το preview τηλεοπτικών πρεμιέρων που είχα κάνει τον Μάιο του 2016 για το καλοκαίρι που θα ερχόταν, είχα συμπεριλάβει μία αθόρυβη τότε, νέα σειρά του Netflix. Όταν την είχα πρωτοανακαλύψει λεγόταν ακόμη Montauk και δεν είχε ούτε μία επίσημη φωτογραφία, αλλά μου είχε τραβήξει την προσοχή γιατί 1. περιγραφόταν ως υπερφυσικό θρίλερ, 2. θα ήταν μία «επιστολή αγάπης» στα ‘80s classics, και 3. θα πρωταγωνιστούσε σε αυτήν η Winona Ryder. Η σειρά πλέον όμως είχε μετονομαστεί σε Stranger Things και ετοιμαζόταν να κάνει την πιο αθόρυβη πρεμιέρα στην πλατφόρμα καταμεσής του Ιουλίου. Λέω αθόρυβη γιατί αφενός οι Ιούλιοι τότε δεν ήταν καλές περίοδοι για επιτυχίες, αλλά κυρίως επειδή το Netflix δεν το είχε προωθήσει καθόλου. Μέχρι τον Αύγουστο όμως – και σίγουρα κερδισμένο από το χειρότερο blockbuster season στην πρόσφατη μνήμη – η σειρά είχε εκραγεί και ο κόσμος ετοίμαζε ήδη στολές με λαμπιόνια και περούκες της Eleven για το Halloween του Οκτωβρίου. Το Stranger Things ήταν ένα αυθεντικό από-στόμα-σε-στόμα χιτ από αυτά που τείνουν να εκλείψουν (αλλά πάντα θα υπάρχουν), όπως είναι τώρα το Squid Game από τη Νότια Κορέα.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ >> Ο «Μελίαρτος» είναι το τυπικό «φολκλώρη» που θα κολλήσεις μαζί του  

Βέβαια υπάρχουν πολύ ουσιαστικές διαφορές μεταξύ του Squid Game και του Stranger Things. Καταρχάς ότι προφανώς το Netflix δεν είναι η ίδια πλατφόρμα που οι περισσότεροι γνωρίσαμε πριν 5-6 χρόνια. Επενδύει πλέον εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε παραγωγές και γραφεία έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες – 1 δις μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο τη χρονιά που μας πέρασε και 400 εκατ. δολάρια στην Ινδία για τα έτη 2019 και 2020 – και ειδικά σε σειρές που δημιουργούνται σε 40 χώρες αυτή τη στιγμή, από τη Στοκχόλμη ως την Κωνσταντινούπολη. Το 97% των Αμερικανών συνδρομητών της πλατφόρμας είδε τουλάχιστον έναν μη αγγλόφωνο τίτλο τη χρονιά που μας πέρασε, από το μεξικανικό θρίλερ Who Killed Sara? ως το γαλλικό Lupin, άρα ο κόσμος έχει πια εκπαιδευτεί να περιμένει φρέσκο υλικό εκτός των Η.Π.Α. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως το Hallyu, το «κορεάτικο κύμα» που έχει συνεπάρει τον πλανήτη την τελευταία δεκαετία, δεν ξεκίνησε στην πραγματικότητα από την K-pop. Ξεκίνησε από την εξαγωγή κορεάτικων σειρών κατά την εκπνοή των ‘00s, αρχικά στην υπόλοιπη Ασία και στη συνέχεια στην Ευρώπη και τις Αμερικές, με hit shows όπως το Boys Over Flowers που μπορεί να μην έγιναν mainstream στα μέρη μας αλλά σηματοδότησαν την εξωστρέφεια της νοτιοκορεάτικης ψυχαγωγίας.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΔΩ >> Έχουμε νέο τρέιλερ για GOT και τα κάναμε λίγο πάνω μας

Όπως όμως έλεγε ο co-CEO του Netflix, Ted Sarandos, στο Vulture το 2018, όσο μεγάλη κι αν ήταν η ευχαρίστησή του με την παγκόσμια επιτυχία σειρών όπως το Dark ή το Casa de Papel, του είχαν απλώς ανοίξει ακόμα περισσότερο την όρεξη. «Για μένα θα ήταν συναρπαστικό εάν το επόμενο Stranger Things ερχόταν εκτός Αμερικής», έλεγε. «Αυτή τη στιγμή, ιστορικά, δεν έχει προκύψει τίποτα τέτοιου βεληνεκούς εκτός του Χόλιγουντ». Εκείνη την περίοδο βλέπετε, το Netflix είχε πολύ πιο αυστηρά κριτήρια στα metrics του, μετρώντας ως μία προβολή τη θέαση του 70% ενός επεισοδίου και όχι τα 2’ που μετράει πλέον. Με τέτοιες απαιτήσεις βασίλευε το Stranger Things, τέτοιο χιτ ήθελε ο Sarandos.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ >> Squid Game: Γιατί μια ζοφερή, αιματοβαμμένη κορεάτικη σειρά τρέλανε όλον τον πλανήτη; / Γράφει ο Μαρίνος Νομικός 

