Πότε μια τραγωδία είναι αρκετά τραγική;

Πότε μια τραγωδία είναι αρκετά τραγική;

Στον κυνικό κόσμο των media όπου όλα μεταφράζονται σε κλικς, views και νούμερα η απάντηση είναι «ποτέ, πάντα θα υπάρχει περιθώριο για μεγαλύτερη τραγικότητα». Αρκεί να ξέρεις που να εστιάσεις

Η πρόσφατη τραγωδία στην Κλαυδιά όπου μια 21χρονη έχασε τη ζωή της όταν πυροβολήθηκε στο κεφάλι από τον αδελφό της την ώρα που καθάριζε το στρατιωτικό του όπλο είναι το αρχετυπικό παράδειγμα της δημοσιογραφίας που διψάει για αίμα και δράμα - ειδικά σε μια περίοδο που ο φόβος για τον κορωνοϊό άρχισε να ξεφτίζει. Ο ξαφνικός, πρόωρος και τόσο βίαιος θάνατος μιας νέας κοπέλας συνιστά από μόνος του μια τραγωδία όμως για το media που σέβεται την επισκεψιμότητά του δεν είναι φυσικά αρκετό. Χρειάζεται περισσότερο πόνο, μεγαλύτερο δράμα, ασχημότερα παιχνίδια της μοίρας για να διαφοροποιηθεί από τους υπόλοιπους θανάτους της επικαιρότητας - τι νομίζετε ρε αφελείς, ότι όλοι οι θάνατοι είναι ίσοι, ότι όλες οι απώλειες ανθρώπινων ζωών είναι το ίδιο τραγικές; Ξέρω ότι ισχύουν ακόμα οι περιορισμοί αλλά στ΄αλήθεια πρέπει να κυκλοφορείτε συχνότερα έξω. 

“Νεκρή 21χρονη από το όπλο του αδελφού της”. Χμμ αυτός το τίτλος πάνω-κάτω συνοψίζει τα βασικά γεγονότα αλλά μ’ αυτόν δεν πουλάς ούτε νερό σε κορακιασμένο καραβάνι της Σαχάρας. “Νεκρή 21χρονη έγκυος από το όπλο του αδελφού της”. Τώρα μάλιστα, κάτι γίνεται. “Νεκρή 21χρονη έγκυος ανήμερα των γενεθλίων της από το όπλο του αδελφού της”. Όσο πάει καλυτερεύει, έχουμε κάτι άλλο; “Νεκρή 21χρονη έγκυος από το όπλο του αδελφού της ανήμερα των γενεθλίων της κι ενώ περίμενε πρόταση γάμου απ’ τον αγαπημένο της”. Τέλειο. Από απλή “οικογενειακή τραγωδία” έγινε αυτομάτως “ανείπωτη”, “χωρίς προηγούμενο” που “δεν τη χωράει ο νους”, ένα “τραγικό παιχνίδι της μοίρας” με “λεπτομέρειες που συγκλονίζουν”. Με μια λέξη: Χρυσωρυχείο

Στις γυναικοκτονίες κινητήριος δύναμη είναι το πάθος. Αυτό σύμφωνα με τα ΜΜΕ οπλίζει το χέρι του δράστη, αυτό κόβει το νήμα της ζωής του θύματος, αυτό τυφλώνει καλά παιδιά και σωστούς οικογενειάρχες και τους μετατρέπει σε δολοφόνους. Το πάθος σκοτώνει αλλά και πουλάει τρελά. Στην τραγωδία της Κλαυδιάς ναι μεν έχουμε γυναίκα θύμα (που παραδοσιακά πουλάει περισσότερο) αλλά απουσιάζει παντελώς το βασικό αυτό συστατικό. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα πεινασμένα για δράμα ΜΜΕ καταφεύγουν στο next best thing: Τον γάμο που δεν πρόλαβε να γίνει. Έτσι μαθαίνουμε με κάθε αχρείαστη λεπτομέρεια πως θα γινόταν η πρόταση γάμου, πόσο ερωτευμένη ήταν, σε ποια πελάγη ευτυχίας έπλεε που επρόκειτο να παντρευτεί κλπ κλπ. Η κοπέλα έχασε τη ΖΩΗ της, μια οικογένεια διαλύθηκε, μια μικρή κοινότητα δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια και το ρεπορτάζ κλαίει για τη “σφαίρα που σκότωσε τον γάμο”, το επιστέγασμα δηλαδή της ευτυχίας στη ζωή μιας γυναίκας αν η τελευταία βέβαια ζει ακόμα σε ελληνική ταινία του ‘60.

Κι αν είσαι από τους αλήτες που λυμαίνονται το επάγγελμα χώνεις ένα μικρόφωνο μπροστά στον αρραβωνιαστικό του θύματος και εκθέτεις σε όλο το ίντερνετ έναν άνθρωπο που εκείνη τη στιγμή δε νιώθει, δε σκέφτεται, ούτε ενεργεί λογικά, για μια χούφτα views αντί να πράξεις το καθήκον σου και να τον προστατέψεις. Ποια “ενημέρωση του κοινού” εξυπηρετεί το ξέσπασμα ενός ανθρώπου σε κατάσταση σοκ, εξηγήστε μου κι εμένα τον αδαή, γιατί προφανώς και κάποιοι έχουν μπερδέψει τη δημοσιογραφία με τους κύκλους που κάνουν τα όρνεα πάνω από το ετοιμοθάνατο ζώο.  

