“Γιατί, μαμά, τον λένε φονικό ιό;”. Την ερώτηση αυτή μου απηύθυνε η κόρη μου, επισήμως πλέον στο κουτάκι της εφηβείας, σκληροπυρηνική χρήστης του TikTok και ακροάτρια όλων όσων συμβαίνουν εκεί έξω μέσω παραδοσιακών και διαδικτυακών Μέσων αλλά και των συζητήσεων εντός σπιτιού. 

Απ’ το σχολείο... νάδα, τον ορισμό για τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα ξέρει να παπαγαλίζει κι έμαθε επιπλέον να βρίσκει σε ποια συζυγία ανήκουν τα ρήματα που θα της ζητηθούν στο διαγώνισμα. Το τι συμβαίνει γύρω μας δεν είναι κάτι για το οποίο “οφείλει” το εκπαιδευτικό σύστημα να ενημερώνει τα παιδιά μας. 

Ως δημοσιογράφος, στην ερώτηση “Γιατί τον λένε φονικό ιό;”, αντιλαμβάνομαι ότι το μήνυμα προέρχεται πρώτα απ’ τα μίντια κι έπειτα φτάνει στον αόριστο κόσμο που… τον λέει “φονικό”. 

Αντιλαμβάνομαι επίσης ότι η ακριβολογία στο δημοσιογραφικό λόγο, και στον πολιτικό επίσης, δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά μία ακόμα θεωρία στα ακαδημαϊκά βιβλία. Με κάποιες, λίγες, ελάχιστες, εξαιρέσεις. 

Παρόλο που στα Όσκαρ των λεξικών φέτος κυριάρχησε η λέξη “lockdown”, θεωρώ ότι η επιδημία παραπληροφόρησης, η λέξη “infodemic” σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ίσως να έπρεπε να μοιραστεί το βάθρο. 

Το πρόβλημα είναι εκεί έξω αλλά φαίνεται ότι, όσο περνάει ο καιρός, μπαίνει και μέσα μας, ως εικόνα φόβου, επιδεινώνοντας, σε άλλο πλαίσιο, το ίδιο το πρόβλημα. Ναι, ο ιός είναι, μεταξύ άλλων, “φονικός”, αλλά σε ποιο πλαίσιο θα το εξηγήσεις αυτό σε έναν έφηβο; Τι έχουν να προσφέρουν ο φόβος και η ανασφάλεια, ή το οποιοδήποτε επίθετο, στην πληροφορία; 

Υπάρχει μία γενιά εκεί έξω στην οποία, εδώ και σχεδόν ένα χρόνο, μίντια και περίγυρος, προωθούν την ανασφάλεια και τον φόβο. Μέσω δραματοποιημένων μονταρισμένων πλάνων, κακής ποιότητας μουσική παρμένη από φθηνά θρίλερ, γραμματοσειρές και τίτλους κινηματογραφικούς που δεν θα έπρεπε να είχαν θέση πουθενά αλλού πέραν απ’ τον κινηματογράφο. 

Στόχος των μίντια αλλά και των πολιτικών και επιστημόνων που λειτουργούν ως πομποί θα έπρεπε να είναι η πρόληψη και η πληροφόρηση, όχι ο εκφοβισμός και οι ανέξοδες προφητείες, επιστημονικές και μη. 

Ο εντυπωσιοθηρισμός, όπως εκλαμβάνεται από το τη γενιά του TikTok, δεν μπορεί παρά να προκαλεί τα αντίθετα αποτελέσματα. 

“Γιατί, μαμά, τον λένε φονικό ιό;”. Γιατί, υπάρχουν περιπτώσεις που σκοτώνει. Όπως και τα τροχαία, μπορεί να είναι φονικά αν δεν λαμβάνουμε τα μέτρα μας. Δεν πρέπει να φοβόμαστε όμως κάθε φορά που είμαστε πίσω απ’ το τιμόνι ότι θα σκοτωθούμε. Ας τηρούμε τους κανόνες, ας φοράμε τη ζώνη μας και ας οδηγούμε συνετά για να μειώσουμε τις πιθανότητες. Το ίδιο και σ' αυτή την περίπτωση, του "φονικού" ιού. Να φοράς τη μάσκα σου, να σέβεσαι και να τηρείς τις αποστάσεις, να πλένεις τα χέρια σου και, το κυριότερο, να ζυγίζεις αυτά που ακούς, βλέπεις και διαβάζεις. 

Δεν ισχύει μόνο για τώρα, στην πανδημία αυτό, είναι διαχρονική συμβουλη. Και όσο περνάνε τα χρόνια, θα σου είναι όλο και πιο χρήσιμη. Κι αυτό, δεν θα στο μάθουν στο σχολείο, δεν θα στο πουν απ' τα μίντια.