Γιατί το Squid Game;

Η ιδέα του Squid Game ήρθε στον δημιουργό του, Hwang Dong-hyuk, γύρω στο 2008, όταν έμενε ακόμα με τη μητέρα και τη γιαγιά του παρότι κόντευε να φτάσει τα 40. Είχε ξεκινήσει μάλιστα να γράφει το σενάριο, αλλά χρειάστηκε να σταματήσει για να πουλήσει το laptop του. Είχε αξία 675 δολάρια κι ο Hwang χρειαζόταν ρευστό. Το κόνσεπτ της σειράς απορριπτόταν ξανά και ξανά, επειδή οι πιθανοί επενδυτές και ηθοποιοί δίσταζαν μπροστά στην ωμότητα των δολοφονιών της σειράς και δεν έβρισκαν πιστευτή την ιδέα ότι άνθρωποι θα μπορούσαν να παλέψουν μέχρι θανάτου για ένα χρηματικό έπαθλο.

Πριν δύο χρόνια όμως – αναμφισβήτητα επηρεασμένο και από τη θριαμβευτική αποδοχή του Parasite – το Netflix βρήκε ότι η ταξικότητα που έθιγε το Squid Game θα είχε απήχηση. Συνδυαστικά με τις ανισότητες που ανέδειξε η πανδημία, ακόμα και το γεγονός ότι η διαθεσιμότητα των εμβολίων εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό απ’ το πόσο πλούσια είναι μία χώρα, ο Hwang ένιωσε ότι «όλα αυτά έκαναν την ιστορία πιο ρεαλιστική για τον κόσμο σε σχέση με μία δεκαετία πίσω».

To τρέιλερ της σειράς κυκλοφόρησε λοιπόν, συγκέντρωσε 14 εκατομμύρια views (δύο φορές τα views του Bridgerton ή του Lupin), και μπήκε σε μία πολλά υποσχόμενη πορεία για τη χώρα του. Σύμφωνα με τη Bela Bajaria, την επικεφαλής της Τηλεόρασης για το Netflix παγκοσμίως, η επικεφαλής συνάδελφός της στη Νότια Κορέα, Minyoung Kim, οι προσδοκίες για το Squid Game στη χώρα παραγωγής του ήταν πολύ υψηλές γιατί το buzz είχε εξαπλωθεί γρήγορα. Το γεγονός, επίσης, ότι η κατανάλωση των K-dramas από τους Αμερικανούς συνδρομητές έχει ανέβει 200% τα τελευταία δύο χρόνια, έκανε την πλατφόρμα να αναμένει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα από αυτά που είχε αρχικά υπολογίσει εκτός Κορέας. «Αλλά δε φανταζόμασταν ότι θα μπορούσε να γιγαντωθεί τόσο πολύ παγκοσμίως», παραδέχτηκε η Bajaria. «Ξέραμε πάντα ότι θα ήταν τίτλος-υπογραφή για την Κορέα, αλλά δεν υπήρχε τρόπος να περιμένουμε ότι θα γινόταν τόσο μεγάλο».

Πριν λίγες μέρες, ο Sarandos ανέφερε σε συνέδριο ότι το Squid Game δεν είναι απλώς το Νο.1 show του Netflix σε όλο τον κόσμο αυτές τις μέρες, αλλά ότι είναι στον δρόμο να γίνει η πιο επιτυχημένη σειρά που είχε ποτέ η πλατφόρμα.

Η εξοικείωση με τις κορεάτικες σειρές, το παράθυρο που άνοιξε το Netflix σε παραγωγές ξένων χωρών χωρίς να χρειάζεται να ψάξει να βρει κανείς την κοντινότερη arthouse αίθουσα, και σίγουρα το σούπερ ποπ λουκ της σειράς με τα εκτυφλωτικά χρώματα, ήταν η τέλεια καταιγίδα για να ανέβει το Squid Game στην κορυφή.

Ο κύριος πόλος έλξης του show ωστόσο, παράλληλα με όλες τις υπόλοιπες συνιστώσες που έχουν αναφερθεί, φαίνεται ότι είναι το σχόλιό του πάνω στην κοινωνική ανισότητα. Δεν είναι τυχαίο που η σειρά έχει εργαλειοποιηθεί από υποψήφιους πολιτικούς στις προεδρικές εκλογές της Νότιας Κορέας. Ένας από τους υποψηφίους δήλωσε ότι «ένας παρόμοιος διαγωνισμός συμβαίνει μεταξύ των συντηρητικών της χώρας». Ο Lee Jae-Myung, κυβερνήτης της επαρχίας του Gyeonggi και υποψήφιος με το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, ονόμασε τις εκλογές «ένα παιχνίδι για 5 δις γουόν», αφήνοντας ουσιαστικά υπαινιγμούς για την περίπτωση του γιου ενός συντηρητικού πολιτικού που έλαβε 5 δις γουόν για να αποχωρήσει από μία κατώτερη θέση σε εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Το ποσό αυτό που καταβλήθηκε στον γιο του δεξιού βουλευτή αντιστοιχεί συνήθως σε αποχωρήσεις υψηλόβαθμων στελεχών σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post, άρα η ιδέα αυτή τη στιγμή είναι ότι η πληρωμή ήταν μία μορφή δωροδοκίας.

«Η σειρά έχει χρησιμοποιηθεί ως μεταφορά από πιθανούς υποψήφιους των προεδρικών εκλογών του προσεχούς Μαρτίου για να επιτίθενται ο ένας στον άλλον», πρόσθεσε η Post, τονίζοντας πως «το κοινό χρησιμοποιεί το show για να μιλήσει για το σκάνδαλο». Την ίδια στιγμή που οι Κορεάτες απογοητεύονται από την ανισότητα στους μισθούς και τα ποσοστά ανεργίας παρότι κατοικούν σε ένα από τα πλουσιότερα κράτη της Ασίας, και ενώ ο Huh Kyung-Young, ένας πολιτικός που είχε στο παρελθόν τοποθετηθεί σε λαϊκίστική πλατφόρμα, έκανε χρήση του Squid Game στην προεκλογική του εκστρατεία λέγοντας πως θα κάνει ένα δικό του παιχνίδι προς τιμήν του, στο οποίο οι Νοτιοκορεάτες θα λάβουν 65.000 δολάρια σε εφάπαξ πληρωμή εάν ο ίδιος κερδίσει περισσότερες από τις μισές ψήφους τον ερχόμενο Μάρτιο.

«Το Squid Game είναι αντιπροσωπευτικό του πνεύματος των Κορεατών σήμερα», είπε. «Περιθωριοποίηση, κατάρρευση, αστάθεια, εχθροί σε κάθε πλευρά. [Οι διαγωνιζόμενοι] βρίσκονται σε αδιέξοδο και το Squid Game φαίνεται να είναι η τελευταία τους επιλογή».

Βάσει στοιχείων του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης επίσης, η Νότια Κορέα ξεπέρασε 33 χώρες ως προς τη φτώχεια των ηλικιωμένων, ακόμα και μετά τη δημιουργία θέσεων εργασίας για ηλικιωμένους από την κυβέρνηση του Moon Jae-in. Το ποσοστό φτώχειας της ηλικιακής ομάδας ήταν πάνω από 47% το 2019, οπότε πολλοί από τους ηλικιωμένους που βοήθησαν τη Νότια Κορέα να εξελιχθεί από πάμφτωχη χώρα σε οικονομική δύναμη δε μπορούν να συντηρηθούν μετά τη συνταξιοδότηση. Εν τω μεταξύ, πολλοί Κορεάτες που φτάνουν τα 50 τους χρόνια απομακρύνονται από τη δουλειά τους και αντικαθίστανται από νεότερους υπαλλήλους. Στο Squid Game, οι παιδικοί φίλοι Gi-hun (Lee Jung-jae) και Sang-woo (Park Hae-seo) έχουν και οι δύο μητέρες που έχουν ξεπεράσει την ηλικία συνταξιοδότησης, αλλά πρέπει να δουλεύουν ασταμάτητα για να επιβιώσουν.

Όπως το Parasite πριν από αυτό, το Squid Game παίρνει μία οξυμένη τοπική πραγματικότητα με τη δυναμική να αγγίξει ανθρώπους που βιώνουν την ταξική ανισότητα σε όλο τον κόσμο. Το Squid Game όμως δεν είναι το φετινό Parasite, όσο μία ωμή σάτιρα σαν το A Modest Proposal. Ακριβώς όπως ο Jonathan Swift επεσήμανε τη φοβερή βιαιότητα του να λέει κανείς στους φτωχούς ότι μπορούν να χορτάσουν την πείνα τους τρώγοντας παχουλά μωρά, ο Hwang παρουσιάζει την αγριότητα του να κρεμάς – κυριολεκτικά – ένα τεράστιο χρηματικό ποσό πάνω από τα κεφάλια απελπισμένων ανθρώπων, γνωρίζοντας πως οι περισσότεροι απ’ αυτούς θα πεθάνουν όπως έζησαν. Απένταροι.

Το μέλλον του Squid Game

Τίποτα δεν έχει αποφασιστεί για μία δεύτερη σεζόν του Squid Game, η Bajaria όμως είναι αισιόδοξη για την προοπτική της και υποστηρίζει ότι θα εξαρτηθεί από το πρόγραμμα του Hwang. «Έχει μία ταινία και άλλα πράγματα πάνω στα οποία δουλεύει» εξηγεί, σημειώνοντας ότι ο συγκεκριμένος δημιουργός θέλει να συνεργάζεται με άλλους σεναριογράφους που ενδεχομένως θα συμμετάσχουν σε κάποιο νέο κεφάλαιο της ιστορίς. «Προσπαθούμε να βρούμε τη σωστή δομή για αυτόν».

Της Ιωσηφίνας Γριβέα  / Πηγή