειται για μέσο για το οποίο υπάρχει υποχρέωση αποδοχής του ως ανταλλάγματος ή μέρους ανταλλάγματος για μια παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών και όπου τα αγαθά που θα παραδοθούν ή οι υπηρεσίες που θα παρασχεθούν ή οι ταυτότητες των ενδεχόμενων προμηθευτών αναγράφονται είτε στο ίδιο το μέσο είτε στη σχετική τεκμηρίωση, συμπεριλαμβανομένων των όρων και των προϋποθέσεων χρήσης αυτού του μέσου.

(β) Κουπόνι συγκεκριμένου σκοπού (ΚΣΣ): Πρόκειται για κουπόνι βάσει του οποίου ο τόπος παράδοσης των αγαθών ή παροχής των υπηρεσιών που αφορά το κουπόνι, η ταυτότητα του προμηθευτή, καθώς και ο ισχύων συντελεστής ΦΠΑ που οφείλεται για τα αγαθά ή τις υπηρεσίες είναι γνωστά κατά τον χρόνο έκδοσής του. Το είδος του παρεχόμενου αγαθού πρέπει να αναφέρεται στο κουπόνι, εκτός αν είναι βέβαιο ότι ο προμηθευτής διαθέτει αγαθά που εμπίπτουν μόνο σε ένα συντελεστή.

(γ) Κουπόνι Πολλαπλού Σκοπού (ΚΠΣ): Πρόκειται για οποιοδήποτε κουπόνι, εκτός από εκπτωτικό κουπόνι, που δεν αποτελεί κουπόνι ειδικού σκοπού.

Φορολογική μεταχείριση

Η Κοινοτική Οδηγία (ΕΕ) 2016/1065 εναρμόνισε το σημείο επιβολής του φόρου στις συναλλαγές με κουπόνια, αποσαφηνίζοντας το κατά πόσο ο προκύπτων ΦΠΑ θα χρεώνεται κατά την πώληση ή την εξαγορά του κουπονιού στο πλαίσιο συναλλαγών επί αγαθών και υπηρεσιών.

Κουπόνι συγκεκριμένου σκοπού

(i) Ο ΦΠΑ αποδίδεται κατά τον χρόνο έκδοσης ή μεταβίβασης του ΚΣΣ από το πρόσωπο που το εκδίδει ή το μεταβιβάζει και όχι κατά το χρόνο της εξαργύρωσης.

(ii) Όταν το ΚΣΣ δεν εκδίδεται από το πρόσωπο που παραδίδει τα αγαθά ή τις υπηρεσίες, υπάρχει θεωρητική παράδοση από τον προμηθευτή προς τον εκδότη επί της αξίας της οποίας ο ΦΠΑ αποδίδεται το νωρίτερο από την έκδοση τιμολογίου ή τη λήψη πληρωμής.

(iii) Αν πρόσωπο άλλο από τον εκδότη/προμηθευτή του ΚΣΣ αναλάβει την προώθηση και διανομή του έναντι καθορισμένης αμοιβής, ο διανομέας στην περίπτωση αυτή ενεργεί ως αντιπρόσωπος του εκδότη/προμηθευτή προς τον οποίο παρέχει υπηρεσίες προώθησης ή διανομής, επιβάλλοντας ΦΠΑ επί της αξίας των εν λόγω υπηρεσιών. Ο εκδότης/προμηθευτής αποδίδει ΦΠΑ επί της αξίας πώλησης του ΚΣΣ κατά τον χρόνο πώλησης/μεταβίβασης και όχι κατά τον χρόνο εξαργύρωσης.

(iv) Σε περίπτωση πώλησης του ΚΣΣ χωρίς εξαργύρωση από τον τελικό κάτοχο, ο φόρος εκροών που αποδόθηκε δεν τυγχάνει αναπροσαρμογής. Κουπόνι Πολλαπλού Σκοπού

(i) Ο προκύπτων ΦΠΑ αποδίδεται κατά το χρόνο εξαργύρωσης του ΚΠΣ και όχι κατά την έκδοση ή μεταβίβασή του.

(ii) Όταν πωλείται ΚΠΣ από μεσάζοντες που ενεργούν στο όνομά τους, η διαφορά μεταξύ της αξίας αγοράς και πώλησης του ΚΠΣ τυγχάνει χειρισμού ως αντιπαροχή για παροχή υπηρεσιών, όπως αυτές της διανομής ή προώθησης.

Χάρης Χαραλάμπους, Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited