Συνέντευξη στην Νίκολα Καρατζιά

Η Κύπρια εμπειρογνώμονας Τεχνητής Νοημοσύνης, που στο παρελθόν εργάστηκε στην Google και σήμερα είναι διδακτορική φοιτήτρια στο τμήμα στατιστικής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μας μεταφέρει την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη βρετανική πρωτεύουσα. Αναφέρεται στην τεράστια ανασφάλεια που αισθάνονται οι Κύπριοι φοιτητές και εργαζόμενοι υπό τις περιστάσεις μακριά από την πατρίδα τους, καθώς και στην πιθανότητα όπως χρειαστεί να ξεκινήσει η νέα χρονιά με μαθητές και καθηγητές στο σπίτι. 

Η Δρ. Ξένια Μισκουρίδου όμως, εξηγεί εμπεριστατωμένα και το πώς οι τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης εξυπηρετούν στη γρήγορη ιχνηλάτηση επαφών και την ενδελεχή παρακολούθηση της διάδοσης του covid-19. Εξάλλου, με σκοπό τη μείωση μετάδοσης του ιού από τους ασθενείς, στους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, υπάρχουν τεχνολογίες ρομποτικής που εξυπηρετούν στη μεταφορά φαγητού και φαρμακευτικής αγωγής σε νοσούντες, στην καθαριότητα των δωμάτιων και την απολύμανση / αποστείρωση εξοπλισμού.

Ξένια, δεν μπορώ παρά να σε ρωτήσω αρχικά, αν είσαι καλά.

Είμαι καλά, σ’ ευχαριστώ πολύ. Δεν έχω νοσήσει μέχρι στιγμής. Εύχομαι ολόψυχα να βρίσκω επίσης, εσένα και τους δικούς σου υγιείς.

Σε ευχαριστώ. Πού σε πετυχαίνω τώρα και τι άλλαξε στην καθημερινότητα σου λόγω της πανδημίας;

Βρίσκομαι στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Λονδίνο, όπου και συνεχίζω την εργασία μου από το σπίτι. Ως διδακτορική φοιτήτρια στο τμήμα στατιστικής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η δουλειά μου σε μεγάλο βαθμό είναι ατομική και γίνεται στον υπολογιστή, ενώ παράλληλα τα ομαδικά πρότζεκτ συνεχίζονται μέσω τηλεδιάσκεψης. Είναι γεγονός ότι από τεχνολογικής πλευράς, διαθέτουμε ποικιλία εργαλείων και πλατφορμών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διδασκαλία μέσω τηλεδιάσκεψης. Αυτό ισχύει σχεδόν για όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης. Είναι όμως εξίσου απαραίτητο όπως αυτά να αξιοποιούνται όσο το δυνατό καλυτέρα, με τρόπο που να εξυπηρετεί και να διασφαλίζει το βέλτιστο συμφέρον διδασκόντων και διδασκομένων.

Οι φοιτητές, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κάποια προβλήματα σε σχέση με την έκβαση της φοιτητικής χρονιάς;

Ζούμε μια καλπάζουσα και ευμετάβλητη πραγματικότητα, στην οποία οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε, μένοντας ενήμεροι για τις τελευταίες εξελίξεις και οδηγίες των κρατών προς τους πολίτες τους. Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κάνεις το τι θα ζούμε σε τέσσερις ή πέντε  μήνες, τι είδους μέτρα θα χρειαζόμαστε και για πόσο καιρό θα είναι αυτά σε ισχύ. Πολύ πιθανόν, όπως χρειαστεί να ξεκινήσει η νέα χρονιά με μαθητές και καθηγητές στο σπίτι. Δεν είναι ιδανικό αλλά όπως είπα και πριν, διαθέτουμε τα αναγκαία μέσα και μέχρι τότε το σύστημα και οι εκπαιδευτικοί θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι και πιο εξοικειωμένοι με τη διαδικτυακή μάθηση.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΌΜΗ: Πώς ο κορωνοϊός αλλάζει τα δεδομένα σε μία εγκυμοσύνη σήμερα;

Πώς επηρεάζεται η ακαδημαϊκή κοινότητα και πώς ανταποκρίνεται / συνεισφέρει στην καταπολέμηση του ιού;

Ο παγκόσμιος ερευνητικός χώρος είναι σε πλήρη εγρήγορση. Εδώ και μερικές βδομάδες, άρχισαν να διαμορφώνονται ομάδες και πρότζεκτ δράσης σε διάφορες κατευθύνσεις για την καταπολέμηση του ιού. Μεγάλος αριθμός ερευνητικών προγραμμάτων έχουν αναβληθεί και έχουν μπει σε προτεραιότητα τα σχετικά με τον ιό. Κάποιες εργασίες, επιβλέψεις εργασιών των φοιτητών και ερευνητικοί στόχοι, αναβάλλονται.

