Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας υπάρχουν σκέψεις για τη δημιουργία φορέα διαχείρισης χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων, ο οποίος πιθανώς να πάρει παρόμοια μορφή με αυτούς που έχουμε δει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή και να έχει και κοινωνικό χαρακτήρα όπως την κρατική επιχορήγηση των δόσεων, όπως φαίνεται να προδιαγράφεται στο πρόγραμμα Εστία.

Λαμβάνοντας υπόψη τη δομή τέτοιων οργανισμών είναι ξεκάθαρο ότι απαιτείται σωστός σχεδιασμός και οργάνωση. Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να καθοριστεί το είδος των δανείων που θα μεταφερθούν στο φορέα. Λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιεύματα στον τύπο, αρχικά αυτός ο φορέας θα λάβει τα προβληματικά δάνεια του Συνεργατισμού στο σύνολο τους και όχι συγκεκριμένη κατηγορία δανείων (δηλαδή δε θα είναι μόνο τα στεγαστικά, παρ’ όλο που αυτά μπορεί να αποτελούν σημαντικό μέρος του συγκεκριμένου δανειακού χαρτοφυλακίου).

Στην Ιρλανδία η εταιρεία διαχείρισης, μέσω των δανείων που μεταφέρθηκαν, είχε ανακτήσει μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, επιχειρηματικά ακίνητα, κατοικίες και συμμετοχές σε εταιρείες. Κάποια από τα περιουσιακά στοιχεία που ανακτήθηκαν πωλήθηκαν στην υφιστάμενη κατάσταση τους και άλλα συντηρήθηκαν, ολοκληρώθηκαν (αν ήταν υπό κατασκευή) και μετά πωλήθηκαν σε τρίτους. Φυσικά, η ανάκτηση αυτή γινόταν στις περιπτώσεις που ο δανειολήπτης δεν μπορούσε να αποπληρώσει τη δόση του.

Ο φορέας δεν καλείται να διαχειριστεί μόνο τις αναδιαρθρώσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μέσα από την ευελιξία που του δίνει το γεγονός ότι δεν έχει την πίεση του εποπτικού πλαισίου ενός τραπεζικού ιδρύματος, αλλά και τη διαχείριση ακινήτων και, ενδεχομένως επιχειρήσεων.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, ο φορέας θα «πριμοδοτηθεί» στην αρχή με κεφάλαιο κίνησης ώστε να μπορέσει να εργοδοτήσει προσωπικό και να αρχίσει να δραστηριοποιείται. Σημειώνεται ότι υπάρχει το ενδεχόμενο εργασίες του φορέα να δοθούν με υπεργολαβία (outsourcing) σε οργανισμούς που ήδη δραστηριοποιούνται στον τομέα διαχείρισης δανείων στην Κύπρο.

Κύρια συστατικά επιτυχίας μιας τέτοιας προσπάθειας είναι η σωστή δομή και διοίκηση και οι διαφανείς διαδικασίες. Ο φορέας θα καλεστεί να διαχειριστεί ένα χαρτοφυλάκιο που μπορεί να του δώσει το ρόλο ρυθμιστή στην αγορά δανείων και ακινήτων, και γενικότερα στην κυπριακή οικονομία.

Προς το παρόν δεν έχει ξεκαθαρίσει αν, στην περίπτωση που ιδρυθεί ο φορέας, θα συμμετέχουν ιδιωτικά κεφάλαια. Τυχόν συμμετοχή τους θα πιέσει ακόμη περισσότερο τη διοίκηση προς την κερδοφορία σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι η υπαγωγή ενός δανείου στο φορέα δε σημαίνει ούτε ότι θα χαριστεί το δάνειο ούτε ότι θα «κουρευτεί». Προτεραιότητα σίγουρα, εκεί και όπου επιτρέπεται, θα είναι η αναδιάρθρωση του δανείου. Σε αντίθετη περίπτωση η διοίκηση του φορέα θα πρέπει να προχωρήσει με τις ανάλογες διαδικασίες εκποίησης και να διαχειριστεί την ίδια ώρα το θέμα των εγγυητών.

Έχει λεχθεί ότι η δημιουργία του συγκεκριμένου οργανισμού θα δώσει τη δυνατότητα μεταφοράς δανείων και από άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πέραν του Συνεργατισμού. Στα αρχικά στάδια της ζωής του ένα τέτοιο εγχείρημα φαντάζει δύσκολο αν χρηματοδοτηθεί από το κράτος εφόσον το δημόσιο χρέος έφτασε στο 110%. Τα πράγματα θα είναι διαφορετικά αν στον φορέα συμμετέχουν σε σημαντικό βαθμό ιδιωτικά κεφάλαια ή αν για τα δάνεια που παραχωρούν τα άλλα τραπεζικά ιδρύματα στο Φορέα λαμβάνουν μετοχές. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εκτιμηθεί η δίκαιη αξία των περιουσιακών στοιχείων του φορέα.

Ο φορέας πρέπει να συνεργαστεί με τα τραπεζικά ιδρύματα, αλλά σίγουρα θα υπάρχουν και περιπτώσεις που θα αναγκαστεί να δράσει ανταγωνιστικά. Για παράδειγμα αν ένα ακίνητο είναι υποθήκη σε δάνειο δανειολήπτη που μεταφέρθηκε στο φορέα και σε δάνειο το οποίο κατέχει άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, προσπάθεια μεγιστοποίησης της αξίας ανάκτησης θα έχει ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Εκτός (λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες του) ο φορέας προχωρήσει στην ανάληψη όλων των δανείων του συγκεκριμένου δανειολήπτη, κάτι που θα δημιουργήσει συνέργειες.

Την ίδια στιγμή η πιθανή μεγάλη συσσώρευση ακινήτων στον ισολογισμό του Φορέα θα του δώσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αγορά, ενώ θα πρέπει να βρεθούν λύσεις σε ζητήματα διαχείρισης, ολοκλήρωσης έργων και συντήρησης.

Tάσσος Γιασεμίδης, Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited