Guest Star, γράφει η Μαργαρίτα Ηρακλέους*

Όταν με ρωτούν τι θυμάμαι απ’ το σχολείο, οι απαντήσεις μού βγαίνουν αβίαστες. Τους φίλους θυμάμαι, αυτούς που κράτησα κι αυτούς που χάθηκαν στον δρόμο, το κτίριο ως αρχιτεκτόνημα, τους κήπους του, και τους εκπαιδευτικούς εκείνους που με έμαθαν να αγαπώ. Δεν είναι γενικούρα το τελευταίο, ούτε τζάμπα τσιτάτο να ΄χουμε να λέμε.

Τα ενδιαφέροντα του καθενός νιώθω, με σιγουριά πλέον, πως έχουν να κάνουν με την εικόνα ενός άλλου ανθρώπου που κατάφερε να τον ενθουσιάσει, να τον προκαλέσει, να του μεταφέρει το πάθος του για κάτι.

Κακοί, οι καλύτερα μονόχνωτοι και βαριεστημένοι εκπαιδευτικοί, υπήρχαν. Αλλά αυτοί, δεκαετίες αργότερα, δεν μπορούν παρά να είναι ένα σύντομο σημείο αναφοράς που δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο παρά αυτό του σημείου αποφυγής. Του κακού παραδείγματος. 

Έχω παιδί στην δημόσια εκπαίδευση εδώ και εννέα χρόνια, πράγμα που με κάνει να ξαναζώ το εκπαιδευτικό αφήγημα και τις διαδικασίες του από την αρχή, παρατηρώντας τες με άλλο μάτι βεβαίως. Εκπαιδευτικοί καθωσπρέπει που πατούν πάνω σε όλες τις σωστές γραμμές, που έχουν την κάθε εγκύκλιο για ευαγγέλιο, εκπαιδευτικοί κουρασμένοι, ρουφηγμένοι απ’ το σύστημα και τη ζωή τους, με διόλου ενθουσιασμό, εκπαιδευτικοί των hard core αστικών περιοχών και αντιλήψεων, εξίσου αμόρφωτοι με την μικρή κοινωνία που τους περιβάλλει, οι χειρότεροι του είδους. Στις συνθέσεις που θα βρεις σε ένα σχολείο, γιατί για ανθρώπους μιλάμε και μετά για επαγγελματικό κλάδο, δεν είναι μόνο αυτοί. Κι αυτό είναι ελπιδοφόρο. 

Είναι και εκπαιδευτικοί που τιμούν τον λόγο που συνειδητά επέλεξαν αυτό το επάγγελμα. Που ψαχουλεύουν και βρίσκουν και αναδεικνύουν το κατιτί που μπορεί ο κάθε μαθητής να κουβαλά. Που τον σκουντούν να το ψάξει, να το αγαπήσει, να το ξεδιπλώσει, να το θανατώσει και να το αναστήσει, να το κάνει δικό του. Εκπαιδευτικοί που δεν ασχολούνται με το μολύβι που δεν είναι ξυσμένο αλλά αν η μικρή ακανόνιστη του μυτούλα μπορεί να μεταφέρει αυτά που έμαθε και ιδανικά αυτά που με επιχειρήματα μπορεί να προτείνει.

Που δεν τους ενδιαφέρει αν είναι το τετράδιο ντυμένο αλλά να θυμάσαι εκείνο το μικρό απόσπασμα, εκείνον τον συγγραφέα και κάποια στιγμή που θα βρεθείς στο βιβλιοπωλείο να το ψάξεις. Που δεν ασχολούνται αν η κάλτσα είναι μωβ με κόκκινες βούλες αλλά αν πατάς τα πόδια σου στην γη αλλά κοιτάς τα αστέρια. 

Φέτος η κόρη μου ήρθε χαρούμενη να μου δηλώσει ότι η "Οδύσσεια" είναι ότι καλύτερο διδάσκεται στο σχολείο. Με ενθουσιασμό ήρθε να μου αναλύσει αποσπάσματά της. Δεν γνωρίζω προσωπικά την καθηγήτριά της, μιλήσαμε μία φορά απ’ το τηλέφωνο με την γυναίκα, αλλά την ευχαριστώ θερμά. Στο ίδιο σχολείο, στο ίδιο τμήμα, η κόρη μου μού περιγράφει χαρακτήρες και στιγμιότυπα που, χωρίς να βρίσκομαι εκεί, εικάζω πως πρόκειται για μονάδες που απλά περιμένουν να βγουν στη σύνταξη. Την ίδια ώρα, όταν με ρωτά “Για ποιο λόγο πρέπει να κάνουμε τέχνη και μουσική;”, ξέρω πως κάποιος άνθρωπος δεν έχει καταφέρει να μεταδώσει την σημαντικότητα του αντικειμένου. 

Ο ντόρος που γίνεται για την τηλεκπαίδευση αυτή τη στιγμή μου είναι αδιάφορος. Το έχω ξεκάθαρο στο μυαλό μου ότι πρόκειται να εφαρμοστεί, θέλουμε-δεν θέλουμε. Το έχω επίσης ξεκάθαρο ότι αυτό θα αυξήσει με πολλαπλούς τρόπους τις ανισότητες στην εκπαίδευση αλλά δεν είναι της παρούσης. Επιπλέον, σε μία εποχή που αγαπά τα ριάλιτι σόους, δεν νομίζω να είναι δύσκολο να "καλοχωνευτεί" με τον καιρό, έστω κι αν κάποιοι το θεωρούμε ένα τεράστιο λάθος. 

Όπως και να ‘χει, η εκπαίδευση, αυτό το τόσο γενικό πράμα που γίνεται ειδικό όταν προσεγγίσουμε τον εκπαιδευτικό, είτε στην τάξη είτε διαδικτυακά, οφείλει εκτός από την μετάδοση πληροφοριών, γιατί αυτό είναι εύκολο να γίνει αν μεταφερθείς από το παράθυρο του Teams σε μία μηχανή αναζήτησης, να μεταφέρει αγάπη για την ίδια την γνώση.

Να δημιουργεί περισσότερες απορίες παρά να δίνει απαντήσεις γιατί κι εκείνες, οι απαντήσεις, βρίσκονται κι αυτές διάσπαρτες στις μηχανές αναζήτησης. Η γνώση όμως είναι εκείνη που θα σε κάνει να επιλέξεις, συγκρίνεις, να εξελίξεις. 

Αυτές τις μέρες ακούω και διαβάζω διάφορα σχετικά με την εκπαίδευση. Και επανέρχομαι στην απορία που είχα και πριν απ’ όλο αυτό το καινούριο πανηγύρι που μας έλαχε. Είναι οι εκπαιδευτικοί μία μάζα ανθρώπων; Προσωπικά πιστεύω πως όχι. Ίσως να είναι μία μάζα ανθρώπων που μοιράζεται ένα κοινό επαγγελματικό τίτλο. Δεν είναι όμως μία μάζα προσωπικοτήτων. 

Αυτή τη στιγμή ζητείται από χιλιάδες διαφορετικές προσωπικότητες, που έχουν ένα κοινό επαγγελματικό τίτλο, να δώσουν μία (διαδικτυακή) παράσταση, της οποίας τις καλές προθέσεις βλέπω αλλά αμφισβητώ. 

Αν εν τέλει καταλήξουμε σε αυτό, εικάζω πως το απόσταγμα θα είναι το παρόμοιο μ’ αυτό που βγάζει για δεκαετίες τώρα η παιδεία, η εκπαίδευση. Δεν αλλάζει ο δέκτης σου ψυχοσωματικά επειδή άλλαξε το μέσον.  

Την (διαδικτυακή) παράσταση στις καρδιές και το μυαλό των παιδιών μας, θα κλέψουν αυτοί που αγαπούν το αντικείμενό τους και τη γνώση. Που αγαπούν την ανθρωπότητα την ίδια.  

*Γίνε κι εσύ GUEST STAR στέλνοντάς μας τις σκέψεις, τη δουλειά ή δείγμα της τέχνης σου στο [email protected]