Εγώ προσωπικά, δεν έχω ενταχθεί ακόμη σε κάποια ομάδα αλλά αρκετά μέλη του τμήματος μας (τμήμα στατιστικής), δραστηριοποιούνται έντονα. Συγκεκριμένα, ο  επιβλέπων καθηγητής μου, μας έχει ανακοινώσει ότι για τους επόμενους τρεις μήνες θα αφοσιωθεί εξ’ ολοκλήρου στην έρευνα για την καταπολέμηση του κορωνοϊού. Η ομάδα δράσης στην οποία θα ενταχθεί, ονομάζεται COVID-19 Research Response και χρηματοδοτείται από το Medical Sciences Division του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και το Alan Turing Institute (National Institute of Data Science and Artificial Intelligence), στο οποίο κατέχω θέση ακαδημαϊκού επισκέπτη, βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση. Ο Chris Holmes, Director του Health Programme, με τον οποίο συνεργάζομαι κι εγώ προσωπικά τον τελευταίο ένα χρόνο, έχει καλέσει τους ερευνητές του προγράμματος να διερευνήσουν ερωτήματα που προέρχονται κατευθείαν από το κλινικό προσωπικό, με σκοπό την υποστήριξη της ιατρικής φροντίδας και πρόληψης καθώς και ερωτήματα διαχείρισης των νοσοκομειακών πόρων και κατανομής εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Οπότε, με τόσα σημαντικά να συμβαίνουν στην καθημερινότητά σου στο Λονδίνο, υποθέτω πως δεν σου πέρασε από το μυαλό ο επαναπατρισμός. 

Η πραγματικότητα είναι ότι έχω παρακολουθήσει τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, για να ξέρω πώς θα μπορούσα να επαναπατριστώ όσο αυτό ήταν δυνατόν. Ωστόσο, ένα αεροπορικό ταξίδι εμπερικλείει τον κίνδυνο μόλυνσης από τα αεροδρόμια ή αεροπλάνα, όπως επίσης και της μετάδοσης του ιού στον τελικό προορισμό. Επιπλέον όμως, διένυα και μία πολύ σημαντική περίοδο για το διδακτορικό μου, γι’ αυτό θεώρησα καλύτερο να μην αλλάξω τη ρουτίνα που είχα δημιουργήσει εδώ στο σπίτι. Βλέπεις, είχα προγραμματισμένη την «υπεράσπιση», δηλαδή την τελική προφορική εξέταση στη διατριβή η οποία καλύπτει την έρευνα τεσσάρων ετών και αφορά στην «Μπειζιανή, μη παραμετρική στατιστική μεθοδολογία με εφαρμογές σε machine learning και μοντελοποιήση γραφών». Η υπεράσπιση έγινε χρησιμοποιώντας το επίσημο μέσο τηλεδιάσκεψης του πανεπιστήμιου, που είναι το Microsoft teams και διήρκησε περίπου τέσσερις ώρες.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: Εικόνες της Κύπρου που πρέπει να δεις οπωσδήποτε

Με άλλους Κύπριους φοιτητές που έχουν «ξεμείνει» στο Λονδίνο, έχεις επαφή; Εάν ναι, πώς αισθάνονται και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν;

Ναι, έχω επικοινωνία με άλλους Κύπριους φοιτητές και εργαζομένους που βρίσκονται στην Αγγλία. Κάθε ένας μας, αντιμετωπίζει αλλιώτικα μία τέτοια κρίση, άλλοι είναι πιο ήρεμοι, άλλοι όχι, κάποιοι έτρεξαν να προλάβουν τις τελευταίες πτήσεις και μερικοί όχι. Η ιδιοσυγκρασία και τα βιώματα κάθε ανθρώπου εξάλλου, καθορίζουν διαφορετική αντιμετώπιση και στάση. Γενικότερα, θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε όλοι αυτή τη στιγμή, είναι η αβεβαιότητα, η οποία μεγεθύνεται όταν είσαι μακριά από τον τόπο σου.

