Ο μεγάλος καλλιτέχνης, που απεβίωσε χθες σε ηλικία 72 ετών, είχε κυκλοφορήσει το 2011 την αυτοβιογραφία του. Το βιβλίο των 450 σελίδων προέκυψε μέσα από 24 συναντήσεις όπου ο Θάνος Μικρούτσικος και ο στιχουργός, Οδυσσέας Ιωάννου είχαν μιλήσει για όλα. 

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ

Τίτλος του βιβλίου "Ο Θάνος και ο Μικρούτσικος" (εκδ. Πατάκη) και τα παρακάτω είναι μερικά αποσπάσματα από τη συνάντηση των δύο: 

“Η μητέρα μου προερχόταν από βαθιά αριστερή οικογένεια. Γνωρίστηκε με τον πατέρα μου σε κάποιον από τους χορούς που διοργάνωναν μετά την Απελευθέρωση το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ. Παντρεύτηκαν το 1946. Η μητέρα μου ήταν δεκαοκτώ χρονών και ο πατέρας μου τριάντα δύο. Η μητέρα μου ήταν λίγο ‘αντράκι’. Αρκετά αθυρόστομη, έπαιζε πόκα με τους άντρες. Πολύ αγαπημένο ζευγάρι μέχρι το τέλος. Και πάντα ανάμεσα σε φίλους. Είχαμε ένα πολύ ανοιχτό σπίτι. Δεν υπήρχε μέρα που να μην καθόμαστε στο τραπέζι δεκαπέντε άτομα”.

“Ήρθα στην Αθήνα καλά ‘οπλισμένος’. Ένα πάρα πολύ μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητας και του χαρακτήρα μου είχε ήδη διαμορφωθεί. Σε κείνα τα χρόνια της Πάτρας μπορεί κάποιος να βρει τα σπέρματα από οτιδήποτε αναπτύχθηκε στη ζωή μου μέχρι τώρα”. 

“Το 1965 γράφω το πρώτο μου τραγούδι, πάνω σε στίχους του Ανδρέα Παγουλάτου, με τίτλο ‘Μια τραγιάσκα κι ένα τσιγάρο’. Έχω γράψει πάνω από σαράντα τραγούδια σε στίχους του Ανδρέα. Τραγούδια όπου και οι δύο μιμούμασταν τον τρόπο του Μίκη και του Ρίτσου”. 

“Ένα βράδυ, στις αρχές του 1967, πήγαμε με την παρέα μου στην μπουάτ που μαζεύονταν οι φοιτητές, την ‘Παράγκα’ στην Πλάκα, όπου εμφανίζονταν ο Σαββόπουλος και η Καίτη Χωματά συνοδεία πιάνου. Στο τέλος του προγράμματος, είχαμε μείνει τρεις τέσσερις παρέες στο μαγαζί και, μετά από παρακίνηση των φίλων μου, ανεβαίνω και παίζω κάτι στο πιάνο. Όταν κατέβηκα, με πλησίασε ένα γκαρσόνι και μου είπε πως θέλει να μου μιλήσει ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού. Παραξενεύτηκα, αλλά τον ακολούθησα σε ένα γραφείο, όπου με περίμεναν ο ιδιοκτήτης -ο ηθοποιός Βασίλης Μαυρομάτης- και ο Γιάννης Σπανός, τον οποίο δεν θυμάμαι αν τον γνώριζα τότε. Μου πρότειναν να πιάσω δουλειά από Δευτέρα, συνοδεύοντας τη Χωματά, προσφέροντάς μου ένα πολύ μεγάλο μεροκάματο για τότε, εκατόν πενήντα δραχμές την ημέρα”. 

“Στα τέλη του 1969 ηχογραφώ τον πρώτο μου δίσκο 45 στροφών, με δύο ποιήματα του Καρυωτάκη, τη ‘Μυγδαλιά’ και το ‘Ένα σπιτάκι’, με ερμηνεύτρια τη Βάσω Μεσηνέζη”.

