Στο «ουδέτερο» Σπίτι της Συνεργασίας, το ωραίο αυτό μέρος στο κέντρο της Λευκωσίας όπου τα τελευταία χρόνια η συνύπαρξη κανονικοποιήθηκε, συναντώ την Ελλάδα.

Η Ελλάδα (Ευαγγέλου στο επίθετο) φαίνεται να είναι αυτό που λέμε 'regular' στον χώρο, καθώς συνεχώς χαιρετάει τους άλλους «θαμώνες» που μπαινοβγαίνουν στο Σπίτι και μου τους συστήνει. Ανάμεσα σ’ αυτούς, ο υπέροχος, ευγενικός κύριος Τάκης Χατζηγεωργίου, χάρη στον οποίο σημαντικά μνημεία και στις δύο πλευρές διασώζονται και συντηρούνται καθώς και ο ευρωβουλευτής κ. Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, ο πρώτος τουρκοκύπριος αξιωματούχος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μισό και βάλε αιώνα μετά τις αιματηρές συγκρούσεις του 60’.

Αφορμή της συνάντησης μου με την Ελλάδα Ευαγγέλου είναι η φετινή εκδοχή του Buffer Fringe, ενός φεστιβάλ παραστατικών τεχνών, το οποίο για έβδομη συνεχή χρονιά πραγματοποιείται πέριξ και εντός της νεκρής ζώνης της Κύπρου. Ως καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, η Ελλάδα Eυαγγέλου έπρεπε να το διοργανώσει φέτος σε αποτρεπτικές και αρκετά δύσκολες συνθήκες, καθότι όχι μόνο έχουμε πανδημία που έχει σφραγίσει τα «σύνορα» αλλά διανύουμε και μια σκοτεινούλα περίοδο σε ό,τι αφορά στην υπόθεση της επανένωσης και της ειρήνης. 

Είναι πράγματι... ιδιαίτερο το 2020, σημειώνει. «Δεν είναι μόνο η κρίση του κόβιτ και οι αρνητικές εξελίξεις με τον Ερσίν Τατάρ και το Βαρώσι αλλά και όλα τα υπόλοιπα που έχουν γίνει από τον περασμένο Μάρτιο! Η δημιουργία ενός κλίματος απομόνωσης και απομάκρυνσης από την έννοια της κοινότητας, ο πρώτος πανικός, ο περιορισμός στα σπίτια μας για βδομάδες, το κλείσιμο των οδοφραγμάτων, οι διαδηλώσεις, η βία και η πόλωση!

Για αντιμετώπιση ωστόσο της υγειονομικής κρίσης, τόσο μεταξύ πολιτών και πολιτείας όσο και μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο νησί, η συνεργασία δεν μπήκε ποτέ στο προσκήνιο, ούτε καν ως προοπτική. Η στάση απέναντι στους πολίτες έχει βασιστεί σε μια εκφοβιστική συμπεριφορά ενώ παράλληλα έχει παρατηρηθεί επιδεικτική αδιαφορία για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όπως είναι οι φτωχοί, οι ασθενείς και  οι μετανάστες. Η αποκοπή επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών του νησιου ήταν απ’ τις πρώτες κινήσεις, κρατώντας όμως τα αεροδρόμια ανοιχτά και ελπίζοντας ακόμη στους... βρετανούς τουρίστες. 

Για να μη μιλήσω για την εμφανή αδιαφορία του κράτους για τους καλλιτέχνες, αναγκάζοντας τους να κατέβουν στους δρόμους για να τους δοθούν ορισμένα ψίχουλα για να "περάσουν”».  

Σ΄ όλο αυτό το κλιμα που περιγράφω, υπογραμμίζει η Ελλάδα Ευαγγέλου, δεν ξέρω πώς να αντιδράσω, εκτός απ’ το να συνεχίζω να στηρίζω, με ακόμη μεγαλύτερη θέληση, δομές που επιτρέπουν στους καλλιτέχνες να ακούγονται. «Αν έχει χίλιους λόγους να μην γίνει το φετινό φεστιβάλ, έχει άλλους τόσους, κι ακόμη περισσότερους, για να γίνει!».