Γνωρίζεις παιδιά με προβλήματα υγείας που τα καθιστούν ευπαθείς ομάδες ή που ήδη έχουν νοσήσει;

Ελάχιστα άτομα γνωρίζω που να έχουν νοσήσει επιβεβαιωμένα. Επίσης, χωρίς να ξέρω συγκεκριμένες περιπτώσεις, ναι, έχουμε ακούσει για άτομα με προβλήματα υγείας τα οποία ανησυχούν ιδιαιτέρως για την έκβαση των πράγματων, με τους περισσότερους από αυτούς τους ανθρώπους να έχουν ως στόχο τη μετάβασή τους στην Κύπρο, μόλις αυτό γίνει εφικτό. Προς το παρόν, η οδηγία που έχουμε σε περίπτωση συμπτωμάτων, είναι ο κατ’ οίκον περιορισμός. Μόνο σε κρίσιμες περιπτώσεις επιδείνωσης θα υπάρχει περίθαλψη από το NHS (National Health Service). 

Η κυπριακή κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι θα βρίσκεται πλάι σας όταν παραστεί ανάγκη. Αυτό έχει «εξαργυρωθεί» με κάποιο τρόπο;

Ναι, βλέπουμε έμπρακτα πως υπάρχει έγνοια για τους κύπριους του εξωτερικού. Έχει τεθεί σε εφαρμογή η διαδικτυακή πλατφόρμα στην οποία μπορούμε να εγγραφούμε, η οποία εξυπηρετεί στην επικοινωνία και την άμεση ενημέρωση σε θέματα που σχετίζονται με τα μέτρα της κυπριακής κυβέρνησης και τον επαναπατρισμό μας. Επιπρόσθετα, τους κύπριους φοιτητές στηρίζει το national federation of cypriots του Ην. Βασιλείου, ανάμεσα σε άλλα, με αποστολή πακέτων με τρόφιμα και με χρηματικό επίδομα.

Πώς είναι αυτή τη στιγμή τα πράγματα στο Ην. Βασίλειο, πόσο επαρκή είναι τα μέτρα που έχουν ληφθεί και πώς συμπεριφέρονται οι πολίτες;

Στην Αγγλία όπως όλοι έχουμε παρακολουθήσει, δεν εφαρμόστηκαν άμεσα τα μέτρα περιορισμού. Υπήρχε διαφορά στη στάση της βρετανικής κυβέρνησης έναντι σε εκείνη της κυπριακής. Αυτή τη στιγμή όμως, είμαστε σε παρόμοια κατάσταση με αυτήν της Κύπρου όσον αφορά στα μέτρα που λαμβάνονται. Σε γενικές γραμμές δηλαδή, οι εργαζόμενοι δουλεύουν από σπίτι, τα πανεπιστήμια και σχολεία έκλεισαν. Είναι ανοικτές οι υπεραγορές και τα φαρμακεία. Επιτρέπεται η έξοδος από το σπίτι, μόνο για αγορά ειδών πρώτης ανάγκης ή άσκηση, κάτι το οποίο σύμφωνα με δηλώσεις του πρωθυπουργού τις τελευταίες μέρες, ίσως να απαγορευτεί εάν επιδειχθεί ανυπακοή.

Είσαι διδάκτορας στατιστικής και Τεχνητής Νοημοσύνης, καθώς και εμπειρογνώμονας στον τομέα αυτό, με προηγούμενη εμπειρία ακόμη και ως εργαζόμενη στην Google. Θεωρείς ότι ο κλάδος σου, θα μπορούσε να ενισχύσει την έρευνα όσον αφορά στον κορωνοϊό, ακόμη και στην ανεύρεση εμβολίου για την καταπολέμηση του ιού;