“Όταν πήγα στη MINOS να μιλήσουμε για τον πρώτο μου μεγάλο δίσκο -γιατί με βάση το συμβόλαιο έπρεπε να κάνω τρεις δίσκους-, έδωσα στον Μάτσα και στον Θεοφίλου -ο οποίος είχε επιστρέψει στη MINOS- τραγούδια μου σε ποίηση Βάρναλη, Ρίτσου, Μπρεχτ, Σινόπουλου κ.ά. Ήταν τραγούδια που, ακόμη κι αν δεν είχαν την ολοκληρωμένη άποψη των τραγουδιών μου πάνω στον Χικμέτ και στον Μπιρμαν, περιείχαν στοιχεία που προανήγγελναν τον μουσικό μου τρόπο, όπως αυτός αναπτύχθηκε στο μέλλον. Ο Αχιλλέας και ο Μάκης τα απέρριψαν, με βασικό επιχείρημα ότι δε περνάνε από τη λογοκρισία, λόγω Χούντας.  Αν και το επιχείρημα είχε βάση, θεωρώ πως κάτι άλλο κρυβόταν στην παραίνεση του Αχιλλέα: ‘Γράψε, ρε, όπως γράφει ο Λοΐζος… Και μετά τα κάνεις αυτά. Γράψε λίγο πιο εμπορικά’. Τσακωθήκαμε γιατί είχα απόλυτη συνείδηση, από τότε, ότι δεν πρέπει να υποχωρήσω καθόλου”.     

“Καθόμασταν στα τραπεζάκια του καφενείου στο Μουσείο, σηκωθήκαμε όλοι όρθιοι και φωνάξαμε ‘Κάτω η Χούντα’. Μέχρι την Πρωτομαγιά, μας είχαν ‘μαζέψει’ σχεδόν όλους στα καινούρια κτίρια της Ασφάλειας στη Μεσογείων. Μας έβαλαν, τον καθένα μόνο του, σε μικρά κελιά χωρίς φως, στην απομόνωση. Επί τέσσερις μέρες δεν είχε έρθει κανένας να με πάρει για ανάκριση. Την τέταρτη μέρα, την ώρα που ζήτησα άδεια να παώ στην τουαλέτα, κατά σύμπτωση λίγο πριν είχε ζητήσει άδεια και ο αδερφός μου. Τον συνάντησα, λοιπόν, στην τουαλέτα και είδα ένα πρόσωπο που τρόμαξα να το γνωρίσω από την παραμόρφωση λόγω των βασανιστηρίων. Ο Αντρέας μού είπε ‘Θάνο, δεν είπα τίποτα για σένα’”.

“Μετά την μεταπολίτευση (...) τα ‘Πολιτικά τραγούδια’ διαφοροποιήθηκαν αμέσως από τον κυρίαρχο ήχο. Οι δύο ποιητές που έμελλε να μελοποιήσω ήταν ο Ναζίμ Χικμέτ και ο Βολφ Μπίρμαν. Με τον Χικμέτ είχα από το 1970 ανοιχτούς λογαριασμούς. Ήταν ένας ποιητής με λυρικά ξεσπάσματα, όχι ‘ξερά’ πολιτικός, ο δε Μπίρμαν είχε μία ‘μοντέρνα’ επιθετικότητα’ και μια νεανική ορμή, στις οποίες συνέβαλε και η πολύ δημιουργική μετάφραση του Δημοσθένη Κούρτοβικ”.

“Η σχέση μου με τον Ρίτσο ήταν εξαιρετική από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας έως το τέλος. Τον θεωρώ μαζί με τον Καβάφη τους δύο σημαντικότερους Έλληνες ποιητές τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια. Το κριτήριό μου για να κατατάξω κάποιους στους μεγάλους ποιητές είναι η ικανότητά του να δημιουργεί με πρωτότυπο τρόπο έναν οικουμενικό κόσμο”. 