Το 2017 η Κύπρος φιγουράριζε στην 9η(!) θέση της παγκόσμιας κατάταξης με 34 όπλα ανά 100 κατοίκους, μπροστά ακόμα κι από εμπόλεμες ζώνες

Σε μια ολοκληρωμένη είδηση είναι λογικό να συμπεριλάβεις όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες ώστε ο παραλήπτης να έχει μια όσο γίνεται ολοκληρωμένη εικόνα. Δεν έχουν φυσικά θέση οι εικασίες, οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, οι φήμες και οι αχρείαστοι συναισθηματισμοί. Φυσικά και θα αναφέρεις ότι ήταν έγκυος ή ότι σκοτώθηκε στα γενέθλιά της όμως όταν το επαναλαμβάνεις (τέσσερις φορές το είπε ρεπόρτερ σε ολιγόλεπτη σύνδεση), εστιάζεις εκεί ή ξεκινάς μ’ αυτό, τότε είναι ολοφάνερο πως στόχος σου δεν είναι η ενημέρωση (που επιτυγχάνεται με απλούστερους τρόπους) αλλά ο φτηνός εντυπωσιασμός που θα φέρει τα κλικς και τα views. Σπρώξε στο λαρύγγι του θεατή με το χωνί όσο περισσότερο δράμα χωράει και μη σκοτίζεσαι για τα υπαρκτά ζητήματα που εγείρονται από αυτού του είδους τις τραγωδίες. Όπως πχ το ότι η Εθνική Φρουρά μοιράζει όπλα σαν καραμέλες χωρίς έλεγχο ακόμα και σε κάποιον που είναι αρκετά ηλίθιος ώστε να το καθαρίζει γεμάτο(!) σε σαλόνι με κόσμο ενόψει μιας άσκησης που υπήρχε μόνο στο μυαλό του.

Το 2017 η Κύπρος φιγουράριζε στην 9η(!) θέση της παγκόσμιας κατάταξης με 34 όπλα ανά 100 κατοίκους, μπροστά ακόμα κι από εμπόλεμες ζώνες όπως η Συρία, το Σαλβαδόρ και το Σουδάν. Στρατιωτικά και κυνηγετικά που δίνονται κυριολεκτικά στο κάθε τυχάρπαστο και για κάποιο λόγο καταλήγουμε να έχουμε περισσότερες νεκρές γυναίκες παρά, ας πούμε, Τούρκους στρατιώτες ή φάσσες. 

Όμως δεν είναι η δουλειά μας να αγγίζουμε τέτοια θέματα, έτσι δεν είναι; Δουλειά μας είναι να κάνουμε φύλλο και φτερό την προσωπική ζωή του θύματος, να ανακαλύψουμε και να μοιραστούμε την “τραγική ειρωνεία”, τη “μοιραία σύμπτωση”, το “άσχημο παιχνίδι της μοίρας” που θα ανάγει μία τραγωδία σε πρωτοφανή, ανείπωτη ή αρχαιοελληνική, να εκθέσουμε τον χαροκαμμένο συγγενή και να μετατρέψουμε την οργή, τον πόνο και το πένθος σε πολύτιμα στατιστικά της Google Analytics.

Για την ιστορία, την ίδια μέρα στην Ευρύχου, ένας 21χρονος Νεπαλέζος μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από συνομήλικο ομοεθνή του για ασήμαντη αφορμή. Αυτό. Τα πλείστα σάιτ ανάρτησαν το ψυχρό, διαδικαστικό δελτίο τύπου της Αστυνομίας που απλά αναφέρει το γεγονός χωρίς λεπτομέρειες, ούτε καν το όνομα του θύματος. Κανείς δεν ξέρει ποιος ήταν, τι έκανε, αν έχει οικογένεια που τον περιμένει μάταια στο Νεπάλ ή αν είχε αρραβωνιαστικιά και φίλους που τον κλαίνε. Αν έκανε κι αυτός όνειρα στη σύντομη ζωή του, αν σκόπευε να μαζέψει λεφτά ώστε να επιστρέψει στη πατρίδα του να αγκαλιάσει τη μάνα του, να παντρευτεί, να κάνει παιδιά. Ή αν έφυγε από κει για πάντα, κυνηγημένος ίσως ή για μια καλύτερη ζωή σ’ αυτή τη γωνιά της Μεσογείου που έμελλε να γίνει ο τάφος του. Τίποτα. Κατέληξε ένα σύντομο αστυνομικό δελτίο, ένα ολιγόλεπτο διεκπαιρεωτικό just-the-facts τηλεοπτικό ρεπορτάζ, ένα καταχωνιασμένο στις πίσω σελίδες μονόστηλο, γιατί όπως δεν είμαστε ίσοι στη ζωή, δεν είμαστε ούτε στον θάνατο

Αυτή είναι η κανονικότητα στην οποία βιαζόμαστε τόσο πολύ να επιστρέψουμε.

Loader