Σαφώς. Γενικότερα ο χώρος της επιστήμης και συγκεκριμένα η στατιστική και η τεχνητή νοημοσύνη, είναι βασικοί σύμμαχοι στον αγώνα κατά του ιού. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει μεθόδους για γρήγορη ανάλυση και εξαγωγή γνώσης από πολύπλοκα δεδομένα μεγάλης κλίμακας. Παράλληλα, ο τομέας του machine learning αναπτύσσει μεθόδους γρήγορης διάγνωσης, σε συνδυασμό με το σχεδιασμό καινούριας τεχνολογίας και ρομποτικών συστημάτων.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: Γεμίσαμε νάρκισσους, σαδιστές και κοινωνιοπαθείς στο διαδίκτυο

Μπορούμε να γίνουμε λίγο πιο κατατοπιστικοί;

Βεβαίως. Πιο κάτω, θα εμβαθύνω σε συγκεκριμένους τομείς δράσης της Τεχνητής Νοημοσύνης.

⦁    Ένα πολύ κρίσιμο σημείο το οποίο οφείλει να προηγείται της ανάπτυξης συστημάτων και μοντέλων, είναι η μελέτη της εγκυρότητας και αξιοπιστίας των δεδομένων, στα οποία θα βασιστεί η μοντελοποίηση του ιού και η ακόλουθη συμπερασματολογία. Τα στατιστικά και επιδημιολογικά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν -  εκ των οποίων κάποια έχουν επηρεάσει την πολιτική δράση-,  είναι πολύ χρήσιμα και απαραίτητα αλλά η εγκυρότητα τους επηρεάζεται από την εγκυρότητα και αληθοφάνεια των δεδομένων που εισάγουμε. Η ΤΝ και η επιστήμη των δεδομένων, παρέχουν αλγόριθμους που ανιχνεύουν και ποσοτικοποιούν την παρουσία  misinformation. Για παράδειγμα, οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως Facebook και Google, κινητοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση με την ανίχνευση τάσεων στις θεωρίες συνομωσίας που κυκλοφορούν, καθώς και σε τομείς όπως phishing (απάτες διαδικτύου), παραπληροφόρηση και malware (συγκρότηση οποιουδήποτε κακόβουλου κώδικα) .

⦁    Με στόχο να τεθεί υπό έλεγχο η εξάπλωση του ιού, οι τεχνολογίες ΤΝ εξυπηρετούν στην γρήγορη ιχνηλάτηση επαφών και την ενδελεχή παρακολούθηση της διάδοσης του ιού. Στην Κίνα, αυτό έχει ήδη γίνει μέσω της χρήσης drones, για μεταφορά ιατρικών δειγμάτων μέσα στα όρια μια πόλης, όπως επίσης και για μεταφορά υλικού εξοπλισμού προς εξυπηρέτηση των κάτοικων λόγω της υποχρεωτικής καραντίνας. Αξίζει να αναφερθεί ότι με σκοπό τη μείωση μετάδοσης του ιού από τους ασθενείς στους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, υπάρχουν τεχνολογίες ρομποτικής που εξυπηρετούν στη μεταφορά φαγητού και φαρμακευτικής αγωγής στους νοσούντες, στην καθαριότητα των δωμάτιων και την απολύμανση / αποστείρωση εξοπλισμού.

⦁    Τέλος, στον τομέα της θεραπείας και ανεύρεσης εμβολίου, η Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκεται σε δράση, μέσω της μελέτης «drug molecule design via AI methods», αναπτύσσοντας τη μοριακή δομή του ιού βάσει των υφιστάμενων δεδομένων. Στον τομέα της διάγνωσης του ιού, η ΤΝ, μας παρέχει αλγορίθμους ανάλυσης και αναγνώριση ιατρικής εικόνας, οι οποίοι μπορούν να καταλήξουν σε διάγνωση γρήγορα και μαζικά, με τη βοήθεια της ιατρικής απεικόνισης, αξονικής τομογραφίας και ακτινογραφίες θώρακος. Όπως έχουμε αντιληφθεί, ο τομέας της διάγνωσης και η εξέταση των πολίτων για εξακρίβωση του εάν είναι φορείς του ιού, είναι καίριας σημασίας. Η Κορέα έχει θέσει την κατάσταση εντός ελέγχου και αυτό, αποδίδεται στην ιατρική εξέταση των πιθανών κρουσμάτων και των επαφών τους.