“Εκείνη την ώρα το τραγούδι που ακουγόταν ήταν η ‘Γυναίκα’: Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία… Ο νεαρός σηκώθηκε κι άρχισε να χορεύει, μετατρέποντας τον ρυθμό του τραγουδιού σε ένα εκπληκτικό slow motion ζεϊμπέκικο. Το δωμάτιο μίκραινε κι αυτός μεγάλωνε ώσπου χάθηκε”.

“Τον Μάνο Ελευθερίου δεν θυμάμαι πότε ακριβώς και πώς τον γνώρισα. Θυμάμαι πως το 1975 -φθινόπωρο- παίζαμε στην ‘Αρχόντισσα’ το τραγούδι για τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Μου έφερνε σπίτι ποιήματα από ποιητικές συλλογές του, αλλά και στίχους επί τούτου γραμμένους, για τραγούδια. Από αυτό το ‘μεικτό’ υλικό προέκυψαν τα Τροπάρια για φονιάδες, ένας δίσκος που κυκλοφόρησε το 1977 με ερμηνευτές τη Μαρία Δημητριάδη και τον Γιώργο Μεράντζα”.

“Η μελοποιημένη ποίηση αξίζει στο ελληνικό τραγούδι, όχι γιατί ΄κατεβάζει’ την υψηλή ποίηση στον λαό, όπως υποστήριξαν πολλοί -δεν θεωρώ ότι δικαιώνει αυτη η πρόθεση από μόνη της-, αλλά γιατί έχει την ικανότητα να φωτίζει κρυμμένα επίπεδα του ποιήματος. Όσο σπουδαιότερο είναι ένα ποίημα, τόσο περισσότερες διαστάσεις έχει, ποτέ ένα σπουδαίο ποίημα δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται στην πρώτη ανάγνωση”. 

“Για μένα ο Καββαδίας δεν είναι ο ποιητής της θάλασσας και των ναυτικών -αυτά τα χρησιμοποίησε σχεδόν προσχηματικά-, αλλά ένας ποιητής που μίλησε για την ελευθερία, για την αξία της ανατροπής, για τη δύναμη της ζωής χωρίς συμβάσεις”.

“Η Ιχνογραφία κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1983, αλλά την έγραψα το 1979, την ημέρα που γεννήθηκε η πρώτη μου κόρη, η Σεσίλ. Γεννήθηκε στις τρεις τα ξημερώματα, γύρισα σπίτι στις δέκα το πρωί και, μέχρι το μεσημέρι που ξαναπήγα στο μαιευτήριο ‘Μητέρα’, είχα τελειώσει τη μελοποίηση αυτού του σπουδαίου ποιήματος. Είναι από τις σπάνιες φορές που λειτούργησα με αυτό τον τρόπο”.

“Όταν στη δεκαετία του ‘70 με ρωτούσαν γιατί γράφω μουσική, απαντούσα πως ήθελα να συμβάλλω στην όξυνση της κριτικής σκέψης των ανθρώπων, ώστε να είναι ικανοί να αλλάξουν τον κόσμο. Η Μπρεχτική άποψη για την τέχνη. Το ίδιο πιστεύω ακόμη, αλλά στη δεκαετία του ‘80 συμπλήρωνα πως ήθελα να κάνω βουτιά στο βάθος των πραγμάτων και της ψυχής μου. Μετά το 1990 απαντούσα πως δίνω αγώνα πυγμαχίας σε ένα ρινγκ με αντίπαλο τον Χρόνο, σε έναν αγώνα σικέ -αφού γνωρίζουμε ποιος θα νικήσει στο τέλος-, με στόχο να τον κερδίζω στο τέλος κάθε γύρου στα σημεία”.        

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ: Αντί στεφάνων στην κηδεία του Μικρούτσικου...