Με ένα «ζάμπλουτο» και πολυσέλιδο βιογραφικό και με background σε Αγγλική Φιλολογία και Δραματολογία, η Ελλάδα Ευαγγέλου εντόπισε από νωρίς τη δυναμική που θα μπορούσε, σύμφωνα με τη γνώμη της, να αποκτήσει ένα φεστιβάλ όπως το Buffer Fringe. Το διδακτορικό της το έχει ολοκληρώσει σε ιστορικά θεατρικά έργα που γράφτηκαν σε Κύπρο, Κρήτη και Μάλτα και τη σχέση τους με τα αντίστοιχα εθνικιστικά και μετά-αποικιακά αφηγήματα. Ποιους ηρωποιούμε μέσα στο μυαλό μας και γιατί, διερωτάται.

«Το Buffer Fringe γεννήθηκε στο Σπίτι της Συνεργασίας και αμέσως ένιωσα πως ως φεστιβάλ θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τον διάλογο. Ν' αρχίσει να συζητά σε βάθος το ποιοι και πού είμαστε. Το fringe προσδίδει την έννοια του περιθωρίου, του non mainstream».

Παρ’ όλ’ αυτά ως πλατφόρμα είμαστε πολύ φιλόξενοι, τονίζει!

Η κουλτούρα της συμφιλίωσης, πιστεύει η Ελλάδα, δεν εμφανίζεται απ' τη μια μέρα στην άλλη. «Είναι μία διαδικασία με στάδια και η τέχνη, δεν μπορεί, παρά να είναι διέξοδος».

Ειδικά για φέτος, το Buffer Fringe 2020 έχει πάρει μια υβριδική μορφή και έχει αποφασιστεί να πραγματοποιηθεί τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και διαδικτυακά. Εκτός από την Πράσινη Γραμμή, όπου συνήθως λαμβάνει χώρα,  οι δράσεις φέτος έχουν επεκταθεί απ’ την Αμμόχωστο μέχρι τη Λεμεσό και έχουν αποκτήσει διεθνές χαρακτήρα, με live stream παραστάσεις απ' το εξωτερικό.

Το δικοινοτικό κίνημα δεν είναι ρομαντικό, προτάσσει η Ελλάδα. «Πρέπει να ξέρεις με ποιους άλλους ζεις! Αν κανείς αντιλαμβάνεται την Κύπρο ως μια πολυχρωματική πληθυσμιακή σύνθεση, δεν μπορεί παρά να επιδεικνύει το ενδιαφέρον του. Σίγουρα στον βορρά δεν παρατηρείται σε κοινωνικό επίπεδο η αδιαφορία που υπάρχει στον νότο. Ως κοινότητα ωστόσο, οι τουρκοκύπριοι αισθάνονται πια πως δεν έχουν καν υπόσταση!Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό; Νιώθουν ότι καπελώνονται τόσο από την Τουρκία όσο και απ’ τη Δημοκρατία. Έχουν χάσει εντελώς την πίστη τους ότι θα μπορούσαν να έχουν στήριξη απ’ τους ελληνοκύπριους και προσπαθούν να μπουν σε μία διαδικασία αυτοσυντήρησης για να μην χαθούν εντελώς. Πώς να μην τους στηρίξουμε;»

Το κίνημα των εργατών στην Κύπρο θα μπορούσε επίσης να ενώνει τους ανθρώπους, συμπληρώνει η Ελλάδα. «Κατά τη διάρκεια των χρόνων έχουν επιχειρηθεί μερικές προσεγγίσεις από συνδικαλιστές και σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσαν να γίνουν πολλά πράγματα. Το κόβιτ, για παράδειγμα, θα μπορούσε άνετα να μας ενώσει! Όχι να μας χωρίσει!»

Κι αν τελικά οδηγηθούμε στα δύο κράτη;

«Εδώ θα είμαστε! Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να διατηρεί τον διάλογο. Να δίνει αφορμές για να έρχονται άνθρωποι μαζί και να μιλούν. Είναι χρέος μας ως καλλιτέχνες να δίνουμε αφορμές κι αν είναι δυνατόν να αγνοούμε στην Κύπρο το θέμα της ειρηνικής συνύπαρξης!

Τι θα γίνει, ποιοι θα είμαστε;»

Buffer Fringe Festival: Διάβασε το φετινό πρόγραμμα, αναλυτικά